«Mε εξέπληξε ο Τσίπρας, τον περίμενα πιο αποφασιστικό»

Μπορεί στις τελευταίες δύο εκλογικές αναμετρήσεις να μην ήταν υποψήφιος, ωστόσο ο πρ. βουλευτής Ν. Λέσβου του ΠΑΣΟΚ και πρ. αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Σηφουνάκης, κρατάει ακόμη την ίδια ισχυρή θέση στη συζήτηση για τις σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας, όπως είχε και κάποια χρόνια πριν, επί εποχής αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, για το θέμα της αναγραφής ή μη του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Εξαιτίας της θέσης αυτής, μάλιστα, είχε απειληθεί με αφορισμό και του είχε αφαιρεθεί το δικαίωμα εισόδου σε εκκλησία.

Κανένα Σύνταγμα στον κόσμο δεν εμπεριέχει διάταξη που να συνομολογεί με την παρουσία ιερέων κατά την ορκωμοσία βουλευτών. Ενώ το Σύνταγμα κατοχυρώνει το δικαίωμα της θρησκευτικής ανοχής και ελευθερίας, ξεκινάει με την επίκληση στο ‘‘όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος’’. Αυτό μόνο το δικό μας Σύνταγμα το έχει, αν εξαιρέσουμε κάποια φονταμενταλιστικά κράτη

«Εγώ το ‘98, επί Σημίτη, συντάσσω και καταθέτω την πρόταση για την αλλαγή των σχέσεων Εκκλησίας-Κράτους, ξεκινώντας από την αλλαγή του τρόπου εγκατάστασης των πολιτειακών αρχών. Η τροπολογία στην τότε διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος προέβλεπε την κατάργηση του θρησκευτικού όρκου στο Κοινοβούλιο. Ετσι ξεκίνησε η αντίδραση του Χριστόδουλου, που όσους το υπογράψαμε, μας αποκάλεσε ‘‘γραικύλους’’.

Ακόμη και σήμερα, αν και τα περισσότερα μέλη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. ορκίζονται με πολιτικό όρκο, ωστόσο γίνεται λειτουργία με την Ιερά Σύνοδο παρούσα. Αυτή η διαδικασία δεν αρμόζει ούτε στη μία ούτε στην άλλη πλευρά», λέει ο κ. Σηφουνάκης. Η αλήθεια είναι πως κανένα Σύνταγμα στον κόσμο δεν εμπεριέχει διάταξη που να συνομολογεί με την παρουσία ιερέων κατά την ορκωμοσία βουλευτών. Από την άλλη, ενώ στο άρθρο 13 του ελληνικού Συντάγματος κατοχυρώνεται το δικαίωμα της θρησκευτικής ανοχής και ελευθερίας, το ίδιο κείμενο ξεκινάει με την επίκληση στο «όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος».

«Αυτό μόνο το δικό μας Σύνταγμα το έχει, αν εξαιρέσουμε κάποια φονταμενταλιστικά κράτη», εξηγεί ο κ. Σηφουνάκης. «Αυτό μας κάνει θεοκρατικό κράτος;», τον ρωτάμε. «Οχι, αλλά κάτι σηματοδοτεί. Κάτι που ξεκίνησε με τους Βαυαρούς, που ήθελαν την Εκκλησία με το μέρος τους. Και πάντοτε η εξάρτηση της Εκκλησίας από τη βασιλεία και αργότερα από τη χούντα ήταν μια πραγματικότητα δεδομένη, ακριβώς για να μπορούν να τη χρησιμοποιούν ως μοχλό επηρεασμού και χειραγώγησης των πολιτών».

Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, γυρίζουμε πίσω στο 1915, όπου οι σχέσεις Εκκλησίας-Κράτους έφτασαν στα χειρότερά τους επίπεδα, με τον διχασμό. Ο τότε αρχιεπίσκοπος, Θεόκλητος (Μηνόπουλος), ήταν εκείνος που είχε ξεκινήσει αγώνα ενάντια στον Βενιζέλο. Ο ίδιος, εν μέσω πλήθους κόσμου, έριξε τον πρώτο λίθο στο ομοίωμα του Βενιζέλου που είχε φτιαχτεί στο Πεδίον του Αρεως.

Πολιτικοποίησε την Εκκλησία, την ανέμειξε στα εθνικά θέματα και για τις πράξεις του αυτές, το ανώτατο ειδικό εκκλησιαστικό δικαστήριο τον καθαίρεσε το 1917. «Το ίδιο έγινε και στον Εμφύλιο και μετά με τη χούντα», συνεχίζει ο κ. Σηφουνάκης. «Δυστυχώς η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, τέλη του ‘90, φάνηκε διστακτική και δεν προχώρησε ως όφειλε στην πραγματική ρήξη. Δυστυχώς, τα όσα πρωτοποριακά έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου τα έκανε όλα στην αρχή - με το οικογενειακό δίκαιο και τόσα άλλα. Αλλά, όταν ήταν να κάνουμε το μεγάλο βήμα για τον διαχωρισμό της Πολιτείας και της Εκκλησίας, κάναμε πίσω, παρά τη γενναία στάση που κράτησε ο Σημίτης».

Δεν γίνεται να γίνονται όλα με τη σύμφωνη γνώμη της Εκκλησίας,
όπως είπε ο Τσίπρας. Αλλιώς, δεν είσαι πολιτικός

Ενα νέο «ανάθεμα» φοβάται και ο Αλέξης Τσίπρας και δεν προχωράει σε κάτι τέτοιο; «Μην ξεχνάμε ότι τότε, ο Χριστόδουλος έκανε εμφάνιση πολιτικού ηγέτη, με ομιλίες στην πλατεία Συντάγματος, έχοντας συμπαρασύρει μαζί του και την αντιπολίτευση... Αλλά αυτά έγιναν τότε. Τώρα, έχουμε έναν αρχιεπίσκοπο, τον Ιερώνυμο, ένα πρόσωπο σεμνό, που ούτε πολιτικολογεί ούτε λαϊκίζει. Ωστόσο, με εξέπληξε πραγματικά η στάση του πρωθυπουργού. Περίμενα να είναι πιο αποφασιστικός. Το ίδιο ανέμενα και από τον Νίκο Φίλη, ο οποίος είχε τότε συνυπογράψει τη συγχαρητήρια επιστολή προς εμένα για τη στάση που κράτησα απέναντι στον Χριστόδουλο.

Το θέμα που άνοιξε η κ. Αναγνωστοπούλου δεν είναι καινούργιο. Από τότε το συζητούσαμε, είναι κάτι πολύ απλό και δεν κατανοώ την ολιγωρία της κυβέρνησης. Προφανώς, επιθυμεί να κρατήσει κάποιες ισορροπίες και μέσα στην ίδια την Εκκλησία, όπου δεσπόζει ο συντηρητισμός.

Υπάρχουν, όμως, και φωνές λογικές, που υιοθετούν αυτό που οδήγησε δυτικές χώρες, όπως η Ιταλία, που με έναν πεφωτισμένο ηγέτη, τον Καβούρ, προχώρησε στον διαχωρισμό, με την περίφημη φράση του μέσα στη Βουλή ‘‘μια ελεύθερη Εκκλησία μέσα σ’ ένα ελεύθερο κράτος’’. Το ίδιο συνέβη και στη Γαλλία. Οι διοικήσεις των δύο μερών, Εκκλησίας και Κράτους, οφείλουν να είναι απολύτως ξεχωριστές!», εξηγεί.

Τι περιμένει, λοιπόν, από την κυβέρνηση σήμερα; «Περιμένω να κάνει τις τομές που έκανε και ο Ανδρέας Παπανδρέου στην αρχή του και να έχει την τόλμη του Σημίτη. Αλλά και από τον Ιερώνυμο περιμένω να σταματήσει τις ακραίες φωνές μέσα στην Εκκλησία που έχουν συμπεριφορά ‘‘ροκ σταρ’’, και αυτό ευτελίζει και την ίδια την Εκκλησία».

«Οταν εμείς ξεκινήσαμε αυτή τη διαδικασία διαχωρισμού, δεν είχαν ακόμη ωριμάσει οι συνθήκες», λέει ο κ. Σηφουνάκης, με μια αυτοκριτική διάθεση. «Σήμερα, όμως, υπάρχουν μετρήσεις που δείχνουν πως το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού αναγνωρίζει αυτή την αναγκαιότητα. Είναι δυνατόν ο Τσίπρας να διαβεβαιώνει την Εκκλησία ότι όλα θα γίνουν με τη σύμφωνη γνώμη της; Ε, δεν γίνεται να γίνουν όλα με τη σύμφωνη γνώμη της. Αλλιώς δεν είσαι πολιτικός. Η πολιτική ευθύνη είναι πολιτική ευθύνη και δεν πρέπει να υπάρξει φόβος από τις πολιτειακές αρχές», καταλήγει.