ΕΡΕΥΝΑ: Κάθε δημιουργική συστηματική δραστηριότητα με σκοπό την αύξηση του αποθέματος γνώσεων, συμπεριλαμβανομένης της γνώσης του ανθρώπου, του πολιτισμού και της κοινωνίας, και η αξιοποίηση της γνώσης για την ανάπτυξη νέων εφαρμογών. Περιλαμβάνει βασική έρευνα, εφαρμοσμένη έρευνα σε τομείς όπως γεωργία, ιατρική, βιομηχανική χημεία και πειραματικές εφαρμογές που οδηγούν σε νέες εφευρέσεις, προϊόντα και διαδικασίες.
UNESCO Statistical Yearbook, UNESCO, Paris, 68 and 65, Chap. 5, 2001
ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΟΡΙΣΜΟ συνυπάρχουν σε ισορροπία η ΒΑΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ και η ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΡΕΥΝΑ. Το Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία (Εκθεση Πισσαρίδη) αγνοεί τον παραπάνω ορισμό και η έρευνα στο σύνολό της εκλαμβάνεται μόνο ως εργαλείο για την καινοτομία. Ενδεικτικό της φιλοσοφίας της έκθεσης είναι ότι οι αναλύσεις και προτάσεις που αφορούν την έρευνα βρίσκονται στο Κεφάλαιο 5 ΑΓΚΥΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ - ΑΓΟΡΕΣ, Υποκεφάλαιο 5.4 ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ. Αναπόφευκτα η έκθεση εστιάζει μόνο στην εφαρμοσμένη έρευνα (ανάπτυξη προϊόντων, εμπορική αξιοποίηση, δημιουργία οικονομικής υπεραξίας) και αγνοεί τον ρόλο της έρευνας προς όφελος της κοινωνίας, τη βελτίωση κοινωνικών και δημόσιων υποδομών και λειτουργιών.
Η Εκθεση Πισσαρίδη διαπιστώνει έλλειψη Εθνικής Στρατηγικής και Σχεδιασμού και απουσία τακτικής και συστηματικής, δημόσιας και ιδιωτικής, χρηματοδότησης της έρευνας, ενώ αναγνωρίζει το θετικό έργο και τη συμβολή του ΕΛΙΔΕΚ στη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων. Τονίζει το αρνητικό πλαίσιο της υπέρογκης γραφειοκρατίας μέσα στο οποίο υλοποιούνται οι ερευνητικές δραστηριότητες από Ερευνητικά Κέντρα (Ε.Κ.) και Πανεπιστήμια (ΑΕΙ), ενώ αναγνωρίζει τις ικανοποιητικές επιδόσεις των Ε.Κ. και ΑΕΙ στην έρευνα και ότι τα ερευνητικά αποτελέσματα δεν αξιοποιούνται από τους ιδιωτικούς φορείς.
ΑΝΤΙΠΑΡΕΡΧΕΤΑΙ την ανάγκη ανανέωσης και αύξησης του προσωπικού των Ε.Κ. και ΑΕΙ που έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, την ανάγκη αύξησης της δημόσιας χρηματοδότησης για τις υποδομές των Ε.Κ. και ΑΕΙ και τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ Ε.Κ. και ΑΕΙ για την προαγωγή της έρευνας και την παραγωγή καινοτόμων ερευνητικών αποτελεσμάτων. Δεν ασχολείται καθόλου με την αποτίμηση της αποτελεσματικότητας του υφιστάμενου οργανωτικού-διαχειριστικού πλαισίου λειτουργίας της έρευνας, ούτε με την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας στη διαχείριση των κονδυλίων έρευνας λόγω της ένταξης στο Δημόσιο Λογιστικό και του θεσμικού πλαισίου των ΕΣΠΑ. Τέλος, αποφεύγει να αναφέρει ότι η μη αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων οφείλεται κυρίως στα δομικά χαρακτηριστικά του ιδιωτικού τομέα της χώρας και στο εξαιρετικά περιορισμένο ενδιαφέρον για επενδύσεις έρευνας & ανάπτυξης.
Η ΕΚΘΕΣΗ ΠΙΣΣΑΡΙΔΗ προσεγγίζει την έρευνα μόνο ως εργαλείο για την ανάπτυξη της καινοτομίας και καταλήγει σε προτάσεις, οι οποίες αφενός δεν αφορούν την αμφίδρομη διασύνδεση μεταξύ Ανώτατης Εκπαίδευσης - Ερευνας - Καινοτομίας, αφετέρου δημιουργούν σοβαρές αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά τους.
Α1: Αξιολόγηση των φορέων της έρευνας που χρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους (Ε.Κ. και ΑΕΙ). Η συγκεκριμένη πρόταση αγνοεί ότι τα Ε.Κ. και τα ΑΕΙ αξιολογούνται από διεθνείς επιτροπές ανά 5ετία ήδη από το 1995 και παραβλέπει ότι τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ για τη βελτίωση του εθνικού ερευνητικού ιστού.
Α2: Να εγγραφεί στον προϋπολογισμό κονδύλι 500 εκατ. ευρώ για τη βασική έρευνα, επιπλέον των τακτικών δαπανών που καλύπτονται σήμερα. Παρά την αναφορά στη βασική έρευνα, στην περιγραφή της πρότασης αναφέρεται ρητά ότι το μεγαλύτερο τμήμα της χρηματοδότησης θα κατευθυνθεί σε πεδία προτεραιότητας (top-down), δηλαδή πεδία στοχευμένης έρευνας και όχι σε προγράμματα βασικής έρευνας (bottom-up).
Α3: Ιδρυση Εθνικού Οργανισμού Επιστημών (ΕΟΕ) που θα απορροφήσει σχεδόν το σύνολο των δραστηριοτήτων τής ΓΓΕΤ, του ΕΛΙΔΕΚ και του ΕΣΕΤΕΚ και θα χρηματοδοτηθεί με την τακτική επιχορήγηση των Ερευνητικών Κέντρων. Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί ο ρόλος του προτεινόμενου ΕΟΕ στο οργανωτικό και διαχειριστικό πλαίσιο του ερευνητικού συστήματος της χώρας. Πού εντάσσεται, με τι καθεστώς θα λειτουργεί, ποια θα είναι η σχέση και οι αλληλεπιδράσεις του με φορείς όπως το ΕΣΕΤΕΚ, η ΓΓΕΤ, το ΕΛΙΔΕΚ, τα Ερευνητικά Κέντρα κ.λπ. Η ίδρυση του ΕΟΕ αγνοεί την εμπειρία των πρωτοπόρων στην έρευνα ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες έχουν δημόσια (χρηματοδοτούμενα από το κράτος) και ιδιωτικά (χρηματοδότηση από δημόσιο και ιδιωτικό τομέα) Ε.Κ., πολλαπλούς φορείς τακτικής χρηματοδότησης ερευνητικών προγραμμάτων, σταθερό πλαίσιο διαχείρισης, διαφάνεια στις αξιολογήσεις και αξιόπιστους μηχανισμούς αποτίμησης των πολυετών προγραμμάτων Ερευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΤΑΚ).
ΑΝΤΙΘΕΤΑ με τη μονόπλευρη αντιμετώπιση της έρευνας από την Εκθεση Πισσαρίδη, η Ενωση Ελλήνων Ερευνητών έχει εκπονήσει ένα αναλυτικό 12σέλιδο κείμενο «Θέσεων και Προτάσεων για την Διακυβέρνηση της Ερευνας & Τεχνολογίας» με πλήρες πλαίσιο προτάσεων για τον σχεδιασμό, την οργάνωση, τη διαχείριση του εθνικού ερευνητικού συστήματος, την εγκαθίδρυση και λειτουργία ενιαίου χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, Ερευνας & Τεχνολογίας και τη διασύνδεσή του με την Καινοτομία, τη χρηματοδότηση της έρευνας, την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Ε.Κ., ΑΕΙ και ιδιωτικού τομέα και την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D).
Οι βασικότερες προτάσεις που περιέχονται σε αυτό είναι οι εξής:
● Συνολικό Οργανόγραμμα Διαχείρισης και Λειτουργίας του Εθνικού Ερευνητικού Συστήματος, το οποίο περιλαμβάνει και διασυνδέει τους φορείς οργάνωσης, διαχείρισης, χρηματοδότησης, υλοποίησης και αξιολόγησης της έρευνας.
● Ενιαίο θεσμικό πλαίσιο για όλα τα Ε.Κ. των διαφόρων υπουργείων και υπαγωγή τους στη ΓΓΕΤ και στο υπουργείο Ανώτατης Εκπαίδευσης & Ερευνας.
● Θεσμική εγκαθίδρυση του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, Ερευνας & Τεχνολογίας.
● Αμφίδρομη κινητικότητα μεταξύ ΑΕΙ και Ε.Κ., θεσμική/ουσιαστική εξομοίωση μελών ΔΕΠ και Ερευνητών.
● Σταθερή και συστηματική χρηματοδότηση για προγράμματα βασικής έρευνας, εφαρμοσμένης έρευνας, ερευνητικών υποδομών, προγράμματα εθνικής προτεραιότητας, έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες, προγράμματα επείγουσας αναγκαιότητας.
● Χρηματοδότηση από δημόσιους (υπουργεία, περιφέρειες) και ιδιωτικούς φορείς για θεματικά προγράμματα ή/και προγράμματα γεωγραφικής προτεραιότητας.
● Σταθερή και συστηματική αξιολόγηση όλων των φορέων διαχείρισης και υλοποίησης της έρευνας.
● Εξορθολογισμός του πλαισίου υλοποίησης των ερευνητικών δραστηριοτήτων (δημόσιο λογιστικό, γραφειοκρατία).
● Θεσμοθέτηση κινήτρων για επιχειρήσεις με σκοπό τη διασύνδεσή τους με ερευνητικούς - ακαδημαϊκούς φορείς και τη χρηματοδότηση στοχοθετημένων ερευνών.
* Δρ., Γεωλόγος, διευθυντής ερευνών Ινστ. Ωκεανογραφίας Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών, μέλος του Δ.Σ. της Ενωσης Ελλήνων Ερευνητών
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας