Στις σύγχρονες κοινωνίες οι επαγγελματικές δεξιότητες έχουν συναρτηθεί με εισοδηματικά κριτήρια, συγκροτώντας τις ανάλογες τάξεις και τις κοινωνικές και οικονομικές διαφοροποιήσεις. Με βάση όμως τη θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου η εργασία δεν είναι μια ομοιογενής οντότητα, διότι διαφορετικά άτομα για πλήθος λόγους χαρακτηρίζονται από διαφορετικά επίπεδα ανθρώπινου κεφαλαίου, από διαφορετικές δηλαδή ικανότητες να συμβάλουν στην παραγωγή των αγαθών και των υπηρεσιών.
Η ανισότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου δεν καθορίζεται όμως μόνο από τους παράγοντες εκείνους τους οποίους δεν ελέγχουν τα άτομα, όπως η κοινωνική καταγωγή ή τα φυσικά χαρίσματα –όπως ισχυρίζεται ο Piketty–, αλλά προσδιορίζεται σε κοινωνικό επίπεδο κυρίως από την ατομική επικυριαρχία και τη μη δημοκρατική κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Η «αυθαίρετη» συνεπώς συνάρτηση μεταξύ εισοδήματος και επαγγελματικών δεξιοτήτων δεν υπαγορεύεται συνήθως στη βάση της δημοκρατικής κοινωνικής οργάνωσης, αλλά είναι ως επί το πλείστον αποτέλεσμα της ατομικής επικυριαρχίας και της μη δημοκρατικής λειτουργίας. Σε μια πραγματικά όμως δημοκρατική κοινωνική οργάνωση, η δίκαιη αναδιανομή του παραγόμενου οικονομικού πλούτου τείνει να αμβλύνει τις εισοδηματικές ανισότητες ανάμεσα στα επαγγέλματα, δημιουργώντας ενιαίο και αδιαίρετο κοινωνικό σώμα.
Διαχρονικά, η ιστορική εξέλιξη της κοινωνικής διαστρωμάτωσης αντικαθρεφτίζει σε σημαντικό βαθμό την εμπέδωση των οικονομικών ανισοτήτων μεταξύ των μελών μιας κοινωνικής οργάνωσης. Οπως προκύπτει, οι κοινωνικές τάξεις δεν συνιστούν στατικό οργανισμό προσδιορισμένο από νόμους κοινωνικών αυτοματισμών αλλά, τουναντίον, αμιγώς δυναμικό, όπου τα άτομα ανταγωνίζονται να αποκτήσουν περισσότερη δύναμη, πλούτο και εξουσία. Η τάση προς την ολιγαρχική κοινωνική οργάνωση επιφέρει οικονομικές διαφοροποιήσεις οι οποίες συγκροτούν τις ανάλογες κοινωνικές τάξεις.
Ο «αυθαίρετος» προσδιορισμός της αμοιβής της εργασίας χωρίς επαρκή οικονομική τεκμηρίωση, ο οποίος ρέπει να αυξάνει τις ανισότητες και να διευρύνει το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχότερους, οδηγώντας σε φτωχοποίηση ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, συνιστά άδικες πολιτικές με ελλιπή δημοκρατική βάση και αποτελεί την «πεμπτουσία» των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων στις σύγχρονες κοινωνίες.
Στη χώρα μας, μετά τη δεκαετή κρίση, όπου απουσιάζει ο διάλογος των κοινωνικών εταίρων, έχει κυριαρχήσει η υποαπασχόληση, η υψηλή ανεργία και οι χαμηλές αμοιβές, οικοδομώντας εργασιακή «ζούγκλα» και διευρύνοντας ραγδαία τις ανισότητες, επιβεβαιώνοντας έτι περαιτέρω την προαναφερθείσα θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου με τη διαστρέβλωση της λαϊκής βούλησης.
Συνοψίζοντας, η βαρύνουσα σημασία της τήρησης του κοινωνικού συμβολαίου και της λαϊκής βούλησης καθίστανται με κρυστάλλινο τρόπο ο πλέον καθοριστικός παράγοντας προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η αμοιβή της εργασίας στις κοινωνίες θα προσδιορίζεται με δίκαιο τρόπο ή διαφορετικά θα συντελείται ανισοκατανομή του πλούτου και ανισομέρεια των υλικών αγαθών προς όφελος των ολιγαρχικών δυνάμεων και σε βάρος της ολότητας του κοινωνικού σώματος.
* Συγγραφέας, οικονομολόγος
Σχόλια
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας