Προστατευόμενος μάρτυρας, μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος, whistleblower-και, όπως συμβαίνει πάντα στην Ελλάδα, και αυτοί οι όροι εισήχθησαν με έναν μονομερή τρόπο, κακοποιήθηκαν και συνδέθηκαν στρεβλά μόνο με το περίφημο σκάνδαλο χρηματισμού της Novartis. Aραγε πόσοι γνωρίζουν ότι και στην Ελλάδα υπάρχουν δύο νόμοι που θεσπίζουν προστασία των εργαζομένων και εν γένει όλων όσοι αναφέρουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου (Ν. 4990/2022) ή /και διατυπώνουν καταγγελίες για βία και παρενόχληση στο εσωτερικό των δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων (N. 4808/21); Ελάχιστοι. Κι ακόμη λιγότεροι γνωρίζουν ότι οι επιχειρήσεις που απασχολούν 50 και άνω εργαζομένους υποχρεούνται να προστατεύουν τους καταγγέλλοντες, τους whistleblowers, και να δημιουργούν το κατάλληλο πλαίσιο, ώστε να νιώθουν ασφαλείς και να μην κινδυνεύουν από απολύσεις και αντίποινα. Ελλειμμα γνώσης και ενημέρωσης, που ενισχύεται από την απουσία εγκυκλίων και ελεγκτικών μηχανισμών
Στον πυρήνα της Οδηγίας 2019/1937 «σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ενωσης» η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η προστασία της ελευθερίας έκφρασης λόγου. Η νομοθεσία αφορά κυρίως τις επιχειρήσεις με πάνω από 50 άτομα προσωπικό.
Ωστόσο, υπάρχουν και μικρές επιχειρήσεις που εφαρμόζουν τις διατάξεις αυτές, μας επισημαίνει στην «Εφ.Συν.» ο Βασίλης Σταματόπουλος, επικεφαλής της εταιρείας Fraud line -whistleblowing services, που αναλαμβάνει να χτίσει για τις επιχειρήσεις-πελάτες ένα ολοκληρωμένο σύστημα προστασίας «μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος» και κάνει την τεχνική διαχείριση των αναφορών μέσω της κατασκευής και λειτουργίας συγκεκριμένης online πλατφόρμας.
«Εμείς λειτουργούμε ως εξωτερικός δίαυλος, διασφαλίζοντας ότι η ταυτότητα του εργαζομένου για την αναφορά του που θα αναρτηθεί στην πλατφόρμα δεν θα διαρρεύσει και θα προστατευτεί. Φυσικά, μπορεί κάποιος να κάνει και ανώνυμα την αναφορά. Αλλά, ακόμη κι αν καταλάβει η εταιρεία την ταυτότητα του καταγγέλλοντος, κι αυτός προστατεύεται από αντίποινα. Δηλαδή η εταιρεία ούτε μείωση μισθού μπορεί να κάνει ούτε μπορεί να του αρνηθεί δικαιώματα που έχουν οι άλλοι εργαζόμενοι.
Ως εταιρεία, δεν βλέπουμε τις αναφορές. Αυτή είναι ευθύνη του αρμόδιου που έχει τοποθετηθεί για να επιτελεί το συγκεκριμένο καθήκον. Εμείς κατασκευάζουμε την πλατφόρμα στην οποία όλα τα στοιχεία σε σχέση με την εταιρεία (οργανόγραμμα, δραστηριότητα κι οτιδήποτε άλλο επιθυμεί) είναι παραμετροποιημένα. Επίσης, εφόσον όλα λειτουργούν σωστά, μπορούμε να συμβουλεύσουμε την εταιρεία για το πώς θα λάβει πιστοποίηση από μία σοβαρή εταιρεία. Αναλαμβάνουμε την εκπαίδευση όχι μόνο του υπευθύνου που έχει οριστεί για την παραλαβή και παρακολούθηση των αναφορών αλλά και όλων των εργαζομένων για τα ζητήματα της εταιρικής ακεραιότητας», σημειώνει ο κ. Σταματόπουλος.
● Γιατί δεν είναι ακόμη τόσο γνωστό αυτό το πλέγμα προστασίας;
Στην Ελλάδα, το πεδίο εφαρμογής του νόμου είναι σχετικά περιορισμένο. Αντιθέτως, σε άλλες χώρες, όπως π.χ. στην Κύπρο, η ρύθμιση αφορά μεγάλο εύρος της εθνικής νομοθεσίας. Επίσης, ενώ το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας μπορεί να κάνει έλεγχο ή να κάνει κάποιες υποδείξεις, δεν μπορεί να επιβάλει πρόστιμα.
● Τι δείχνει η δική σας εμπειρία μέχρι σήμερα;
Στην Eλλάδα, έχουμε κάποια μειονεκτήματα και ως προς τη λειτουργία και ως προς κάποια πολιτισμικά θέματα που συνδέονται με τη νεότερη Ιστορία και κυρίως με την Κατοχή, τον Εμφύλιο και τη δικτατορία, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ακόμη και στο σχολείο, το στίγμα του «καρφιού» που μαρτυρά στον δάσκαλο κάτι που έχει γίνει μέσα στην τάξη φορτίζει αρνητικά την έννοια του whistleblower.
Εμείς, φροντίζουμε, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, να εξηγούμε στους εργαζόμενους ότι δεν έχει καμία σχέση αυτό που προβλέπει σήμερα η Οδηγία με τις κακές πρακτικές του παρελθόντος. Βεβαίως, μπορεί κάποιος να έχει κακά κίνητρα, π.χ. ένας εργαζόμενος να κάνει αναφορά εναντίον ενός συναδέλφου την περίοδο που γίνονται προαγωγές, αλλά αυτό αφορά μια πολύ μικρή μειοψηφία. Στην αρχή, οι επιχειρήσεις φοβόντουσαν ότι θα γίνει χαμός και ίσως ο ένας αρχίζει να καταγγέλλει τον άλλον. Αλλά, τελικώς, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
● Ποια είναι η ασφάλεια που παρέχει ο νόμος σε όποιον κάνει αναφορά για τις παραβάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας;
Να μην απολυθούν και να μην υποστούν αντίποινα.
● Και γιατί αυτό ενδιαφέρει τις εταιρείες;
Γιατί, εάν υπάρχει ένα τέτοιο μέτρο πρόληψης, η εταιρεία δείχνει ότι διακατέχεται από μία κουλτούρα ακεραιότητας, στην οποία υπακούουν όλοι, από το προσωπικό μέχρι τη διοίκηση. Αλλωστε, το σημαντικό είναι να προστατευτεί ο άνθρωπος. Αυτό είναι το μείζον. Κι ο άνθρωπος είναι ο εργαζόμενος, ο μέτοχος, ο υπεργολάβος. Ολοι. Κι αν δεν πάει καλά μια επιχείρηση, θα υποφέρουν όλοι. Οι επιχειρήσεις πρέπει να ενδιαφέρονται γιατί μία επιχείρηση με χαμηλά επίπεδα διαφθοράς και μικρό βαθμό τοξικότητας και πιο παραγωγική και πιο περιζήτητη από τους εργαζόμενους είναι. Το μεγάλο στοίχημα για τις επιχειρήσεις, αν θέλουν να κρατήσουν κι αυτό που αποκαλούμε «ταλέντα», είναι να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στον εργαζόμενο. Εάν ο εργαζόμενος δεν έχει εμπιστοσύνη στην επιχείρηση, δεν θα κάνει ούτε ανώνυμη ούτε επώνυμη αναφορά.
Η Fraud Line Whistleblowing Services ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2016, στη θερμοκοιτίδα νεοφυών επιχειρήσεων egg-enter grow go, υπό την αιγίδα της Eurobank και του Corallia. Εχει λάβει 6 εθνικά βραβεία καινοτομίας, καθώς και το χρυσό βραβείο για την καλύτερη πλατφόρμα συμμόρφωσης στα 2024 compliance Awards. Στο πελατολόγιό της περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η Εθνική Τράπεζα, η Μπάρμπα Στάθης, η Isomat, η Stoiximan, η Αpivita, o Kωτσόβολος, ο Δημόκριτος, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, το υπουργείο Πολιτισμού, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
Η Fraud Line έχει αναπτύξει υπηρεσίες καταγγελίας σε περίπου 130 νομικούς φορείς και 10.000 υπαλλήλους σε Γερμανία, Γαλλία, Κουβέιτ, Βουλγαρία, Ρουμανία, Αυστρία, Μάλτα, Πορτογαλία, Κολομβία, Κύπρο και Ελλάδα. Στα ιδρυτικά της στελέχη μαζί με τον Βασίλη Σταματόπουλο περιλαμβάνεται και η Χριστίνα Παπαζησίμου, ενώ την ομάδα πλαισιώνουν ο Αλέξανδρος Μαθιουδάκης, expert IT και η ψυχολόγος Εφή Μήτσαινα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας