Βραδινή ανατολή

Κι εκεί που νομίζεις ότι γνωρίζεις όλο τον χώρο του κάστρου, να σου και σου παρουσιάζεται άλλο ένα τμήμα του. Αλλά να, πώς να λες, ως υπερόπτης, ότι γνωρίζεις το κάστρο της Μυτιλήνης, απ’ τα μεγαλύτερα της Μεσογείου. Τείχη, κατάλοιπα αρχαίων ναών και τεμενών, στοές, πύλες, πυριτιδαποθήκες, φυλακές, τεκές, μεντρεσές, σπίτια, λουτρά, κρήνες, δεξαμενή και πολύς ελεύθερος χώρος. Τον περπατάς από έφηβος. Κι όλο κάτι νέο έρχεται για να γνωρίσεις, να πατήσουν τα πόδια σου.

Ετσι συνέβη και τούτη τη φορά, μες στον Σεπτέμβρη. Μαζευτήκαμε στον νέο χώρο που ετοιμάζεται να αξιοποιηθεί, στις μεσαιωνικές αποθήκες Σάπλιτζα, όπου δόθηκε συναυλία με τη Ρίτα Αντωνοπούλου και τους μουσικούς συνεργάτες της. Με την ερμηνεία και το μουσικό ταμπεραμέντο της, μας έφερε στη σκηνή και στον χώρο την αείμνηστη Μελίνα. Ενθύμηση των εκατό χρόνων από τη γέννησή της· λατρεμένα τραγούδια, την πορεία της ζωής της, τους αγώνες και τα οράματά της. Πήγαμε μια βόλτα στο φεγγάρι, γίναμε παιδιά του Πειραιά, μετρήσαμε τ’ άστρα με τον κυρ Αντώνη, κλάψαμε και γελάσαμε με την Αννα, μιλήσαμε για καιρούς δοξασμένους, σιγοτραγουδήσαμε κι άλλους αγαπημένους στίχους. Οι ήχοι των μουσικών οργάνων, οι μελωδίες είχαν αντικαταστήσει τις κλαγγές των όπλων, τα κανόνια, τα πυροβόλα. Οι πολεμίστρες φωτίζονταν με διάφορους χρωματισμούς. Ανάμεσα στα φθαρμένα τείχη εντόπιζες τον χρόνο, την αιτία όλων των μεταβολών.

Κάποια στιγμή η ματιά περιστρέφεται στον χώρο. Ακολουθεί τη φωτεινή δέσμη ενός προβολέα, τη σκόνη που στροβιλίζεται ανάμεσά μας, το σημείο που συναντά στον απέναντι τοίχο. Κάπου εκεί εντοπίζεις τα κλαριά μιας κάπαρης, ψηλά, σφηνωμένη η ρίζα της ανάμεσα σε δυο πέτρες. Λες να μας χαιρετά σε κάθε φύσημα του ανέμου ή προσπαθεί να κρατηθεί εκεί στο λιγοστό χώμα; Τι αντοχή έχουν μερικά φυτά· όπως η κάπαρη των αρχαιολογικών χώρων και το κυκλάμινο των βράχων. Αντέχουν, όπως οι άνθρωποι, πρωταγωνιστές των στίχων των τραγουδιών που απολαμβάνουμε. Οι δέσμες του φωτός κι οι σκιές μάς υποβάλλουν, θετικά, νομίζουμε ότι βλέπουμε τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, την επιθυμία επιστροφής, την αγωνιστική προσπάθεια και την επιμονή της Μελίνας.

Προσώρας, εδώ στο νησί μας, χαιρόμαστε που κάθε φορά άλλος ένας αρχαιολογικός χώρος, τα μάρμαρα, οι πέτρες του παρελθόντος εντάσσονται στη ζωή τού σήμερα. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων δεν αρκείται στη σωστική αναστήλωση και στη μουσειακή χρήση. Εχει κάνει το επόμενο βήμα· εντάσσει αυτούς τους χώρους σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, στη ζωή τού σήμερα. Φεύγοντας το βράδυ νιώσαμε την αντανάκλαση της μουσικής πάνω στα τείχη να επιστρέφει τις νότες γλυκύτερες. Νομίζαμε ότι ανέτειλε ο ήλιος, γιατί τον είχαμε μέσα μας.

* συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας