Τεράστια η πολιτική κληρονομιά του Νέλσον Μαντέλα

Ανδρί σοφώ πάσα γη βατή,

ψυχής γαρ αγαθής πατρίς ο σύμπας κόσμος.

(ρήση στωικών φιλοσόφων)

Με τη ρήση αυτή είχα προλογίσει άρθρο μου για τον Νέλσον Μαντέλα, με αφορμή τον θάνατο του μεγάλου ηγέτη, στις 5 Δεκεμβρίου 2013. Πρόκειται ίσως για τον κορυφαίο πολιτικό του 20ού αιώνα, που μέχρι το τέλος απολάμβανε την καθολική αναγνώριση του λαού της Νότιας Αφρικής, της Αφρικής συνολικά και του κόσμου ολόκληρου.

Ο Μαντέλα, και το απελευθερωτικό κίνημα του οποίου ηγήθηκε, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), ξεκίνησε με μη βίαιες μορφές δράσης και επέλεξε τον ένοπλο αγώνα μόνο ύστερα από μαζικές δολοφονίες του μαύρου πληθυσμού από το καθεστώς. Αξιοσημείωτο είναι ότι το ξήλωμα του καθεστώτος επιτεύχθηκε με διάλογο ανάμεσα στον Μαντέλα και τον Ντεκλέρκ, δηλαδή, η μετάβαση από το απαρτχάιντ στη δημοκρατία υπήρξε ειρηνική. Ακολούθησε η θριαμβευτική εκλογή του Μαντέλα στη θέση του προέδρου της χώρας του, το 1994, και η ψήφιση δημοκρατικού Συντάγματος, διά του οποίου καθιερώθηκαν έντεκα γλώσσες ως επίσημες.

Με άλλα λόγια, αυτό που έλεγε η φράση του Μαντέλα «λαός του ουράνιου τόξου» αποτυπώθηκε και στον καταστατικό χάρτη της Νότιας Αφρικής, για τον οποίο εργάστηκε και ο εκ Κορώνης προερχόμενος δικηγόρος και συναγωνιστής του Μαντέλα, Γιώργος Μπίζος.

Μέγα επίτευγμα του Μαντέλα, η συμφιλίωση εντός της χώρας, που επίσης ήταν πρωτόγνωρη, αφού δεν έγιναν δικαστήρια ούτε στήθηκαν αγχόνες για τα στελέχη του απαρτχάιντ, αλλά δημιουργήθηκαν «επιτροπές συγγνώμης», στις οποίες γινόταν ένα είδος εξομολόγησης και άφεσης των αμαρτιών. Ετσι αποφεύχθηκε μαζική έξοδος των λευκών από τη χώρα, που θα σήμαινε οικονομική καταστροφή.

Μεγάλη νίκη και για την υπόθεση της διεθνούς ειρήνης η κατάργηση του απαρτχάιντ, δεδομένου ότι η δημοκρατική Νότια Αφρική διέκοψε τη συνεργασία με το Ισραήλ για την παραγωγή πυρηνικών όπλων. Ετσι, κατέστη δυνατή και η ανακήρυξη (1996) του συνόλου της Αφρικής σε αποπυρηνικοποιημένη ζώνη.

Ο μεγάλος ηγέτης εξακολουθεί να τιμάται από τον ΟΗΕ, δεδομένου ότι το 2009 ο διεθνής οργανισμός όρισε ομόφωνα την ημέρα γέννησής του (18 Ιουλίου 1918) ως Διεθνή Ημέρα Νέλσον Μαντέλα, που αποτελεί ημέρα δράσης κατά της φτώχειας και υπέρ της ανάπτυξης μιας κουλτούρας ειρήνης και ελευθερίας.

ΥΓ. Συγχαίρω την «Εφημερίδα των Συντακτών» που με την ειδική έκδοση για τον Μαντέλα, επτά χρόνια μετά τον θάνατό του, τιμά τον καθολικής αναγνώρισης πολιτικό του 20ού αιώνα.

* μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία