Μύθος και πραγματικότητα

Οι μεγάλοι των τεχνών που σφραγίζουν τον πολιτισμό της χώρας τους -πόσο μάλλον εκείνοι που ξεπερνούν τα σύνορά της και θεωρούνται παγκόσμιοι- γίνονται αντιληπτοί από το ευρύ κοινό και αποτυπώνονται στις λαϊκές συνειδήσεις μέσα από το έργο τους. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τον Μίκη Θεοδωράκη.

Κανείς επί της ουσίας δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ πραγματικά για το τι ήταν ο Μίκης ως άνθρωπος ή ως πολιτικό ον. Κι αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι οι πολιτικές παλινωδίες του με την ίδια ευκολία που προκαλούσαν, πολλές φορές, οργή, με την ίδια ακριβώς ευκολία συγχωρούνταν από τη στιγμή που εκείνος επέστρεφε από εκεί που είχε φύγει ή συστρατευόταν με εκείνους που προηγουμένως είχε επικρίνει δριμύτατα.

Δεν χωράει αμφιβολία πως ο Μίκης θα συνεχίσει να επηρεάζει με το έργο του και τις επόμενες γενιές. Τόσο τους δημιουργούς όσο και τους απλούς ανθρώπους που θα έρχονται σε επαφή με τη μουσική του. Κι αυτό αναμφίβολα θα γεννήσει την ανάγκη της κριτικής αποτίμησής του σε όλα τα επίπεδα: μουσικά, πολιτικά, ανθρώπινα.

Οσο τεράστιος κι αν ήταν ως δημιουργός, η συνολική αποτίμησή του θα καθίσταται αναγκαία όσο θα ελαττώνεται το συναισθηματικό φορτίο που δημιούργησε ο θάνατός του. Γιατί χρειάζεται κάτι τέτοιο; Γιατί όλα τα μεγέθη πρέπει κάποτε να λαμβάνουν τις πραγματικές τους διαστάσεις. Κι εκεί που ήταν μικρά κι εκεί που ήταν μεγάλα.

Αν αυτό δεν γίνει, διαιωνίζεται και κυριαρχεί ο μύθος, η εξιδανίκευση που παραμορφώνει ανθρώπους, πράγματα και καταστάσεις κι αν μη τι άλλο δεν επιτρέπει να αφομοιωθεί, σε όποιο επίπεδο κι αν εξεταστεί, η ιστορική κληρονομιά εκείνων των ανθρώπων -όπως ο Μίκης- που συνεχίζουν να «ζουν» και μετά τον θάνατό τους. Τον μυθικό Μίκη τον έχουμε. Τον πραγματικό Μίκη οφείλουμε να τον αναζητήσουμε.