Γιατί ο Μίκης ήταν από εκείνους που πάντα ήξεραν...

Μπορείς άραγε να μη σχολιάσεις με αφορμή το βιολογικό τέλος του Μίκη Θεοδωράκη ορισμένες πτυχές από το σύνολο της επιδραστικής παρουσίας ενός τόσο διακεκριμένου ανθρώπου; Φυσικά και όχι. Υπήρξε μία μουσική ιδιοφυία, μία σπουδαία παγκόσμια προσωπικότητα και ενίοτε ένας σημαντικός παράγοντας του εγχώριου πολιτικού σκηνικού. Ήταν και θα είναι για πάντα ένας από τους λίγους ανθρώπους που μπορεί να χαρακτηριστεί μεγάλος Έλληνας και αυτό του το αναγνωρίζουν και εντός και εκτός συνόρων.

Δεν είναι πως συμφωνούν όλοι με όσα έπραξε ή είπε κατά καιρούς. Εγώ προσωπικά έχω αρκετές ενστάσεις με κάποια πράγματα, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν με κάνει να μην καταλαβαίνω, να μην παραδέχομαι και να μη σέβομαι το μέγεθος της εν γένει παρουσίας του Μίκη Θεοδωράκη. Άλλο πράγμα το ένα, άλλο το άλλο...

Όσον αφορά στην πολιτική του σκέψη, ο Μίκης Θεοδωράκης αναφανδόν ήταν ένα διεισδυτικό μυαλό που μπορούσε με ευχέρεια να πιάνει τους παλμούς της εκάστοτε εποχής και να θέτει τους ανάλογους άμεσους στόχους. Δεν περιοριζόταν στο στενό πλαίσιο μίας προκαθορισμένης συμπεριφοράς που θα προέκυπτε από μία κοντόφθαλμη ερμηνεία της όποιας πολιτικής του θεώρησης, αλλά συνέθετε ιδεολογίες, αντιλήψεις, πρακτικές, τακτικές, με γνώμονα κάτι ευρύτερο.

Προς το τέλος της ζωής του κατάλαβε, μάλιστα, κάποιες τάσεις που προωθούνται έντεχνα και απειλούν να αλλοιώσουν εσωτερικές και κοινωνικές διεργασίες στον ελλαδικό χώρο. Ο ίδιος αντιστάθηκε και προσκάλεσε κι άλλους να αντισταθούν, δίχως να μπορεί να κρύψει την αγωνία και την αγανάκτησή του για αυτές τις ευρύτερες τάσεις. Μπορεί να παρεξηγήθηκε, αλλά σε κάθε τι που έκανε ο μεγάλος Μίκης θα πρέπει να ψάχνουμε πέρα από το προφανές.

Είτε συμφωνούσαμε, είτε διαφωνούσαμε, πάντα ήθελε να μας πει κάτι πέρα από το καθιερωμένο, να μας κάνει να «σπρώξουμε» τα αναλυτικά μας εργαλεία πέρα από το κυρίαρχο αφήγημα που στήνουν διάφορα παράκεντρα εξουσίας. Γιατί ο Μίκης ήταν από εκείνους που πάντα ήξεραν...

Το γεγονός πως διάλεξε να αποχωρήσει από το μάταιο τούτο κόσμο ως κομμουνιστής φανερώνει πολλά. Πως πάντα αφουγκραζόταν το τι γίνεται -και στο προσκήνιο, και παρασκηνιακά- στο μέτωπο του κοινωνικού-ταξικού ανταγωνισμού και ποιο μερίδιο αναλογεί στο κάθε τι και στον καθένα. Αποδεικνύει πως ανεξάρτητα από διάφορες επιμέρους επιλογές του, παρά τα φλερτ του με τον αστισμό, ποτέ δεν λησμόνησε τους βασικούς άξονες της ταξικά άνισης κοινωνικής διαστρωμάτωσης και της υπαρκτής προοπτικής μίας διαφορετικής κατεύθυνσης.

Σε μία από τις τελευταίες του πράξεις, λοιπόν, τίμησε μία ιδεολογία και την αγκάλιασε με την οικουμενικότητα και τη διαχρονικότητα της προσωπικής του εμβέλειας. Όταν ο Μίκης Θεοδωράκης μας αποχαιρετά ως κομμουνιστής, όλοι μπορούν να καταλάβουν πως ο κομμουνισμός είναι κάτι το σπουδαίο. Το αν ο Μίκης θεώρησε το ΚΚΕ ως βασικό εκφραστή του εγχώριου κομμουνισμού δεν σημαίνει κάτι διαφορετικό από το γεγονός πως μας ωθεί να σταθούμε στην ουσία των όσων πρεσβεύει σε αξιακό επίπεδο η ιδεολογία (και) του ΚΚΕ. Δηλαδή, ο σοσιαλισμός. 

Πέρα από το ίδιο το ΚΚΕ, πέρα από τις αδυναμίες, τα λάθη, τις οπισθοχωρήσεις και τις αποτυχίες του εν λόγω κομματικού μηχανισμού, πέρα από την κατάληξη που είχε το ίδιο το πείραμα του υπαρκτού σοσιαλισμού που το ΚΚΕ υπερασπίζεται ακόμα και σήμερα, η πολιτική παρακαταθήκη του Μίκη Θεοδωράκη αποτελεί μία βροντερή και έμπρακτη εκδήλωση ανάδειξης-προώθησης του γνήσιου και ανόθευτου σοσιαλισμού, σα μία σπορά για το μέλλον.

Αυτό το σοσιαλισμό που τόσο πολύ έχει συκοφαντηθεί και πολεμηθεί, που αν δεν λειτουργήσει ως φάρος των επερχόμενων πλειοψηφικών πολιτικών-κοινωνικών διεργασιών και διεκδικήσεων, αλίμονο στην πλειοψηφία του κόσμου, αλίμονό μας. Γιατί ο Μίκης ήταν από εκείνους που πάντα ήξεραν...