Πέντε χρόνια μετά

Πέντε χρόνια μετά το δημοψήφισμα που προκήρυξε ο Κάμερον για την παραμονή ή όχι του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε., η προσέγγιση της πρώτης στην Ιστορία αποχώρησης κράτους - μέλους εξακολουθεί να είναι μονομερής από όλες τις πλευρές, να περιορίζεται στην αποτίμηση του κόστους για το Λονδίνο.

Η αντίστροφη προσέγγιση είναι μια απαγορευμένη συζήτηση, καθώς η επικράτηση του Brexit κάλλιστα θέτει το ερώτημα αν μπορεί να αθροισθεί στον ετερόκλητο πολιτικά ευρωσκεπτικισμό που γιγαντώθηκε την τελευταία δεκαετία στις χώρες που συμπιέζονται από τη μόνιμη δημοσιονομική περιοριστική πολιτική που έχει επιβάλει το Βερολίνο στους εταίρους του.

Η Βρετανία, που προβάλλεται ως εγγενώς ευρωσκεπτικιστική, ζήτησε το 1960 να γίνει πλήρες μέλος της ΕΟΚ των Εξι, τρία μόλις χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης, το 1957.

Το σχετικό αίτημα του τότε πρωθυπουργού Μακμίλαν προσέκρουσε στο βέτο του Ντε Γκολ, το οποίο απέσυρε μετά το 1969 ο Πομπιντού.

Ποιος άραγε θυμάται σήμερα ότι ο Μπλερ και οι συνεργάτες του σχεδίαζαν να προκηρύξουν δημοψήφισμα όχι για την παραμονή ή όχι στην Ε.Ε., αλλά για την προσχώρηση στην ΟΝΕ!

Το Brexit δεν συντελέστηκε στο προ πενταετίας δημοψήφισμα αλλά σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά, το 2020.

Σε αντίθεση με τον Μακμίλαν και τον Μπλερ, που δήλωσαν «παρών» όταν διαπίστωσαν ότι με ή χωρίς το Λονδίνο η ηπειρωτική Ευρώπη προχωρά σε μια εμβάθυνση της ενοποίησης, οι διαχειριστές του Brexit, Mέι και Τζόνσον, δεν διαπίστωναν κανένα μήνυμα που να δείχνει ότι η Ε.Ε. – Ευρωζώνη βγαίνει από την κρίση στην οποία την εγκλώβισαν οι ολέθριες πολιτικές που επέβαλε η Γερμανία την επαύριον της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης, το 2008.

Για όλους όσοι είχαν την αυταπάτη ότι το Brexit θα απάλλασσε την Ε.Ε. από ένα βαρίδι, η προσγείωση ήταν απότομη, με την Ολλανδία και την Ομάδα Φειδωλών και Μινιμαλιστών του Βορρά να συμπληρώνουν πάραυτα το κενό.

Λίγο πριν από το δημοψήφισμα, το μεταθατσερικό μοντέλο, που διαμόρφωσαν οι Μπλερ και Γκόρντον Μπράουν, γνώριζε μέρες δόξας στην ηπειρωτική Ευρώπη, με τον Σρέντερ να δηλώνει ότι φιλοδοξεί να γίνει ο Μπλερ της Γερμανίας και τον Σαρκοζί να επισκέπτεται την Ντάουνιγκ Στρίτ, στην κορύφωση της προεκλογικής εκστρατείας του 2007.

Η διαχείριση του Βrexit, στα πέντε χρόνια που κύλησαν από το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016, είναι μια συνειδητή προσπάθεια απόκρυψης του πραγματικού μηνύματος των ψηφοφόρων.

Το 2016, ένα ετερόκλητο μέτωπο δυσαρεστημένων αξιοποίησε το Δημοψήφισμα, για να στείλει το μήνυμα ότι δεν αποδέχεται την μεταθατσερική τάξη πραγμάτων.

Ο ευρωσκεπιτικισμος δεν βρίσκεται στο DNA των Βρετανών, απλά λειτουργεί ως σημαία ευκαιρίας, με τον ίδιο τρόπο που οι Εθνικιστές της Σκοτίας είναι ένα πολυσυλλεκτικό στέγαστρο συσσωρευμένης κοινωνικής δυσαρέσκειας σε μια περιοχή που οι πολιτικές αποβιομηχάνισης της Θάτσερ εξάρθρωσαν τη συνοχή του κοινωνικού ιστού.

Με αυτά τα δεδομένα, το Brexit, πέντε χρόνια μετά το δημοψήφισμα, δεν προβάλλει σαν μια αναδίπλωση των γραφικών Βρετανών στο Μπούνκερ της αυτοκρατορικής νοσταλγίας.

Προβάλλει σαν ένα ατύχημα που μπορεί να επαναληφθεί, αν συντρέξουν παρόμοιες κοινωνικές και πολιτικές προϋποθέσεις.

Αλλωστε, η Βρετανία δεν έχει το μονοπώλιο της λαϊκής αποδοκιμασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Αν στη Δανία και στην Ιρλανδία οι ψηφοφόροι χρειάσθηκε να ψηφίσουν δεύτερη φορά, στη Γαλλία το «όχι» στην Συνταγματική Συνθήκη στο δημοψήφισμα της άνοιξης του 2005 ήταν ένα σήμα κινδύνου που υποτιμήθηκε.