Το μυαλό είναι απρόβλεπτο. Εκεί που νομίζεις πως έχεις πατήσει το κουμπί της διαγραφής, φτάνει μόνο μια λέξη. Μια φράση. Και τότε σε πλημμυρίζουν πρόσωπα και εικόνες. Σκέψεις που αρχειοθετήθηκαν.
Αυτή η κοινότοπη φράση επιβεβαιώθηκε τη μέρα που η Αννα Βαγενά μίλησε για τον άνθρωπό της. Τον Λουκιανό όλων μας. Με ξάφνιασε, πρώτα απ’ όλα, ο λυγμός. Η συντριβή που έβγαζαν τα λόγια της. Με ξάφνιασε ευχάριστα. Δεν έχουμε συνηθίσει εικόνες βουλευτών που αφήνουν να φαίνονται οι πληγές τους. Συχνά, έχω την αίσθηση πως η Βουλή είναι ένας τόπος όπου η υπερβολή στην έκφραση έχει γίνει τυπολογία.
Η Βαγενά ξετύλιξε το κουβάρι της αντιφατικότητας στη διαχείριση του σώματος μετά την έξοδο από τη ζωή. Το σώμα του νεκρού έχει μετασχηματιστεί σε πεδίο αντιπαράθεσης δογματικών απόψεων, απ’ όπου κι αν προέρχονται. Από τη μια μεριά, η Εκκλησία προβάλλει τις δικές της γραφές. Τα κόκαλα είναι φορέας ζωής.
Με την καύση των νεκρών υπονομεύεται η προοπτική της Ανάστασης. Από την άλλη, κάποιοι από τους υπερασπιστές της καύσης οδηγούνται σ’ έναν διπολισμό. Με επίδικο την καύση, υπονοούν, εκτυλίσσεται μια σφοδρή σύγκρουση ανάμεσα στον συντηρητισμό της Εκκλησίας και την άποψη του Διαφωτισμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Μακάρι να ήταν τόσο απλά τα πράγματα. Θα μας έλυνε πολλά προβλήματα. Ομως, το πολιτισμικό κεφάλαιο μιας κοινωνικής ομάδας έχει τη μορφή κουβαριού. Εκεί που νομίζεις πως βρήκες την άκρη έρχεσαι αντιμέτωπος μ’ έναν κόμπο.
Σ’ έναν τέτοιο κόμπο με οδήγησε ο λυγμός της Βαγενά. Ηταν η περίπτωση της Τέτας. Ετσι τη λέγανε οι Συρρακιώτες. Αρχοντογυναίκα. Είχε τη γοητεία να υποτάσσει τον συνομιλητή της. Μέλος της αστικής κοινωνίας των Ιωαννίνων στη μεταπολεμική περίοδο. Θεοσεβούμενη. Φρόντισε να χτίσει ναΐσκο στο πατρικό της σπίτι στο χωριό. Ανθρωπος ριζοσπαστικός αλλά και των αντιφάσεων. Γυναίκα με ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις με τον συντηρητικό χώρο και την Εκκλησία.
Η Τέτα πέθανε. Η είδηση δεν ξάφνιασε. Είχε μεγαλώσει πια. Η Τέτα ζήτησε να την κάψουν. Αυτό ήταν μια ανατροπή για πολλούς. Σοκάρισε τους πιο στενούς της φίλους. Παραξένεψε την Εκκλησία. Αδυνατούσαν να κατανοήσουν την επιλογή της. Κάποιοι, πικρόχολοι, είπαν πως ήταν μια μεταθανάτια εκδήλωση εκκεντρικότητας. Ηθελε να ξεχωρίζει.
Μπορεί η στάχτη της να νανουρίζεται στα νερά της λίμνης των Ιωαννίνων. Η επιλογή της, όμως, να αποτεφρωθεί έφερε στο προσκήνιο το θέμα της διαχείρισης του ανθρώπινου σώματος.
* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Σχόλια
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας