Η επίσκεψη του προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας κυρίου Στέβο Πεντάροφσκι στην Αθήνα μου δίδει την ευκαιρία να επισημάνω δυο-τρία πράγματα για τις σχέσεις, όπως αυτές διαμορφώνονται, ανάμεσα σε δυο ανεξάρτητα εθνικά κράτη: την Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία.
Πρώτα – πρώτα σχετικά με την επίσκεψη του προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας στην Αθήνα, αυτή ήταν τελικά περισσότερο ιδιωτική παρά πολιτική υπόθεση. Δεν συζητήθηκαν τα πολιτικά ζητήματα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα σχετικά με την εφαρμογή της «Συμφωνίας των Πρεσπών». Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας δεν δεσμεύτηκε εάν και πότε θα ψηφιστούν από το ελληνικό Κοινοβούλιο τα επιμέρους πρωτόκολλα για να ολοκληρωθεί η κρατική «Συμφωνία των Πρεσπών». Περιορίστηκε να τονίσει ότι υποστηρίζει ρητορικά, όπως φαίνεται, τη διαδικασία ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.).
Ομως αποφασιστικής σημασίας είναι η πολιτική απόφαση της Αθήνας να κατανοήσει ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας εξαρτάται από την τελική πολιτική εφαρμογή της «Συμφωνίας των Πρεσπών». Δεν μπορεί η Αθήνα να «κρύβεται πίσω από το δάχτυλό» της. Πρώτα ενισχύονται οι πολιτικές σχέσεις μεταξύ των δύο εθνικών κρατών και μετά σχεδιάζεται η ευρωπαϊκή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων: συμπεριλαμβανομένης και της Βόρειας Μακεδονίας.
Υστερα, η «Συμφωνία των Πρεσπών» και στη διεθνή βιβλιογραφία και στην παγκόσμια πολιτική σκηνή έχει καταγραφεί ως ιστορική συμφωνία: βρήκε την πολιτική λύση σ’ ένα ιστορικό κατάλοιπο του «ανατολικού ζητήματος» του δεκάτου ενάτου αιώνα και ταυτόχρονα λειτουργεί ως πολιτικός κανόνας για το πώς μπορούν να επιλύονται οι διαφορές μεταξύ κρατών κατά τον εικοστό πρώτο αιώνα.
Επιπλέον, η συμφωνία αυτή ως εφηρμοσμένη «διαλογική – διαφωτιστική» πολιτική μεταξύ κρατών, δίνει τον δρόμο που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν οι ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Ο διάλογος, η επικοινωνιακή συνεργασία, οι διαβουλεύσεις είναι δοκιμασμένες μέθοδοι και τρόποι για να καταλήξουν σ’ ένα τελικό αποδεκτό συμπέρασμα όλοι όσοι ορίζουν τους εαυτούς τους ως αντιπάλους.
Από την άλλη κατανοώ πώς και γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έκανε το αποφασιστικό πολιτικό βήμα σχετικά με τη Βόρεια Μακεδονία. Η ίδια ως συλλογική οντότητα, όπως και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, όπως και το εκλογικό σώμα αυτού του κόμματος, παραμένουν δέσμιοι μίας φονταμενταλιστικής και αντι-διαφωτιστικής πολιτικής στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.
Επειτα από αυτές τις επισημάνσεις μου νομίζω (εάν και εφόσον είναι σωστές) ότι θα πρέπει ως πολιτική κοινωνία να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας προς τα μέσα, προς τον εαυτό μας. Ούτε η Βόρεια Μακεδονία και ο πληθυσμός της υπήρξε ποτέ «εχθρός» του ελληνικού λαού και της ελληνικής κοινωνίας και ούτε και η Τουρκία ως εθνικό κράτος είναι «εχθρός» μας. Στην εσωτερική επικοινωνιακή λογική του τόπου μας υπερισχύουν οι φωνές του φονταμενταλισμού και δεν υπολογίζει κανείς τη γραφή του διαφωτισμού. Σ’ αυτό το δομικό στοιχείο της ελληνικής δημόσιας σφαίρας κρύβεται το μυστικό: πώς και γιατί αντιμετωπίζουμε τους γείτονες μας ως «εχθρούς».
Τελικά εάν το πολιτικό μήνυμα της Αθήνας προς τον Πεντάροφσκι συνοψίζεται στην πρόταση της ιδιωτικής επίσκεψης, τότε η ίδια η ελληνική πολιτική κοινωνία βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο στις σχέσεις της προς τους γείτονές της στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.
* καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Σχόλια
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας