«Προσέξτε το Ισραήλ και τις ΗΠΑ· όπου ανακατεύονται, διεξάγουν πολέμους»

Γεννήθηκε το 1944 στη Χάιφα. Στα τέσσερά της, με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, έζησε τη Νάκμπα και την προσφυγιά.

Στα 25 της έγινε η πρώτη γυναίκα αεροπειρατής, μετέχοντας στην αναίμακτη κατάληψη αεροσκάφους της TWA, στην πτήση 840 από Ρώμη προς Τελ Αβίβ, με ενδιάμεσο σταθμό την Αθήνα.

Εκτοτε, η εμβληματική Παλαιστίνια με το Καλάσνικοφ στο χέρι και μία σφαίρα για δαχτυλίδι έγινε ζωντανός θρύλος, σύμβολο της αντίστασης του λαού της και μιας ολόκληρης εποχής.

Αυτές τις ημέρες, η Λέιλα Χάλεντ βρίσκεται στην Αθήνα, προσκεκλημένη στο 9ο Φεστιβάλ Resistance.

Το μεγαλύτερο μάθημα που πήρε από τη ζωή, εξιστορεί στην «Εφ.Συν.», περικλείεται στα λόγια που της είχε πει κάποτε ο επικεφαλής της ένοπλης πτέρυγας του PFLP: «Η λέξη “αδύνατον” είναι για τα λεξικά, όχι για τους ανθρώπους».

• Αυτή είναι η πρώτη σας επίσκεψη στην Ελλάδα - τουλάχιστον επί του... εδάφους (γελά). Γιατί χρειάστηκε να περάσει τόσος καιρός για να έλθετε εδώ;

Δεν μου είχε δοθεί βίζα πριν. Κάποτε, πριν από μερικά χρόνια, με είχαν προσκαλέσει, αλλά δεν μου έδωσαν βίζα. Δεν ξέρω γιατίδεν μου έδωσαν απάντηση. Αυτή τη φορά πήρα βίζα και ήλθα.

• Επιλέξατε την ένοπλη αντίσταση ως μέσο απελευθέρωσης. Ποια είναι η γνώμη σας για την εν εξελίξει γαλλική ειρηνευτική πρωτοβουλία για το Μεσανατολικό;

Εκτιμώ ότι θα υπάρξει άλλη μια αποτυχία. Δεν πιστεύω πως αυτή η πρωτοβουλία θα μας φέρει πιο κοντά στα δικαιώματά μας. Οι Ισραηλινοί δεν σεβάστηκαν τη Συμφωνία του Οσλο.

Οπότε είναι σαν να επρόκειτο για δημόσιες σχέσεις μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών, ενόσω οι Ισραηλινοί συνεχίζουν το σχέδιό τους να αποκτήσουν περισσότερα εδάφη, χτίζοντας περισσότερους οικισμούς εποίκων και αποφεύγοντας οποιαδήποτε συζήτηση για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων: την επιστροφή των προσφύγων, την αυτοδιάθεση, τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ.

Η μία μετά την άλλη, ισραηλινές κυβερνήσεις τα αγνόησαν όλα αυτά. Επί 22 χρόνια, οι διαπραγματεύσεις δεν κατέληξαν πουθενά. Αντίθετα, χάνουμε με αυτές.

• Σε περίπτωση τυχόν νέας διπλωματικής αποτυχίας, τι πιστεύετε ότι θα πρέπει να κάνει η παλαιστινιακή ηγεσία;

Θα πρέπει να αποχωρήσει και να έρθουν άλλα πρόσωπα στην ηγεσία. Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) έχει περιθωριοποιηθεί για χάρη της ηγεσίας.

Η Παλαιστινιακή Αρχή δεσμεύεται από το Οσλο και, απλά, από τη μια συντονίζεται σε θέματα ασφάλειας με το Ισραήλ, από την άλλη αντιμετωπίζει διαχειριστικά τον λαό, χωρίς να έχει κυριαρχία επί τους εδάφους ή επί των συνόρων. Τι είδους Αρχή είναι αυτή;

Τώρα έχουμε και τη διαίρεση [μεταξύ Φάταχ και Χαμάς] κι αυτό μας αποδυναμώνει. Ο λαός μας υποφέρει εξαιτίας αυτού, γιατί το απελευθερωτικό κίνημα θα πρέπει πάντοτε να έχει ενότητα στους κόλπους του.

Παράλληλα, οι εχθροί μας επωφελούνται από αυτό. Νομίζω πως οι Ισραηλινοί είναι ευτυχείς για αυτόν τον διχασμό, καθώς έτσι μπορούν να πιέζουν διαρκώς και τις δύο πλευρές. Θέλουν να παραδοθεί ο λαός μας και όχι μόνο οι ηγεσίες.

Τώρα βλέπουμε πως έχει ξεσπάσει μια νέα Ιντιφάντα, με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Αυτή είναι η απάντηση του λαού, καθώς απηυδήσαμε από τον διχασμό κι από μια τέτοια ηγεσία που δεν έχει εξουσία. Αυτό που λείπει από αυτή την Ιντιφάντα είναι η ηγεσία.

Γι’ αυτό καλούμε άλλες παρατάξεις να εγκαθιδρύσουν μια εθνική ηγεσία στην Ιντιφάντα, ώστε να μετεξελιχθεί σε λαϊκή Ιντιφάντα. Ο ένοπλος αγώνας δεν είναι εφεύρεση των Παλαιστινίων κι αυτός είναι ο τρόπος να επιλυθεί αυτή η σύγκρουση, να αναγκάσουμε το Ισραήλ να αποχωρήσει.

• Είστε ικανοποιημένη από τη στάση των αραβικών κρατών στο παλαιστινιακό ζήτημα;

Οχι. Ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια βλέπουμε πολέμους στην περιοχή, στο Ιράκ, στη Συρία, ο Λίβανος ενεπλάκη σε πολέμους με το Ισραήλ, που ακόμα τον απειλεί εξαιτίας της Χεζμπολάχ. Ακόμα στη Λιβύη, στην Υεμένη, όλοι αυτοί οι πόλεμοι εξυπηρετούν το Ισραήλ. Αυτές οι χώρες φυσικά και δεν μπορούν τώρα να κάνουν τίποτα για τους Παλαιστινίους.

Είμαστε μόνοι μας. Βασιζόμαστε όμως σε προοδευτικές δυνάμεις που μας υποστηρίζουν - όχι σε καθεστώτα, αλλά σε λαούς. Απόρροια αυτού είναι το κίνημα BSD [μποϊκοτάζ κατά του Ισραήλ] που εξαπλώνεται στον κόσμο.

Για την αλλαγή των ισορροπιών στην περιοχή, οι Παλαιστίνιοι θα πρέπει να αναλάβουν τα ηνία για την επίτευξη ενότητας, για την κατάρτιση ενός προγράμματος και μιας νέας στρατηγικής έναντι όλων των προκλήσεων, γιατί δεν μπορούμε να εξαρτιόμαστε από τα αραβικά καθεστώτα σε αυτούς τους καιρούς. Επίσης, σε διεθνές επίπεδο, έχουμε δει αλλαγές.

Η Αμερική δεν είναι όπως τον προηγούμενο αιώνα. Σήμερα χάνει. Λίγο μεν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ορίζει τη μοίρα όλου του πλανήτη. Τώρα δεν είναι ο μοναδικός πόλος. Υπάρχουν άλλοι. Η Ρωσία ανακτά τη θέση της, αποτελεί έναν άλλο πόλο. Οι χώρες των BRICS, επίσης. Η Κίνα αναδύεται. Η Αμερική δεν είναι ο μοναδικός ηγέτης του κόσμου.

• Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να ανακοπεί η άνοδος του «Ισλαμικού κράτους» και του θρησκευτικού εξτρεμισμού στη Μέση Ανατολή;

Θεωρώ ότι το «Ι.Κ.», η Αλ Κάιντα, ο Μπιν Λάντεν είναι δημιούργημα των ΗΠΑ. Χρησιμοποίησαν τη θρησκεία για να παρουσιάσουν το Ισλάμ ως βάρβαρο, ότι είναι πηγή τρομοκρατίας, την ώρα που οι ιμπεριαλιστές και η κατοχή είναι η πραγματική πηγή της τρομοκρατίας.

Ομως πιστεύω ότι αυτοί που τους δημιούργησαν φοβούνται τώρα ότι θα φτάσουν στα εδάφη τους. Αυτή η «φωτιά» δεν θα μείνει μόνον σε αυτήν την περιοχή. Στην Ευρώπη αρχίζει - στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες. Στις ΗΠΑ επίσης.

• Θεωρείτε υπαρκτό τον κίνδυνο κατακερματισμού του Ιράκ και της Συρίας;

Ναι.

• Είναι ορατή η προοπτική δημιουργίας ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους;

Οι Κούρδοι υπέστησαν ιστορική αδικία. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Οθωμανική Αυτοκρατορία τούς διαίρεσε σε τέσσερις χώρες: Τουρκία, Ιράν, Συρία, Ιράκ. Αυτές οι χώρες δεν είναι σύμμαχοι, αλλά μπορούν να ενωθούν κατά των Κούρδων.

Κι αυτό είναι ένα από τα θέματα που πρέπει να επιλυθούν, δίνοντας σε αυτόν τον λαό τουλάχιστον το δικαίωμα αυτονομίας, για την κουλτούρα τους, τη γλώσσα τους και να απολαμβάνουν τον πλούτο των χωρών όπου ζουν. Ομως δεν πιστεύω ότι αυτές οι χώρες θα επιτρέψουν σε κανένα τμήμα των Κούρδων να αποκτήσουν ανεξάρτητο κράτος.

• Πώς αποτιμάτε τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας, εν μέσω πληροφοριών για άμεση εξομάλυνση των διμερών σχέσεών της με το Ισραήλ κι ενώ διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Χαμάς;

Αυτά τα δύο δεν είναι αντιφατικά. Η Τουρκία παίζει πολύ βρόμικο ρόλο στην περιοχή. Ο Ερντογάν πίστευε ότι θα ήταν σουλτάνος και ήθελε να είναι μέρος της Ε.Ε. Η Ε.Ε. τού το αρνείται.

Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, άρα έχει ρόλο στην περιοχή. Ολοι αυτοί οι μαχητές από το «Ι.Κ.» ή άλλες οργανώσεις ήλθαν μέσω της Τουρκίας, η οποία άνοιξε τα σύνορά της γι’ αυτούς.

Ομως το Ισραήλ και η Τουρκία δεν διέκοψαν τις σχέσεις τους. Και τώρα με την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, η Τουρκία οφείλει -σύμφωνα με το Ισραήλ- να ασκήσει πιέσεις στη Χαμάς. Π.χ. γίνεται λόγος για την κατασκευή ενός τεχνητού νησιού στα ανοιχτά της Λωρίδας της Γάζας, με λιμάνι, στο οποίο το Ισραήλ θα έχει την εποπτεία. Αυτό σημαίνει ότι η Λωρίδα της Γάζας θα μείνει εκτός οποιαδήποτε μελλοντικής διευθέτησης κι ότι η Χαμάς θα κυβερνά αυτό το κομμάτι της Παλαιστίνης.

• Είστε Παλαιστίνια πρόσφυγας, σήμερα ζείτε στην Ιορδανία. Εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι θα επιστρέψετε μια μέρα;

Σίγουρα. Εάν δεν το κάνω εγώ, θα το κάνουν το παιδιά μου και η εγγονή μου. Οι Παλαιστίνιοι θα επιστρέψουν. Αλλες γενιές. Εμείς ανοίξαμε τον δρόμο, επιμένοντας στο δικαίωμα στην επιστροφή, για να μη χαθεί αυτή η ελπίδα και η βούληση. Θα είμαι χαρούμενη εάν η εγγονή μου επιστρέψει στη Χάιφα.

• Σκέφτεστε το παρελθόν; Μετανιώνετε για κάτι; Θα κάνατε κάτι διαφορετικά;

Το μόνο για το οποίο μετανιώνω είναι ότι δεν συνέχισα τις ανώτερες σπουδές μου. Προσπάθησα από το 1978 έως το 1980. Πήγα στην ΕΣΣΔ, μου προσφέρθηκε υποτροφία για να πάω εκεί, όμως ξέσπασε ο πόλεμος και δεν μπορούσα να επιστρέψω. Αυτό μόνο μετανιώνω. Για οτιδήποτε άλλο στο οποίο συμμετείχα -στον ένοπλο αγώνα- είμαι περήφανη.

• Το 1969, ως αεροπειρατής, είχατε στείλει κατά την πτήση πάνω από την Αθήνα μήνυμα αλληλεγγύης στον ελληνικό λαό, που τότε ζούσε υπό τη χούντα. Σήμερα έχετε κάποιο άλλο μήνυμα;

Ναι. Εχω ένα διαφορετικό μήνυμα. Προσέξτε το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Οπου ανακατεύονται, διεξάγουν πολέμους. Γνωρίζω τον ελληνικό λαό. Μας έχει υποστηρίξει πολύ μέχρι σήμερα, γιατί οι Ελληνες έχουν ζήσει δικτατορίες και αντιμετώπισαν πολιτικές ίδιες με αυτές που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι - δολοφονίες, φυλακίσεις, αγνοούμενους και εξαφανίσεις.

Ομως επέμειναν να υποστηρίζουν τον παλαιστινιακό αγώνα. Γι’ αυτόν τον λόγο χαρήκαμε πολύ με την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο σοκαριστήκαμε όταν ακούσαμε για τη συμφωνία για το φυσικό αέριο με το Ισραήλ και την Κύπρο.

Επιπλέον είναι και οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Για ποιον λόγο; Πιστεύω ότι η κυβέρνηση κάνει λάθος. Η χώρα σας δεν μπορεί να εξαρτάται από ένα καθεστώς απαρτχάιντ, ένα κράτος κατοχής, για βοήθεια ώστε να ξεπεράσετε την οικονομική και την κοινωνική κρίση. Δεν σας δίνουν καμία βοήθεια. Μπορεί να σας δώσουν αέριο, αλλά θα σας μαχαιρώσουν πισώπλατα. Είμαι πολύ αισιόδοξη ότι ο κόσμος θα αγωνιστεί για να αλλάξει αυτήν την κατάσταση. Το ελπίζω.

*Με αφορμή την παρουσία της στο 9ο Φεστιβάλ Resistance (24-25 Ιουνίου, Γεωπονική Σχολή, Ιερά Οδός), οι εκδόσεις «Α/συνέχεια» κυκλοφόρησαν στα ελληνικά την αυτοβιογραφία της, «Ο λαός μου θα ζήσει», 43 χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή της. Η κ. Χάλεντ θα υπογράφει αντίτυπα σήμερα και αύριο, Κυριακή, μεταξύ 20.30-21.30, στον χώρο του φεστιβάλ