Περί των λιθουμένων α', β' του Θεόφραστου

Τo 345 π.Χ. ο Σταγειρίτης φιλόσοφος Αριστοτέλης και ο Ερέσιος διάδοχός του στο «Λύκειον» Αθηνών πέρασαν στη Λέσβο από τη Μικρασιατική Ασσο, την απέναντι αποικία των Μηθυμναίων, και μετά τριετή έρευνα της πανίδας και χλωρίδας της Πύρρας και του Πυρραίου Ευρίπου, του σημερινού Κόλπου Καλλονής, θεμελίωσαν τη Βιολογία ο Αριστοτέλης και τη Βοτανική ο Θεόφραστος, ο οποίος επιπλέον στο βιβλίο του «Περί Λίθων» έγραψε για τα απολιθωμένα ότι «μερικοί λίθοι “απολιθούν” τελείως τα αντικείμενα που τίθενται εντός τους», συμπληρώνοντας ότι «αυτοί λοιπόν απαιτούν ξεχωριστή έρευνα», την οποία πραγματεύθηκε στα δύο βιβλία του «Περί των λιθουμένων α', β'», που δυστυχώς δεν έχουν διασωθεί.

Το 1898 ο Γάλλος μεταλλειολόγος Louis de Launay έγραψε στο βιβλίο του «Η Γεωλογία των νησιών Λέσβου, Λήμνου και Θάσου» για τα απολιθωμένα του Σιγρίου Λέσβου: «Οι κορμοί των πυριτικοποιημένων απολιθωμένων ξύλων είναι πολύ άφθονοι γύρω από το όρος Ορδυμνος και μέσα στην νησίδα του Σιγρίου. Σύμφωνα με τον M. Fliche, που θέλησε ευγενικά να εξετάσει τα δείγματά μας, θα πρέπει να είναι κυρίως απολιθωμένα κεδρόξυλα, που αποτελούν εξίσου την πλειονότητα του κοιτάσματος λιγνίτη της κορυφής του Ορδυμνου και Πιτυόξυλα».

Στις 20-5-1956 ο Λέσβιος Φρέντυ Γερμανός έγραψε στην «Ελευθερία» Αθηνών: «Μερικοί απολιθωμένοι κορμοί διατηρούνται τόσο καλά, που σε ξεγελούν και τους περνάς για ζωντανά δένδρα. Δεν είναι μόνον οι ρυτίδες και τα σκασίματα του φλοιού τους -που πέτρωσαν σε μια ωρισμένη στιγμή και διετηρήθησαν αναλλοίωτα μέσα από τις χιλιετηρίδες- αλλά και το χρώμα τους. Εχουν εκείνο το απαλό γκρίζο ή καστανό χρώμα, που έχει και η επιφάνεια των ζωντανών δένδρων. Μόνον η επαφή του χεριού σου με την κρύα πέτρα σε πείθει πως έχεις μπροστά σου απολίθωμα κι όχι φυσιολογικό δένδρο. Μερικοί από τους κορμούς αυτούς είναι τεράστιοι. Φθάνουν σε ύψος έξη και οκτώ μέτρων. Η περιφέρειά τους φτάνει τα πέντε μέτρα».

Τον Νοέμβριο του 2020 ο άξιος διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Σιγρίου και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου Νίκος Ζούρος ανακοίνωσε ότι στη διάρκεια σωστικής ανασκαφής στον υπό κατασκευήν νέο δρόμο Καλλονής-Σιγρίου αποκαλύφθηκε ένα σπανιότατο εύρημα μεγάλου απολιθωμένου δένδρου μέσα σε λεπτόκκοκα ηφαιστειακά υλικά τα οποία «κάλυψαν και διατήρησαν ακέραιο τον κορμό, τα κλαδιά και τις ρίζες του, που βρισκόταν στην αρχική θέση ανάπτυξης όταν η βιαιότητα της ηφαιστειακής έκρηξης το ξάπλωσε στο έδαφος. Εκεί σκεπάστηκε από παχύ στρώμα ηφαιστειακής στάχτης και στη συνέχεια απολιθώθηκε στην ίδια θέση όπου βρέθηκε μεγάλος αριθμός απολιθωμένων φύλλων καρποφόρων δένδρων που προέρχονται από φυτά του υποτροπικού δάσους της Λέσβου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια».

* συγγραφέας

[email protected]