Αγροτικοί συνεταιρισμοί: χθες τους χρεοκόπησαν, σήμερα τους αγνοούν

Από τα πρώτα θέματα που απασχόλησαν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ήταν η διαχείριση των χρεών των αγροτικών συνεταιρισμών. Θα αναφερθώ σε συγκεκριμένα χρέη που δημιουργήθηκαν εξαιτίας της νομοθετικής παρέμβασης των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. και αφορούν 465 εκατ. ευρώ.

Οι ρυθμίσεις των χρεών αυτών έγιναν γνωστές με τα ονόματα των υπουργών Γεωργίας, την περίοδο που υλοποιήθηκαν. Η πρώτη είναι γνωστή ως ρύθμιση ΚΟΣΚΙΝΑ, με την οποία σε εφαρμογή του νόμου 2008/1992 αναλήφθηκαν και ρυθμίστηκαν από το ελληνικό Δημόσιο χρέη αγροτικών οργανώσεων προς την ΑΤΕ, ύψους 181 εκατ. ευρώ.

Η Ευρ. Επιτροπή, όμως, με απόφασή της έκρινε ότι οι ρυθμίσεις αυτές αποτελούσαν παράνομη κρατική ενίσχυση, που δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά. Η χώρα μας άσκησε προσφυγή κατά της παραπάνω απόφασης στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το οποίο την απέρριψε, καταλογίζοντάς μας την ανάκτηση του αντίστοιχου ποσού.

Η δεύτερη περίπτωση, γνωστή ως ρύθμιση Μωραΐτη, αφορά την εφαρμογή του νόμου 2237/1994, με τον οποίο η ΑΤΕ ρύθμισε τις υπάρχουσες στις 31.12.1993 ληξιπρόθεσμες οφειλές Συνεταιριστικών Οργανώσεων, ύψους 284 εκατ. ευρώ. Κι αυτή η ρύθμιση δεν έγινε δεκτή, ορίζοντας το αντίστοιχο ποσό προς ανάκτηση.

Για τους δύο αυτούς καταλογισμούς των 465 εκατ. ευρώ, που έγιναν οριστικοί από το 2004 μέχρι το 2015 που ανέλαβε τη διακυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή περισσότερα από 10 χρόνια, δεν υπήρξε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις κανένα ενδιαφέρον.

Το μόνο που έκαναν ήταν να ψηφίσουν με τον νόμο 4002/2011 μία διάταξη, με την οποία οι συγκεκριμένες ενισχύσεις ανακτώνται άμεσα με τη διαδικασία του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Τα ίδια βέβαια έγιναν και με τον άλλο καταλογισμό των 421 εκατ. ευρώ, τον γνωστό ως πακέτο Χατζηγάκη.

Τι κάναμε εμείς γι' αυτούς τους καταλογισμούς; Τροποποιήσαμε βέβαια τον ν. 4002/2011, καταργώντας τη σχετική διάταξη, και επιλέξαμε τη συνεννόηση με την Ευρ. Επιτροπή. Αποφύγαμε κατ' αρχάς τη γενικευμένη αποστολή προσκλήσεων και χρηματικών καταλόγων στους ενεργούς συνεταιρισμούς, που διαδραματίζουν ακόμη και σήμερα σημαντικό ρόλο στην αγροτική οικονομία, γιατί η ανάκτηση των χρηματικών ποσών που τους έχει καταλογισθεί, θα σήμαινε για τους περισσότερους την παύση λειτουργίας τους.

Αντίθετα, η διαρκής διαβούλευση με την Ευρ. Επιτροπή, η συνεργασία με την εκκαθαρίστρια εταιρεία της ΑΤΕ αλλά και με μια αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση των συνεταιριστικών οργανώσεων μας έδωσε τη δυνατότητα να διασταυρώσαμε συμβάσεις και λογιστικά στοιχεία, για να διαπιστώσουμε το ακριβές ποσό.

Τι καταφέραμε με αυτή τη λειτουργία; Να αποδείξουμε ότι ορισμένοι συνεταιρισμοί δεν είναι υπόχρεοι επιστροφής, ενώ άλλοι βρέθηκαν να οφείλουν μικρότερα ποσά. Τα ποσά που τελικά συμφωνήθηκαν για τους καταλογισμούς αυτούς, την άνοιξη του 2018, με τις Υπηρεσίες της Ευρ. Επιτροπής αφορούν 103 οργανώσεις και είναι: για τη ρύθμιση Κοσκινά 71 εκατ. ευρώ και για τη ρύθμιση Μωραΐτη 25 εκατ. ευρώ, δηλαδή συνολικά 96 εκατ., αντί των 465 εκατ. των αρχικά επιβληθέντων καταλογισμών.

Εμεινε να συμφωνηθεί με την Ευρ. Επιτροπή ο τρόπος του διακανονισμού των καταβολών, καθώς και μια εκκρεμότητα, αυτή των πιστωτικών διευκολύνσεων για αγορά δημητριακών, το 2008, ύψους 13 εκατ. ευρώ.

Βέβαια, υπάρχει και μια μεγαλύτερη κατηγορία χρέους, που αφορά τους συνεταιρισμούς. Είναι τα «κόκκινα» δάνεια της πρώην ΑΤΕ, που το λογιστικό υπόλοιπό τους, όταν μεταφέρθηκαν στην ειδική εκκαθάριση, ήταν 694 εκατ. ευρώ, ενώ σήμερα έχει εκτοξευθεί στο 1,6 δισ. ευρώ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη έτοιμη μια πρόταση για το πώς θα «πρασινίσουν» οι συνολικές οφειλές των συνεταιρισμών, προκειμένου να καταστούν βιώσιμοι. Πρώτα όμως πρέπει να οριστικοποιηθούν με νομοθετική ρύθμιση τα οφειλόμενα ποσά των συνεταιρισμών προς όλους τους πιστωτές και, κυρίως, προς την πρώην ΑΤΕ, αλλά και να καθοριστεί ο τρόπος καταβολής των συμφωνηθεισών ανακτήσεων.

 * βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Εύβοιας, πρώην υπουργός