Επειτα από κάθε φυσική καταστροφή, λόγω έντονων καιρικών φαινομένων, όπως π.χ. στη Μάνδρα τον Ιανουάριο 2017, στο Μάτι πέρυσι και στη Χαλκιδική πρόσφατα, αντί να εστιάσουμε την προσοχή μας και να δούμε γιατί δεν γίνεται ορθή και αποτελεσματική πρόγνωση, πρόληψη, αντιμετώπιση και γενικά διαχείριση, αρχίζουν οι διάφοροι κλιματολογούντες να θεωρητικολογούν και να επικαλούνται ως αιτία των φαινομένων/ καταστροφών την κλιματική αλλαγή.
Ετσι, οι μόνιμες επωδοί είναι: (α) η δήθεν επαπειλούμενη ερημοποίηση, στην περίπτωση που έχουμε μακρές σειρές συνεχών ξηρών ετών, και (β) τα ακραία καιρικά φαινόμενα, σε περιπτώσεις έντονων καιρικών φαινομένων, που δεν παρατηρούνται με μεγάλη συχνότητα. Ετσι, διάφοροι οικονομικοί, επιστημονικοί και κυρίως πολιτικοί κύκλοι επικαλούνται τη λεγόμενη κλιματική αλλαγή, είτε από άγνοια είτε για να αποποιούνται τις ευθύνες τους.
Ομως θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι ανθρωπογενείς επιδράσεις/επιπτώσεις στο περιβάλλον προϋπήρχαν, υπάρχουν σήμερα και είναι βέβαιο ότι θα ενταθούν στο μέλλον. Χαρακτηριστικά είναι τα πρώτα στοιχεία εργασίας, η οποία υλοποιείται αυτό το διάστημα, για την ιστορία των πλημμυρικών συμβάντων στην Ελλάδα και στην οποία συμμετέχει και η αφεντιά μου, που δείχνουν σαφή και έντονη αύξησή τους στα αστικά κέντρα.
Επίσης, η αστικοποίηση, που σε παγκόσμιο επίπεδο γίνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς και συνήθως απρογραμμάτιστα και σε μεγάλο βαθμό άναρχα, θα εντείνει ακόμη περισσότερο τις επιπτώσεις της στη ζωή μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι μεγαπόλεις, δηλαδή πόλεις με πληθυσμό πάνω από 10 εκατ. κατοίκους, που πριν από 70 χρόνια ήταν μόλις δύο, η Νέα Υόρκη και το Τόκιο, και σήμερα είναι πάνω από 40, ενώ στο μέλλον το μεγαλύτερο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε αστικές περιοχές.
Οι θεωρητικές αναλύσεις περί κλιματικής αλλαγής/κρίσης και ειδικότερα περί ακραίων και επικίνδυνων καιρικών φαινομένων είναι ενδιαφέρουσες, κυρίως στο πλαίσιο επιστημονικής έρευνας, που όμως πρέπει να καταλήγουν σε πρακτικές και εφαρμόσιμες δράσεις. Η κινδυνολογία δεν οδηγεί πουθενά. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα τελευταία έτη διαφαίνεται αύξηση του αριθμού, της συχνότητας και της έντασης εκδήλωσης επικίνδυνων/ακραίων φαινομένων. Η διαπίστωση αυτή μπορεί να είναι ορθή, αλλά βασίζεται σε δεδομένα λίγων σχετικά προηγούμενων ετών, για τα οποία υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία.
Ομως, δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια αν τα ίδια ή ακόμη και χειρότερα παρόμοια συμβάντα είχαν ξανασυμβεί στη μακραίωνη ιστορία του πλανήτη μας. Είναι όμως βέβαιο, και τα τελευταία έτη έχουν δει το φως της δημοσιότητας σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά (π.χ. Nature and Science), ότι σημαντικοί πολιτισμοί καταστράφηκαν ή/και εξαφανίστηκαν από φυσικές καταστροφές (π.χ. πλημμύρες, παρατεταμένες ξηρασίες, φωτιές και σεισμούς).
Στην περίπτωση της Χαλκιδικής, η καταιγίδα εκδηλώθηκε αρχικά στα σύνορά μας με την Αλβανία, περίπου 3,5 ώρες νωρίτερα, στη συνέχεια πέρασε από τις Πρέσπες, τη Φλώρινα, τη Βέροια και κατέληξε στα παράλια του Θερμαϊκού Κόλπου, που είναι μια πολύ θερμή, αβαθής θάλασσα, με μεγάλη εξάτμιση και εμπλουτισμό της αέριας μάζας σε υδρατμούς. Ετσι, η ψυχρή αέρια μάζα, που ξεκίνησε από την περιοχή του Νομού Φλωρίνης, πίεσε με καθοδικές κινήσεις τη θερμή και υγρή αέρια μάζα, την οποία ανάγκασε να κινηθεί προς τα πάνω. Η καταιγίδα ενισχύθηκε με υγρασία και δυνάμωσε πολύ περισσότερο. Καθώς, μάλιστα, το φαινόμενο κινούνταν αρκετά γρήγορα, έγινε πάρα πολύ έντονο και εξελίχθηκε σε ένα είδος κυκλώνα ή υπερκύτταρου (supercell όπως διεθνώς ονομάζεται).
Τέτοια ή παρόμοια καιρικά φαινόμενα είναι γνωστά σε πολλά μέρη του κόσμου, στην Ευρώπη, τον Καναδά, την Αυστραλία, τις κεντρικές ΗΠΑ και, φυσικά, στη χώρα μας. Το πρώτο μάλιστα τέτοιο φαινόμενο καταγράφηκε στο Wokingham, 63 km δυτικά του Λονδίνου, το 1962. Στην προκειμένη περίπτωση, «από θαύμα» δεν θρηνήσαμε μεγαλύτερη τραγωδία. Σε άλλες χώρες π.χ. στις ΗΠΑ, οι αρμόδιοι, η λεγόμενη σε μας «Πολιτική Προστασία», παρακολουθούν ανελλιπώς την εμφάνιση και κυρίως την εξέλιξη τέτοιων καιρικών φαινομένων και ενημερώνουν έγκαιρα και έγκυρα τους πολίτες για να λάβουν προληπτικά μέτρα.
Στην περίπτωση της Χαλκιδικής, οι αρμόδιοι: (α) υποεκτίμησαν τη σοβαρότητα του φαινομένου ως μια συνήθη καταιγίδα της εποχής και (β) δεν προέβλεψαν ότι στην κλειστή θάλασσα του Θερμαϊκού Κόλπου αυτή θα εξελισσόταν σε κυκλώνα, όπως προαναφέρθηκε. Ετσι, ενώ υπήρχε αρκετός χρόνος (3-4 ώρες) από την εμφάνισή του, δεν υπήρξε έγκαιρη πρόγνωση της σοβαρότητάς του και κυρίως ενημέρωση των κατοίκων της περιοχής.
Συμπερασματικά, το θέμα της προστασίας μας από τέτοια καιρικά φαινόμενα σχετίζεται με την ορθή πρόγνωσή τους. Ευτυχώς, σήμερα, σε βραχυπρόθεσμη βάση, αυτά τα φαινόμενα είναι προβλέψιμα. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί σε περιπτώσεις καιρικών φαινομένων με υψηλή επικινδυνότητα οι άνθρωποι, με έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση, μπορούν να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας τους και να προφυλαχθούν με μεγάλη ασφάλεια.
*επίτ. μέλος της Διεθν. Εταιρ. Νερού (IWA)
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας