Στο παρόν σημείωμα θα περιοριστώ σε μια κριτική ανάγνωση του νομοσχεδίου «Επενδύω στην Ελλάδα» ως προς τις τροποποιήσεις που εισάγει στη νομοθεσία για τις στρατηγικές επενδύσεις και στον αναπτυξιακό νόμο. Eίναι σαφές ότι η σημερινή κυβέρνηση αποδέχεται πως τα νομοθετήματα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αποδείχθηκαν λειτουργικά και αποτελεσματικά, εφόσον εισηγείται απλώς κάποιες σημειακές αλλαγές, που δυστυχώς όμως είναι εσφαλμένες και αντιαναπτυξιακές.
Ειδικότερα, όσον αφορά τις στρατηγικές επενδύσεις, προβλέπεται ότι σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας έκδοσης οποιασδήποτε άδειας, η αρμοδιότητα έκδοσης μπορεί να μεταφέρεται στον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Αναρωτιέται κανείς πώς μπορεί ειδικά στην ευαίσθητη περίπτωση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης να παρακάμπτονται οι αρμόδιες υπηρεσίες και να δίδεται η άδεια, ούτε καν από τον αρμόδιο υπουργό, αλλά από τον υπουργό Ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, στην κατηγορία των «Αυτοδίκαια εντασσόμενων Στρατηγικών Επενδύσεων» θα περιλαμβάνονται στο εξής όλα τα έργα που έχουν εγκριθεί από τη Διυπουργική Επιτροπή για τις Συμπράξεις Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Ετσι, ακόμη και ένα μικρό έργο ΣΔΙΤ χαρακτηρίζεται «Στρατηγική Επένδυση», αναιρώντας την ίδια την έννοια της στρατηγικότητας. Τέλος, δίνεται η δυνατότητα και σε μικρότερες επενδύσεις να έχουν διπλάσιο συντελεστή δόμησης, τη στιγμή που στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο αυτό το προνόμιο προβλεπόταν μόνο για εξαιρετικής σημασίας επενδύσεις.
Ως προς τις προτεινόμενες τροποποιητικές διατάξεις για τον αναπτυξιακό νόμο, πρέπει να αναδειχθούν δύο σημεία που προκαλούν ερωτήματα. Το πρώτο αφορά τις ενισχυόμενες επενδύσεις, καθώς παρέχεται η δυνατότητα να ενταχθούν στον αναπτυξιακό νόμο πρόσθετοι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας όπως: υπηρεσίες ταχυδρομικών πρακτορείων, ταχυδρομικές υπηρεσίες που αφορούν εφημερίδες και περιοδικά, κατ’ οίκον παράδοσης τροφίμων (delivery) και υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων. Δηλαδή κλάδοι που δεν έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία και δεν αφορούν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα ή υπηρεσίες, αλλά ενδεχομένως εξυπηρετούν «φωτογραφικά» συγκεκριμένες ομάδες πίεσης. Στην ίδια λογική, προβλέπεται η δυνατότητα ενίσχυσης δραστηριοτήτων εξόρυξης μεταλλευμάτων και πολύτιμων μετάλλων (χρυσός κ.λπ.), καθώς επίσης ορυχείων και λατομείων. Στις δραστηριότητες αυτές η χώρα μας διαθέτει φυσικό πλεονέκτημα και δεν υπάρχει λόγος να κινητροδοτηθούν οι σχετικές επιχειρήσεις, εφόσον ούτως ή άλλως θα τις αναλάμβαναν ακόμη και με μηδενικά κίνητρα. Είναι απολύτως αδύνατο να ανιχνεύσει κανείς αναπτυξιακή λογική πίσω από αυτή την επιλογή, και αυτό ίσως εξηγεί την αφωνία της αιτιολογικής έκθεσης.
Το δεύτερο σημείο κριτικής αφορά τον τρόπο με τον οποίο επιχειρείται να επιλυθούν οι καθυστερήσεις στη διαδικασία ελέγχου των επενδύσεων. Κατά την ανάληψη της πολιτικής ηγεσίας από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2015, οι μη ολοκληρωμένες επενδύσεις των αναπτυξιακών νόμων ξεπερνούσαν τις 6.000, ένα τεράστιο κληροδότημα παλαιών άλυτων εκκρεμοτήτων. Λίγο πριν από τις εκλογές του Ιουνίου, μετά από εντατικές προσπάθειες της πολιτικής ηγεσίας και της υπηρεσίας, είχαν απομείνει λιγότερα από 1.000 ανολοκλήρωτα έργα, για τα περισσότερα εκ των οποίων αναμενόταν η ανταπόκριση των ίδιων των επενδυτών.
Ως προς την ταχύτητα ελέγχου και ολοκλήρωσης των επενδυτικών σχεδίων, όπου επίσης υπήρχαν τεράστιες καθυστερήσεις, τα αιτήματα ήταν εκατοντάδες και κυρίως δεν καταγράφονταν συστηματικά και δεν αντιμετωπίζονταν με σειρά προτεραιότητας αλλά με άλλα κριτήρια. Καταφέραμε να ομαλοποιήσουμε την κατάσταση ώστε λίγο πριν από τις εκλογές του Ιουνίου τα εκκρεμή αιτήματα για ελέγχους ήταν λιγότερα από 230 και όχι 2.500 όπως ισχυρίζονται ακόμη και υπουργοί της σημερινής κυβέρνησης για να δικαιολογήσουν τη σπουδή της ανάθεσης των ελέγχων σε ελεγκτικές εταιρείες. Και μάλιστα όλα αυτά αφορούσαν προγενέστερους νόμους (του 1998, 2004 και 2011) ενώ τα εκκρεμή αιτήματα του δικού μας νόμου του 2016 ήταν λιγότερα από 10!
Τι ισχύει σήμερα για τον έλεγχο των επενδύσεων; Μια επένδυση που φτάνει στο 25% της υλοποίησής της παίρνει την αντίστοιχη ενίσχυση στέλνοντας ηλεκτρονικά στην υπηρεσία μόνο τα αντίστοιχα τιμολόγια. Οταν φτάσει στο 50%, ο επενδυτής μπορεί να πάρει το αντίστοιχο ποσό της ενίσχυσης με αυτοέλεγχο (βεβαίωση λογιστή και μηχανικών). Τέλος, όταν ολοκληρωθεί η επένδυση (100%), η επιχείρηση μπορεί να λάβει την αντίστοιχη ενίσχυση με βάση τον έλεγχο που πραγματοποιείται από 3μελή επιτροπή που προκύπτει με τυχαία κλήρωση από ειδικό μητρώο υψηλών προσόντων και ειδικά εκπαιδευμένων ελεγκτών.
Με την προτεινόμενη «απλοποίηση» της διαδικασίας, που κάνει outsourcing σε ελεγκτικές εταιρείες και ορκωτούς ελεγκτές τον έλεγχο της ολοκλήρωσης της επένδυσης, δεν υπάρχει εγγύηση για το αδιάβλητο στην επιλογή των ελεγκτών, ενώ το κόστος των ελέγχων θα είναι πολύ μεγαλύτερο. Επιπρόσθετα, δεν αποτελεί ασφαλιστική δικλίδα η συναφής πρόβλεψη, ότι σε περίπτωση που οι ελεγκτές παραβιάζουν τις σχετικές νομοθετικές διατάξεις επιβάλλεται πρόστιμο 10.000-100.000 ευρώ (ποσό ελάχιστο σε σχέση με ενισχύσεις εκατομμυρίων).
Επίσης, εγείρονται σοβαρά ζητήματα διαφάνειας: με ποια διαδικασία θα κατανεμηθούν τα επενδυτικά σχέδια σε κάθε ελεγκτική εταιρεία, ποιο θα είναι το κόστος των ελέγχων και ποιος θα το επωμιστεί, πώς και σε ποιο ποσοστό θα γίνεται η δειγματοληψία για τον εκ των υστέρων έλεγχο του έργου των ελεγκτικών εταιρειών; Τέλος, ως πολιτική ηγεσία σε συνεργασία με την υπηρεσία επιτύχαμε μια διαδικασία που διασφαλίζει τον ορθό και διαφανή έλεγχο κάθε επένδυσης. Οι προτεινόμενες αλλαγές φοβούμαστε ότι μπορεί να οδηγήσουν προς την αντίθετη κατεύθυνση, καθώς δημιουργούν συγκρούσεις συμφερόντων για τους προτεινόμενους ελεγκτικούς φορείς, οι οποίοι μπορεί ταυτόχρονα να συναλλάσσονται με τους ελεγχόμενους με άλλη ιδιότητα ως σύμβουλοι, πάροχοι υπηρεσιών κ.λπ.
Φαίνεται ότι η φιλοσοφία πίσω από αυτήν την πρόταση είναι πως η υπηρεσία υλοποίησης του αναπτυξιακού νόμου, αντί να καλείται να λειτουργήσει με ταχείς ρυθμούς και διαφάνεια, καλείται απλώς να «διαπιστώνει την πληρότητα του ελέγχου» και να διεκπεραιώνει την πληρωμή των επενδυτών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο προκαλείται μόνιμη απώλεια πολύτιμης γνώσης για το Δημόσιο. Τέλος, προβλήματα μπορεί να προκύψουν και από το γεγονός ότι η πληρότητα πρέπει να δηλώνεται «ανεπιφύλακτα» στην Εκθεση του ορκωτού ελεγκτή και όπως γνωρίζουμε από την πρακτική των ορκωτών αυτό δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ.Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω πως οι χρηματικοί πόροι που διατίθενται για την ενίσχυση των επιχειρήσεων είναι πεπερασμένοι, επομένως πρέπει να αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και με σαφείς κατευθύνσεις για τον προσανατολισμό της ελληνικής οικονομίας. Κάτι τέτοιο δυστυχώς δεν προκύπτει από τις προτάσεις της κυβέρνησης, αλλά αντίθετα, αυτές μαρτυρούν επιστροφή στην ενίσχυση κατεστημένων συμφερόντων μέσω διαδικασιών αμφίβολης διαφάνειας. Το κυριότερο, απουσιάζουν η όποια στρατηγική στόχευση/κατεύθυνση για την εθνική οικονομία και η τοποθέτηση έναντι της επικείμενης νέας τεχνολογικής επανάστασης.
*Καθηγητής Παν/μίου, πρ. γενικός γραμματέας Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων, υπ. Οικονομίας & Ανάπτυξης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας