Μπροστά στα νέα μνημόνια. Τι να κάνουμε;

Τι είναι το πόρισμα Πισσαρίδη; Εκθεση ιδεών και μετρίων εκφραστικών δυνατοτήτων; Νεοφιλελεύθερες κοινοτοπίες πάνω στα μείζονα της εποχής; Μια ανάξια λόγου εισαγωγή στα ήδη προαποφασισμένα από τους εγχώριους θατσερικούς που μας κυβερνούν;

Αυτά είναι, πράγματι. Ωστόσο, ισχυρίζομαι πως η συγκεκριμένη διαπίστωση ελάχιστα μας βοηθάει να προσανατολιστούμε πολιτικά απέναντί της. Κι αυτό γιατί όσα του προσάπτονται είναι στοιχεία που αποτελούν σταθερές όλων των αντίστοιχων «παρεμβάσεων», διεθνώς και εγχωρίως. Τόσο η ρηχή έμπνευση όσο και η κοινοτοπία, πολύ περισσότερο η προφανώς αντικοινωνική στοχοθεσία είναι επαναλαμβανόμενα μοτίβα εδώ και δεκαετίες.

Τα ίδια και τα ίδια, αυτά που λέγονταν σε περιθωριακούς επιστημονικά κύκλους πριν ακόμα από τον Ρίγκαν και τη Θάτσερ, πριν και από το Μοντ Πελερέν.

Ιδιωτικοποιήσεις, ελαστικοποιήσεις, ευλυγισίες και απορυθμίσεις. Τα ίδια και τα ίδια. Είτε σε ανάπτυξη βρισκόμαστε είτε σε κρίση, ακόμη και σε πανδημία που είχε έναν αιώνα να εμφανιστεί, τα ίδια και τα ίδια. Απολύτως αποτυχημένα με βάση τις ίδιες τους τις διακηρύξεις και προγνώσεις, ξανά και ξανά. Να οδηγούν σε συνεχείς κρίσεις επί κρίσεων, σε πρωτοφανή ιστορικά επίταση της εκμετάλλευσης, της βιοτικής ανασφάλειας και των ανισοτήτων, σε εργασιακές συνθήκες για τη μεγάλη πλειονότητα –αυτούς τους κάποιους, που ο Μητσοτάκης «ξέρει» πως είναι εξαρτημένοι από τον μισθό τους– που είναι όλο και περισσότερο αφόρητες.

Τα ίδια και τα ίδια, δηλαδή όλο και χειρότερα.

Και μαζί μια ενορχηστρωμένη προσπάθεια υπεράσπισης από δεξιούς πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους και δημοσιολόγους, η οποία συχνά είναι στο όριο της προπέτειας. Είναι η ισχύς, βλέπετε, που επιτρέπει και την αλαζονεία και την προπέτεια. Πρόσφατα, στις 26 Νοεμβρίου, στα «Νέα» ο Μπάμπης Παπαδημητρίου σάρκαζε τον Ευκλείδη Τσακαλώτο ως ψιλοάσχετο περί τα οικονομικά, στο μέτρο που όλα του τα σχετικά, γραπτά και προφορικά, είναι αναδιανεμητικές ηθικολογίες, μαρξιστικά σχόλια για την άνιση κενωνία (δική μου η γραφή, δική του η ειρωνεία) και «αριστερό καθηκοντολόγιο». Τίποτε το επιστημονικό, δηλαδή, σε αντίθεση με τον Πισσαρίδη και την επιτροπή του.

Με τον Τσακαλώτο, από το καλοκαίρι του 2015 κι έπειτα, διαφωνώ στα περισσότερα και τα πιο ουσιώδη – τα «πρακτικά», δηλαδή. Αλλά κι ο Μπάμπης;

Γιατί όχι, θα μου πείτε! Εδώ έχουμε να κάνουμε με τους άριστους, τους Επιστήμονες με έψιλον κεφαλαίο.

Στο οικονομικό ένθετο του ίδιου φύλλου των «Νέων», ένας θερμός υποστηρικτής του πορίσματος Πισσαρίδη, ο Παναγιώτης Λιαργκόβας, επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής από το 2012 και πρόεδρος του ΚΕΠΕ μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία, μας εξηγεί τα καλά του.

Με κεντρικό επιχείρημα το «δεδομένο» πως η εφαρμογή του θα αλλάξει ριζικά την ελληνική οικονομία σε πολύ περισσότερο εξωστρεφή και προσανατολισμένη προς την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών. Μάλιστα, η πρόβλεψη είναι αριθμητικά υπολογισμένη – όπως λέμε, συχνά, «κοστολογημένη»: «… έως το 2030 οι εξαγωγές θα αυξηθούν κατά 90% [γιατί όχι 100%, να είναι και πιο στρόγγυλο; Χ.Λ.], ενώ το μερίδιο των εξαγωγών στο ΑΕΠ θα ανέλθει στο 50,5% από το 37,2% το 2019». Η ανάπτυξη στη χώρα θα κινηθεί για την επόμενη δεκαετία με ρυθμό 3,5%.

Γιατί θα συμβούν όλα αυτά; Ετσι – γιατί τα λέει το πόρισμα. Ο Λιαργκόβας δεν επιχειρηματολογεί. Απλώς επαναλαμβάνει όσα λέει η επιτροπή του Πισσαρίδη. Για να τα λέει κάτι θα ξέρει, δεν μπορεί.

Λοιπόν, τίποτε από αυτά δεν θα συμβεί. Οπως πολλές φορές το ΔΝΤ έχει επισημάνει σε εκθέσεις του –και στην τελευταία–, το μέλλον για την ελληνική οικονομία προδιαγράφεται εξαιρετικά δυσοίωνο – και χωρίς την πανδημία. Τα τρία σωτήρια μνημόνια φρόντισαν γι’ αυτό, κλειδώνοντάς μας από το 2024 και μέχρι το 2060 σε ρυθμούς ανάπτυξης κάτω του 1%. Αυτή είναι η πρόγνωση του ΔΝΤ, που κάνει λάθος μόνο όταν προβλέπει θετικές εξελίξεις. Στις αρνητικές πέφτει πάντα μέσα.

Και η Αριστερά; Τι λέει; Πόσο συσπειρώνεται για να αντιμετωπίσει τις ζοφερές εξελίξεις; Τι προτείνει;

Γίνεται φιλολαϊκή πολιτική χωρίς να τεθεί εκ νέου το αίτημα για διαγραφή του δημόσιου χρέους, που οσονούπω θα φτάσει το 210%;

Χωρίς εθνικοποίηση των τραπεζών, που, όπως αποδεικνύουν αναμφίβολα οι τελευταίες εξελίξεις με την Πειραιώς, είναι εδώ για να τις σώζουμε και να τις φεσωνόμαστε, ως ιδιωτικές επιχειρήσεις, στο διηνεκές;

Χωρίς μια ριζική φορολογική μεταρρύθμιση, που θα βάλει, επιτέλους, να πληρώσει ο κόσμος της ιδιοκτησίας προς όφελος του κόσμου της εργασίας;

Χωρίς να πιάσουμε, εν τέλει, το νήμα από εκεί που το έφερε το μεγάλο αντιμνημονιακό κίνημα μέχρι το 2015;

 * εκπαιδευτικός