Πολλά ερωτήματα προκαλεί η ολιγωρία προετοιμασίας της Απογραφής 2021

Την 20.2.20 δημοσιεύτηκε ένα άρθρο μου στην «Εφημερίδα των Συντακτών» με τίτλο «Ζωτικής σημασίας για το μέλλον της χώρας η απογραφή του 2021». Χαρακτήριζα την απογραφή αυτή «ζωτικής σημασίας» διότι είναι ανάγκη να αποτυπωθούν από αυτήν οι πολλαπλές σοβαρές οικονομικές, κοινωνικές, δημογραφικές και άλλες επιπτώσεις των μέτρων της δεκαετίας των τριών μνημονίων.

Την 1.2.21 δημοσιεύτηκε ένα δεύτερο άρθρο μου για την Απογραφή του 2021 στο οποίο επισημαινόταν ότι στην απογραφή αυτή, εκτός από τις επιπτώσεις των μνημονίων, θα πρέπει να αποτυπωθούν και εκείνες της πανδημίας του κορονοϊού. Για τον λόγο αυτό πρότεινα να μετατεθεί η διεξαγωγή της από τον Μάιο στον Οκτώβριο και –για να αποφευχθούν τα λάθη που έγιναν στην Απογραφή του 2011– έκανα και ορισμένες προτάσεις. Δυστυχώς, εκτός από τη μετάθεση της απογραφής για τον Οκτώβριο, οι προτάσεις αυτές αγνοήθηκαν. Πιο συγκεκριμένα:

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η Απογραφή 2021 θα διεξαχθεί στο διάστημα από 23.10.21 έως 23.11.21, αντί της μιας ημέρας που πρότεινα. Το αποτέλεσμα θα είναι να μην απογραφούν εκείνοι που θα μετακινούνται στο διάστημα αυτό.

Σε ό,τι αφορά τη μέθοδο της απογραφής, η σχετική ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ αναφέρει:

«Προβλέπεται ο πληθυσμός να απογραφεί ηλεκτρονικά μέσω ειδικά σχεδιασμένης ηλεκτρονικής (web) εφαρμογής (ηλεκτρονική αυτοαπογραφή). Για κάθε ερώτηση ή πρόσθετη πληροφορία που ενδέχεται να χρειαστούν οι απογραφόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με απογραφέα της ΕΛΣΤΑΤ για να τους κατευθύνει. Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει δυνατότητα αυτοαπογραφής, η απογραφή θα πραγματοποιηθεί μέσω συνέντευξης, λαμβανομένων όλων των απαραίτητων μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας».

Ο τρόπος αυτός διεξαγωγής της Απογραφής 2021 (δηλαδή η αυτοαπογραφή από ένα τμήμα του πληθυσμού και η απογραφή του υπολοίπου από απογραφείς) προκαλεί περισσότερα προβλήματα από εκείνα που είχε η Απογραφή του 2011. Πιο συγκεκριμένα:

1. Ενας μεγάλος αριθμός μόνιμων και μη μόνιμων κατοίκων της χώρας (Ελλήνων και αλλοδαπών), ιδιαίτερα μεγάλης ηλικίας, δεν είναι συνδεδεμένοι με το διαδίκτυο. Το ερώτημα που γεννάται είναι: έχουν εντοπιστεί όλοι αυτοί και θα υπάρξει ο αναγκαίος αριθμός απογραφέων εκεί όπου βρίσκονται ώστε να τους επισκεφθούν και να τους απογράψουν;
2. Ορισμένοι που είναι συνδεδεμένοι με το διαδίκτυο μπορεί να αποφασίσουν να μη συμπληρώσουν το απογραφικό δελτίο. Πώς θα απογραφούν αυτοί;
3. Πολλοί από εκείνους που είναι συνδεδεμένοι με το διαδίκτυο και θα προσπαθήσουν να συμπληρώσουν το σχετικό απογραφικό δελτίο θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες. Θα υπάρξει ικανός αριθμός εκπαιδευμένων απογραφέων που αποκλειστική τους απασχόληση θα είναι να απαντούν στο πλήθος των ερωτημάτων και διευκρινίσεων που θα απευθύνουν σ’ αυτούς;
4. Είναι βέβαιο ότι πολλοί από εκείνους που είναι σε θέση να συμπληρώσουν το απογραφικό δελτίο θα έχουν κάνει λάθη στη συμπλήρωσή του. Θα υπάρχει το αναγκαίο προσωπικό να ελέγξει τα συμπληρωμένα ηλεκτρονικά δελτία και να ζητήσει από αυτούς που τα υπέβαλαν να τα διορθώσουν και να τα επαναποστείλουν;
5. Σχετικά με τον αναγκαίο αριθμό απογραφέων, η ΕΛΣΤΑΤ εξέδωσε ανακοίνωση για την πρόσληψή τους την 26.8.21 με προθεσμία υποβολής της σχετικής αίτησης την 27.9.21, δηλαδή 25 μέρες πριν από την έναρξη της απογραφής του πληθυσμού! Κυριολεκτικά στο παρά 5’. Θα βρεθεί άραγε ο απαιτούμενος αριθμός απογραφέων με τα απαιτούμενα προσόντα στον κάθε δήμο και θα υπάρξει χρόνος για την εκπαίδευσή τους;
6. Μετά τις συνταξιοδοτήσεις μεγάλου αριθμού δημόσιων υπαλλήλων (και της ΕΛΣΤΑΤ) έχει γίνει η πρόσληψη του αναγκαίου και με προσόντα μόνιμου προσωπικού που θα επεξεργαστεί τα συμπληρωθέντα δελτία απογραφής ώστε να δημοσιευτούν όσο γίνεται πιο σύντομα τα αποτελέσματα της απογραφής;
7. Εχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό της ΕΛΣΤΑΤ οι αναγκαίες πιστώσεις για την κάλυψη των δαπανών τόσο για την πρόσληψη και εκπαίδευση του αναγκαίου αριθμού απογραφέων και εποπτών όσο και για την προμήθεια του αναγκαίου σύγχρονου τεχνικού εξοπλισμού;
8. Ενώ απέχουμε λιγότερο από δύο μήνες από την έναρξη της απογραφής, δεν έχει γίνει καμιά καμπάνια από τα ηλεκτρονικά και έντυπα μαζικής ενημέρωσης για τη σημασία της απογραφής και τη σωστή συμπλήρωση των απογραφικών δελτίων. Πότε θα γίνει η καμπάνια αυτή; Τέλος
9. Εχουν περιληφθεί στο απογραφικό δελτίο ερωτήματα για: το θρήσκευμα, το εισόδημα, την ανεργία, τους Ελληνες που μετανάστευσαν, τα παιδιά από αλλοδαπούς γονείς που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και πόσοι απέκτησαν ελληνική υπηκοότητα στη διάρκεια της 10ετίας 2011-2021; (Σημείωση: θέμα προσωπικών δεδομένων δεν υπάρχει διότι τα στοιχεία της απογραφής που αφορούν πρόσωπα είναι απόρρητα)

Εύχομαι να υπάρχουν ή να υπάρξουν ικανοποιητικές απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δεδομένου ότι η πολιτική που θα χαραχτεί και θα εφαρμοστεί την περίοδο 2022-2031 θα στηριχθεί στα αποτελέσματα της Απογραφής 2021, της κρισιμότερης μετά από εκείνην του 1951.

*Πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ