Ο Μιχαήλ Αγγελος και ο δαίμονας της πολιτικής ορθότητας

Ο Δαβίδ. Αριστούργημα της Αναγεννησιακής γλυπτικής. Μαζί με την Πιετά, ένα από τα δύο σημαντικότερα γλυπτά του Μιχαήλ Αγγελου. Μια πελώρια, ολόγυμνη αντρική μορφή, σύμβολο δύναμης και νεανικής ομορφιάς. Παριστάνει τον Βιβλικό βασιλιά Δαβίδ, τη στιγμή που αποφασίζει να αναμετρηθεί με τον Γολιάθ.

Πού να φανταζόταν ο Ιταλός «ποιητής» της Αναγέννησης το 1501 ότι, μερικούς αιώνες μετά, το δημιούργημά του θα πρωταγωνιστούσε στη δυσκολότερη αναμέτρηση: αυτή με τη λογική και τη λογοκρισία. Θύμα της μάχης η Χόουπ Καράσκιλα, δασκάλα παιδιών σε δημοτικό σχολείο της Αμερικής, που υποχρεώθηκε σε παραίτηση καθώς γονείς την κατήγγειλαν ότι εκθέτει τους μαθητές σε πορνογραφικό υλικό επειδή τους παρουσίασε –στο πλαίσιο της διδασκαλίας– τον Δαβίδ! Και κάπως έτσι ακόμα μία ταπεινωτική ήττα προστέθηκε στην ιστορία των ημερών μας, όπου η πραγματική ελευθερία υποδαυλίζεται από έναν στείρο ακτιβισμό. Ψαλιδίζουμε το μεγαλείο της τέχνης και φέρνουμε τα αριστουργήματα στις μικρές, στριμωγμένες αντοχές μας. Ο Δαβίδ, λοιπόν, ακόμα ένα κρούσμα που προστέθηκε στο φοβιστικό ψηφιδωτό με τα βιβλία που αποσύρονται κατά δεκάδες από τις δημόσιες βιβλιοθήκες καθώς δεν πληρούν τα σημερινά κριτήρια, τις εθνικότητες που αφαιρούνται από μυθιστορήματα, τους γλωσσικούς ιδιωματισμούς που περνάνε από λούστρο.

Η κοινή λογική σβήνει. Η τέχνη υποκλίνεται στην πολιτική ορθότητα. Θυμάμαι πριν από λίγα χρόνια, κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης Τύπου του Δημήτρη Παπαϊωάννου στη Στέγη με αφορμή την παράστασή του στο σπουδαίο Χοροθέατρο της Πίνα Μπάους, που μια δημοσιογράφος τον ρώτησε «αν οι θεατές έχουν πια εξοικειωθεί με το γυμνό» προκαλώντας το ειρωνικό μειδίαμα των λοιπών καλλιτεχνικών συντακτών που θεωρούσαμε αδιανόητο να μιλάμε στις μέρες για πρόκληση του γυμνού. Ο Παπαϊωάννου από την μεριά του, πιο εγκρατής, απάντησε: «Την απάντηση θα έπρεπε να σας τη δώσουν τα αγάλματα ή η επίσκεψη σε ένα αρχαιολογικό μουσείο...».

Το ίδιο μέχρι σήμερα πιστεύαμε κι εμείς, ότι στα μουσεία, στην τέχνη γενικότερα, υπάρχουν όλες οι απαντήσεις, για όλα τα ζητήματα. Αλλά μάλλον όλοι μας είχαμε μαύρα μεσάνυχτα.