Η εκλογή του Κιζίλγιουρεκ και το στοίχημα της επανένωσης

Η επιλογή του ΑΚΕΛ, να ζητήσει για πρώτη φορά στην ιστορία της Κύπρου τη στήριξη ενός δικοινοτικού ψηφοδελτίου, δικαιώθηκε. Μια πράξη υψηλού πολιτικού ρίσκου, η οποία ανοίγει ένα νέο πολιτικό κεφάλαιο στις σχέσεις των δύο κοινοτήτων και στην προοπτική της επίτευξης λύσης και συνιστά σοβαρή αμφισβήτηση της ακινησίας στο Κυπριακό.

Με τη συμπερίληψη -και τώρα πλέον εκλογή- του ακαδημαϊκού και συγγραφέα Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, η ηγεσία, αλλά κυρίως ο κόσμος του ΑΚΕΛ αμφισβητεί τις θέσεις που από το Κρανς Μοντανά και μετά προβάλλει συστηματικά ο πρόεδρος Αναστασιάδης, σε αγαστή πλέον σύμπνοια με το Δημοκρατικό Κόμμα, ότι δηλαδή σε περίπτωση ομοσπονδιακής επίλυσης και με βάση τις πρόνοιες της πολιτικής ισότητας, το κράτος δεν θα είναι λειτουργικό, θα παραλύσει και θα διαλυθεί, με αποτέλεσμα οι Ελληνοκύπριοι να υποβαθμιστούν σε καθεστώς κοινότητας αντί αναγνωρισμένου κράτους και θέτει επιτακτικά το πραγματικό δίλημμα: επανένωση στη βάση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας ή οριστική διχοτόμηση και σύνορα με την Τουρκία, χωρίς να ξεχνώ την αφελή ιδέα των δύο κρατών στην Ε.Ε.

Το ΑΚΕΛ αξιοποίησε τη δυνατότητα που προσφέρουν οι ευρωεκλογές για να σταλεί το μήνυμα ότι συγγενείς πολιτικές δυνάμεις στην ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή κοινότητα μπορούν να συνεργαστούν πολιτικά και εκλογικά και να συναθροίσουν τις ψήφους τους προς έναν κοινό στόχο.

Ο Νιαζί Κιζίλγιουρεκ γεννήθηκε το 1959 στην Ποταμιά, μεικτό χωριό της επαρχίας Λευκωσίας. Η οικογένειά του προσφυγοποιήθηκε στη διάρκεια των δικοινοτικών συγκρούσεων του 1963-1964 και μετακινήθηκε στο τουρκοκυπριακό γκέτο της Λουρουτζίνας.

Επέλεξε να ζει τα 31 τελευταία χρόνια στην Κυπριακή Δημοκρατία, τα 25 εκ των οποίων είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Η επιλογή του να ζήσει στην ελεύθερη Κύπρο έγινε σε μια εποχή που πολλά πράγματα δεν ήταν αυτονόητα και πολλοί τον αντιμετώπισαν με καχυποψία: «Πράκτορας της Αγκυρας» για τους Ελληνοκύπριους εθνικιστές, «Προδότης και πράκτορας των Ελλήνων» για τους αντίστοιχους στα Κατεχόμενα.

Δραστήριο μέλος της κοινωνίας των πολιτών, στην πρώτη γραμμή του δημόσιου διαλόγου ως «φεντεραλιστής» υπέρμαχος της ομοσπονδιακής επανένωσης, διατηρούσε πάντοτε δεσμούς τόσο με το ΑΚΕΛ όσο και με τη μετριοπαθή Κεντροδεξιά του Κληρίδη.

Εξάλλου αξίζει να σημειωθεί ότι η κόρη του Γλαύκου Κληρίδη, Καίτη, πρώην βουλευτής, αντιπρόεδρος του ΔΗΣΥ, καθώς και επίτροπος Προεδρίας για Θέματα Αποδήμων και Θρησκευτικών Ομάδων στην πρώτη διακυβέρνηση Αναστασιάδη, διαχώρισε τη θέση της τόσο από τις δηλώσεις του προέδρου Αναστασιάδη περί «δανεικών ψήφων» όσο και από την επίσημη ρητορική του Δημοκρατικού Συναγερμού, ο οποίος όχι μόνο έστησε το μεγαλύτερο μέρος της προεκλογικής του καμπάνιας πάνω στα δεινά που θα επέφερε η εκλογή Κιζίλγιουρεκ, αλλά συμπεριέλαβε στα ψηφοδέλτιά του και μία νοσταλγό της Ενωσης, η οποία συχνά πυκνά επιτίθετο σε αυτόν προσωπικά, χωρίς ποτέ οι παρεμβάσεις της να τύχουν δημόσιας καταδίκης από το κόμμα της, το οποίο καλείται τώρα να βγάλει τα συμπεράσματά του από την υποχώρηση της τάξης των σχεδόν δέκα ποσοστιαίων μονάδων που κατέγραψε σε σχέση με τις περασμένες ευρωεκλογές.

Ανάλογη ήταν η στάση των εθνικιστών στα Κατεχόμενα: ενδεικτικό το πρωτοσέλιδο της τουρκοκυπριακής «Volkan» της 23ης Φλεβάρη τρέχοντος, το οποίο με τίτλο «Ρεζιλίκι», τον κατηγόρησε ως «Ελληνα». Από τα πυρά της εφημερίδας δεν ξέφυγε ο Ακιντζί και ο τότε «πρωθυπουργός», οι οποίοι κατηγορήθηκαν ότι παραβιάζουν «νόμο» της «ΤΔΒΚ» που απαγορεύει σε τρίτες χώρες να κάνουν προεκλογική εκστρατεία στο έδαφος της «χώρας».

Σε δηλώσεις του στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα «Yeni Düzen» (27/5/2019), σημείωσε ότι «το άνοιγμα του ΑΚΕΛ έγινε αποδεκτό από τους ειρηνόφιλους Τουρκοκύπριους. Στις εκλογές αυτές ζήσαμε κάτι πρωτόγνωρο, και στην προεκλογική εκστρατεία αλλά και στο αποτέλεσμα. Καταφέραμε να κάνουμε τη φωνή μας να ακουστεί δυνατά. Κάναμε πολιτική σε όλο το νησί, μιλήσαμε όλες τις γλώσσες, επισκεφτήκαμε όλες τις πόλεις, αγκαλιάσαμε όλους τους ανθρώπους» και ευχήθηκε όπως η εκλογή του αποτελέσει μια νέα αρχή για το μέλλον της Κύπρου.

Οπως είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην ελληνοκυπριακή εφημερίδα «Πολίτης», στις 24 Μάη, «όσοι δεν θέλουν το στάτους κβο, δεν ενοχλούνται από την υποψηφιότητά μου». Και με την εκλογή του αποδείχθηκε ότι υπάρχουν πολλοί, παρά τα όσα ακούστηκαν στην προεκλογική εκστρατεία, και από τις δύο πλευρές του συρματοπλέγματος που δεν το θέλουν και επενδύουν σε μία Κύπρο επανενωμένη και ειρηνική στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, έχοντας κατανοήσει ότι λογικές μη λύσης θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια και πολύ σύντομα στη διχοτόμηση, που σημαίνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποκτήσει 185 χιλ. κοινά σύνορα με την Τουρκία, θα της «χαρίσει» το μισό νησί και θα της επιτρέψει να μεταφέρει στο νησί όσο στρατό και εποίκους θέλει και να θέτει μελλοντικά ζητήματα «ζωτικού χώρου», τύπου Αλεξανδρέττα.

* γ.γ. Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, προέδρου Εθνικού Συμβουλίου κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας