Συμφωνία των Πρεσπών και οικονομική διπλωματία

Του Λόγοι ιστορικοί, πολιτιστικοί, γεωπολιτικοί και οικονομικοί επιβάλλουν τη χάραξη εξωστρεφούς εθνικής στρατηγικής στον χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η ενίσχυση και η εμβάθυνση των διμερών σχέσεων αναβαθμίζουν τη διεθνή θέση της Ελλάδας, ανοίγουν δρόμους και προοπτικές. Η Συμφωνία των Πρεσπών βρίσκεται στην κατεύθυνση αυτή.

Η θετική στάση της χώρας μας για είσοδο των βαλκανικών χωρών στην ευρωπαϊκή οικογένεια, οι διεθνείς πρωτοβουλίες των τελευταίων χρόνων και τα μνημόνια συνεργασίας με όλες τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ενισχύουν τη θέση μας και θεμελιώνουν αμοιβαίες σχέσεις εμπιστοσύνης και καλής γειτονίας.

Τα Βαλκάνια αποτελούσαν πάντα το ιστορικό βάθος του Ελληνισμού και της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Σήμερα στις χώρες των Βαλκανίων δραστηριοποιούνται εκατοντάδες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων.

Ειδικότερα στη Βόρεια Μακεδονία οκτώ επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων περιλαμβάνονται στον κατάλογο των διακοσίων μεγαλύτερων επιχειρήσεων της γείτονος χώρας, με κύκλο εργασιών που αντιστοιχεί στο 7% του συνόλου.

Από τις αρχές του 2000 η Ελλάδα βρισκόταν στην πρώτη θέση από πλευράς ξένων επενδύσεων στη Βόρεια Μακεδονία. Οι ελληνικές επενδύσεις δημιούργησαν 30.000 θέσεις εργασίας και υπερβαίνουν σήμερα το 1,5 δισ. ευρώ. Το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών το 2016 ανήλθε στα 800 εκατ. ευρώ και οι εξαγωγές μας ξεπερνούν τα 600 εκατ.

Ο πετρελαϊκός τομέας, η τσιμεντοβιομηχανία, η καπνοβιομηχανία, τα τρόφιμα και ποτά, τα έτοιμα ενδύματα, τα μάρμαρα, οι αλυσίδες λιανεμπορίου και ο τραπεζικός τομέας ηγεμονεύονται από επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων. Ενδεικτικά, το εμπορικό ισοζύγιο για τα αγροδιατροφικά προϊόντα είναι πλεονασματικό. Οι εξαγωγές μας ανέρχονται στα 57,2 εκατ. ευρώ και οι εισαγωγές 33,7 εκατ.

Ειδικό όμως βάρος αποκτούν και τα τρέχοντα ενεργειακά projects, που καθιστούν τη χώρα μας παράγοντα-κλειδί για τον ενεργειακό εφοδιασμό του γειτονικού κράτους, αλλά και της ευρύτερης περιοχής.

Στα νέα projects περιλαμβάνονται η κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου από τη Θεσσαλονίκη προς τη Βόρεια Μακεδονία, καθώς και η αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι τομείς της εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και των υγρών καυσίμων.

Η σταθερότητα του γειτονικού μας κράτους, η φιλία και η στενή συνεργασία έχουν, όπως γίνεται κατανοητό από τα παραπάνω, κεφαλαιώδη σημασία για τη χώρα μας που βρίσκεται στην πεντάδα των εμπορικών εταίρων και ξένων επενδυτών στη Βόρεια Μακεδονία.

Από το 2002 η Βόρεια Μακεδονία παρουσίασε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και με την ενεργοποίηση, το 2004, της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ενωση, δημιούργησε φιλικό θεσμικό πλαίσιο για τις ξένες επενδύσεις.

Τα πράγματα για την Ελλάδα σαφώς και θα ήταν καλύτερα αν δεν υπήρχε το πρόβλημα με το όνομα. Ενα μεγάλο ζήτημα που είχε χρονίσει δραματικά και βρισκόταν τελματωμένο, κάτι που εξυπηρετούσε πολλαπλά συμφέροντα άλλων χωρών, κυρίως της Τουρκίας, και υπονόμευε τα δικά μας.

Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια έχει επενδύσει σημαντικά ποσά σε πολλές χώρες των Βαλκανίων, ασκώντας σε βάθος τη στρατηγική του νεο-οθωμανισμού με σημαία το Ισλάμ. Στη Βόρεια Μακεδονία οι επενδύσεις της στράφηκαν κυρίως στις υποδομές, την υγεία, την εκπαίδευση και τον αγροτικό τομέα.

Η συμφωνία εξυπηρετεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα εθνικά μας συμφέροντα, ενισχύει και εμβαθύνει τη συνεργασία σε τομείς όπως η γεωργία, η πολιτική προστασία, η άμυνα, η οικονομία, η ενέργεια, το περιβάλλον, η βιομηχανία, ο τουρισμός, το εμπόριο, οι μεταφορές, η εκπαίδευση, η υγεία και η διασυνοριακή συνεργασία.

Ταυτόχρονα θα ενεργοποιήσει τις δυνάμεις εκείνες που μέχρι σήμερα, λόγω του ονοματολογικού, δεν έχουν εκδηλωθεί και θα ενθαρρύνει την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Τονίζω ιδιαίτερα το σημείο αυτό γιατί δραστηριοποιούμαι επαγγελματικά στη Βόρεια Μακεδονία από τα μέσα της δεκαετίας του '90.

Ας αναλογιστούμε τις αρνητικές συνέπειες του εμπάργκο, τις παλινωδίες και τα λάθη του προγράμματος ανασυγκρότησης των Βαλκανίων, την οπισθοχώρηση της εξωστρέφειας και τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που μας οδήγησαν σε πλήρη απομόνωση και οικονομικό μαρασμό…

Πόσες ευκαιρίες έχουμε απολέσει με δικά μας λάθη και παραλείψεις στον ζωτικό για μας χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης;

Δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη και αυτό σηματοδοτεί η πολυπληθής επιχειρηματική αποστολή που συνόδεψε τον Ελληνα πρωθυπουργό στο πρόσφατο, ιστορικό, κατά την άποψή μου, ταξίδι του στη Βόρεια Μακεδονία. Μια επίσημη επίσκεψη που μεταξύ άλλων υπογραμμίζει ότι εξωστρέφεια και ανάπτυξη είναι έννοιες αλληλένδετες και συμπληρωματικές.

Πώς θα στηρίξουμε την εξωστρέφεια χωρίς ισχυρές διμερείς και πολυμερείς σχέσεις, χωρίς σεβασμό στους διεθνείς κανόνες, χωρίς αμοιβαίες υποχωρήσεις και αναγκαίους, πλην έντιμους, συμβιβασμούς, χωρίς φιλικές σχέσεις με τους άλλους λαούς, ιδίως τους γείτονές μας;

Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό, βρίσκεται στον πυρήνα της σύγχρονης πατριωτικής σκέψης, μακριά από εθνικιστικές υστερίες και αλλοπρόσαλλες πολιτικές συμπεριφορές, που διχάζουν και απομονώνουν. Είναι η υπεύθυνη στάση μιας δημοκρατικής χώρας που σκέφτεται και αγωνιά για το μέλλον των παιδιών της. Είναι το ιστορικό χρέος όλου του προοδευτικού κόσμου, το χρέος της πατριωτικής Αριστεράς του 21ου αιώνα!

* οικονομολόγος-συγγραφέας, βουλευτής Ιωαννίνων του ΣΥΡΙΖΑ