«Η ΕΛ.ΑΣ. χρησιμοποιείται μόνο για καταστολή και όχι για προστασία»

● Λίγο πριν από τις ευρωεκλογές, η Ευρώπη ενέκρινε μια νέα συμφωνία για τη διαχείριση του προσφυγικού η οποία προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις καθώς οδηγούμαστε πάλι στη λογική της αποθήκευσης ανθρώπων στις χώρες υποδοχής. Στο παρελθόν διαχειριστήκατε το θέμα της εισροής ενός μεγάλου κύματος προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα. Υπό αυτό το πρίσμα θα ήθελα την άποψή σας για τη συμφωνία.

Αυτή η συμφωνία χωρίζεται σε πέντε πυλώνες και αφορά όλα τα στάδια διαχείρισης ασύλου και μετανάστευσης. Προσπαθεί δηλαδή να πετύχει έναν έλεγχο όλων των παράτυπων μεταναστών στην άφιξή τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτός ήταν και ο λόγος, που εμείς το είχαμε καταδείξει -κι εγώ προσωπικά άπειρες φορές-, που επέκτειναν τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης τόσο στα νησιά όσο και στον Εβρο και επίσης πενταπλασίασαν τις θέσεις υποδοχής, ταυτοποίησης και κράτησης. Ολα αυτά απαιτούν έναν ισχυρό κρατικό μηχανισμό.

Να έχεις δηλαδή όλους εκείνους τους υπαλλήλους και τις δομές να το υποστηρίξουν, που θα σου επιτρέψουν να εξετάζουν τα αιτήματα ασύλου στις 12 εβδομάδες όπως προβλέπεται και να μην αποδεικνύεται χρονοβόρα διαδικασία. Από εκεί και πέρα είμαστε η ασπίδα της Ευρώπης; Είναι ένα αφήγημα της κυβέρνησης της Ν.Δ. που αποδείχθηκε εις βάρος μας. Γιατί; Επειδή η αλληλεγγύη των κρατών της Ε.Ε. είναι μεν υποχρεωτική αλλά αυτό δεν έχει πλέον να κάνει με τον ίσο καταμερισμό των προσφύγων σε όλες τις χώρες. Οποια χώρα δεν επιθυμεί θα μπορεί να πληρώνει 20.000 ευρώ το άτομο που δεν θα πάρει, χρήματα που θα συγκεντρώνονται σε ένα ταμείο της Ε.Ε. και η οποία στη συνέχεια θα τα διαθέτει όπως νομίζει, είτε στις χώρες υποδοχής είτε σε τρίτες χώρες. Πρακτικά τι σημαίνει αυτό; Πως όταν έχουμε ροές, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες θα παραμένουν σαφώς είτε εδώ, είτε στην Ιταλία ή τη Μάλτα ή την Κύπρο, που αποτελούν επίσης χώρες υποδοχής.

● Σύμφωνα με τη δική σας εμπειρία, έγινε σωστή διαχείριση του ναυαγίου της Πύλου από τις ελληνικές αρχές;

Βρέθηκα στην Πύλο την επομένη του ναυαγίου, συνοδεύοντας τον τότε πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα. Κατά την άποψή μου υπήρξαν πολλές αστοχίες. Και ως προς αυτό συμφωνεί και το πόρισμα της Frontex. Yπάρχει επίσης η έκθεση του Ευρωπαίου Συνηγόρου του Πολίτη που επιρρίπτει ευθύνες τόσο στο Λιμενικό όσο και στη Frontex. Εχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από τότε και αναμένω με ενδιαφέρον την πορεία των ερευνών που γίνονται από τις δικαστικές αρχές.

● Το ναυάγιο της Πύλου, όπως και το δυστύχημα στα Τέμπη υπήρξαν εμβληματικές περιπτώσεις οι οποίες συζητήθηκαν στην Ευρώπη για τη λειτουργία του κράτους δικαίου στην Ελλάδα. Η δική σας άποψη ποια είναι;

Οι εκθέσεις του Ευρωκοινοβουλίου αλλά και όσα συμβαίνουν εδώ δείχνουν ότι υπάρχει πρόβλημα. Γι' αυτό εξάλλου και υπάρχει φθορά στην κυβέρνηση. Γι' αυτούς τους λόγους επίσης βλέπουμε τον κόσμο να μην έχει εμπιστοσύνη στους θεσμούς, στη Δικαιοσύνη, στην Αστυνομία κ.λπ. Κάτι δεν πάει καλά στη χώρα και όταν οι θεσμοί ενός κράτους αμφισβητούνται τότε σίγουρα κλυδωνίζεται η δημοκρατία.

Το 2018 σε έρευνα οι πολίτες είχαν δώσει ποσοστό 73% στους θεσμούς και στην Αστυνομία και σήμερα το ποσοστό αυτό έχει πέσει, σε ό,τι αφορά την Αστυνομία, στο 40%

● Θεωρείτε ότι είναι άδικη η κριτική στους θεσμούς;

Κοιτάξτε, η παροιμία λέει ότι δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά. Ισχυρές ενδείξεις υπάρχουν, ψηφίσματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπάρχουν και ο ίδιος ο κόσμος αντιλαμβάνεται πως κάτι δεν πάει καλά. Το 2018 σε μια αντίστοιχη έρευνα οι πολίτες είχαν δώσει ποσοστό 73% στους θεσμούς και στην Αστυνομία -μιλάω γι' αυτήν καθώς από εκεί προέρχομαι- και σήμερα το ποσοστό αυτό έχει πέσει, σε ό,τι αφορά την Αστυνομία, στο 40%.

● Πώς σχολιάζετε το περιστατικό στους Αγίους Αναργύρους με την κοπέλα να δολοφονείται έξω από το Α.Τ. στο οποίο κατέφυγε για βοήθεια;

Πριν απ' αυτό το περιστατικό υπήρξαν κι άλλα που αναδείκνυαν το σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει. Να θυμίσω το καραβάνι των Κροατών που διέσχισε όλη τη χώρα ανενόχλητο κι έφτασε στην Αθήνα καταλήγοντας στη δολοφονία ενός οπαδού; Ομοίως δεν μπορώ να παραλείψω το γεγονός ότι το οργανωμένο έγκλημα έχει απλώσει τα πλοκάμια του παντού, ούτε και την αύξηση της εγκληματικότητας. Δεν θα παραλείψω τα εγκλήματα με τα συμβόλαια θανάτου, τη δολοφονία ενός δημοσιογράφου έξω από το σπίτι του. Ο κ. Χρυσοχοΐδης στην προηγούμενη θητεία του, πριν επανέλθει στη θέση, είχε πάει 500 ονόματα στον εισαγγελέα για το οργανωμένο έγκλημα. Είδατε να συμβαίνει κάτι;

Από εκεί και πέρα δεν χωράει ο νους αυτό που έγινε στους Αγίους Αναργύρους. Μια γυναίκα κάνει την υπέρβαση -γιατί δεν είναι εύκολο να το κάνεις αυτό- να πάει στο αστυνομικό τμήμα και να ζητήσει βοήθεια και καταλήγει να φύγει από εκεί χωρίς προστασία. Η Αστυνομία τής είπε να πάρει την Αστυνομία τηλέφωνο. Είναι ένα γεγονός καταδικαστέο τόσο από την κοινωνία όσο και από αστυνομικούς, καθώς κάποιοι αστυνομικοί εκείνη τη μέρα δεν έπραξαν τα αυτονόητα. Δεν χρειάζεται να γνωρίζεις τα πρωτόκολλα των 100 σελίδων για να λειτουργήσεις σε αυτή την περίπτωση, χρειαζόταν λίγη ενσυναίσθηση, λίγη ανθρωπιά.

Το 2019 ο κ. Χρυσοχοΐδης έλεγε πως θα αλλάξει πράγματα στην Αστυνομία. Επανήλθε ξανά για να μας πει ότι «έχουμε μείνει πίσω, πρέπει να αλλάξουμε πράγματα». Αυτό δεν είναι αποτυχία; Δεν έχουν αλλάξει τόσοι υπουργοί σε λίγους μήνες; Η Αστυνομία έχει εργαλειοποιηθεί από την κυβέρνηση και τη χρησιμοποιεί μόνο για καταστολή και όχι για προστασία.

● Ναι αλλά ο πρωθυπουργός είπε ουσιαστικά πως για το έγκλημα φταίνε οι παθογένειες του βαθέος κράτους...

Σαφώς και υπάρχουν παθογένειες που αυξήθηκαν σε μεγάλο βαθμό την περίοδο των μνημονίων. Το 2014 ο τότε υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και σημερινός πρωθυπουργός είχε καταργήσει σε μια νύχτα 6.500 οργανικές θέσεις αστυνομικών. Οι παθογένειες είναι συγκεκριμένες κι έχουν να κάνουν με τις κατατμήσεις του προσωπικού, με το γεγονός ότι οι αστυνομικοί δεν προσλαμβάνονται μέσω πανελλήνιων εξετάσεων, αλλά και με τη δημιουργία ενός προσωπικού δύο και τριών ταχυτήτων χωρίς την απαιτούμενη εκπαίδευση.

Αν η Πολιτεία θέλει τον αστυνομικό επαγγελματία, οφείλει να του δώσει τα ανάλογα εφόδια. Αναφέρομαι στην αναγνώριση, επιτέλους, του επικίνδυνου χαρακτήρα της εργασίας του, τις ανάλογες οικονομικές απολαβές, την εκπαίδευση αλλά και τα τεχνικά μέσα που χρειάζονται για να κάνει τη δουλειά του. Ο αστυνομικός δεν είναι για να επιδίδει δικόγραφα ή για να στέκεται φρουρός σε ιδιώτες που οφείλουν να πληρώνουν από την τσέπη τους για την προστασία τους. Στο βαθύ κράτος συντελεί σε μεγάλο βαθμό ο πρωθυπουργός, όταν προσλαμβάνει ειδικούς φρουρούς και τους εκπαιδεύει για 30 μέρες. Δεν υπάρχει εκπαίδευση 30 ημερών! Προσέλαβε συνοροφύλακες με συμβάσεις, αστυνομικούς δηλαδή που φυλάνε τα σύνορα με ετήσια σύμβαση. Τους έχει σε ομηρία. Αυτές τις παθογένειες εννοεί άραγε;

● Τα στοιχεία ωστόσο λένε ότι έχουμε πολλούς αστυνομικούς αναλογικά με τον πληθυσμό μας...

Το γεωγραφικό ανάγλυφο της χώρας μας είναι τέτοιο που θα μπορούσε να δικαιολογηθεί ο μεγάλος αριθμός. Από την άλλη όμως η Αστυνομία χρειάζεται μια ειλικρινή αυτοκριτική για να προχωρήσει και να μην είναι αποπροσανατολισμένη. Θέλει ένα δίκαιο σύστημα κρίσεων και προαγωγών και μεταθέσεων ή αποσπάσεων. Ενα σύστημα όπου η επιλογή του αρχηγού της Αστυνομίας θα γίνεται με διακομματική συναίνεση. Θέλει αναγνώριση των πτυχίων των αστυνομικών και σωστή διαχείριση του προσωπικού. Θέλει πολλά.

Το 2014 ο τότε υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και σημερινός πρωθυπουργός είχε καταργήσει σε μια νύχτα 6.500 οργανικές θέσεις αστυνομικών. Οι παθογένειες είναι συγκεκριμένες κι έχουν να κάνουν με τις κατατμήσεις του προσωπικού, με το γεγονός ότι δεν προσλαμβάνονται μέσω πανελλήνιων εξετάσεων, αλλά και με τη δημιουργία ενός προσωπικού δύο και τριών ταχυτήτων χωρίς την απαιτούμενη εκπαίδευση

Kάποια στιγμή θα πρέπει να αντικρίσουμε την πραγματικότητα με ρεαλισμό και να αποφασίσουμε τι είδους Αστυνομία θέλουμε. Δεν μπορεί να λειτουργεί με τους κανόνες της δεκαετίας του '80 και του '90. Απειρες φορές, και σας το λέω με πόνο ψυχής, πολλές φορές τα είχα θίξει ιεραρχικά όταν ήμουν εν ενεργεία, δεν είχα όμως αποφασιστικό ρόλο. Ομως οι θεσμικές αλλαγές δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη, θέλει χάραξη στρατηγικής και ολιστική προσέγγιση.

● Τελευταία έχουμε δει κάποια δείγματα εγκατάλειψης της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που ακολουθούσε ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., με συγκεκριμένες τοποθετήσεις του κ. Κασσελάκη υπέρ του ΝΑΤΟ και των «ανατολικών καθεστώτων». Θα ήθελα ένα δικό σας σχόλιο επ' αυτού.

Η θέση μας για τη Μέση Ανατολή είναι ξεκάθαρη, καταδικάζουμε τόσο την ενέργεια του Ισραήλ προς το Ιράν και το αντίθετο. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ως αρχή ότι η χώρα μας είναι πυλώνας ασφάλειας, σταθερότητας και ειρήνης στην περιοχή. Αν υπάρξει ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, η χώρα μας είναι σίγουρο ότι θα πληγεί, τόσο οικονομικά όσο και σε επίπεδο αύξησης των μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών. Προσωπικά θεωρώ ότι η διπλωματία είναι μονόδρομος για την επίλυση των θεμάτων στη Μέση Ανατολή. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναλύει τα σημερινά δεδομένα με ρεαλισμό, εκτιμώ ότι γίνεται μια προσπάθεια γεφύρωσης του ρεαλισμού με την πραγματικότητα.

Θα ήθελα όμως να αναφερθώ και στις ευρωεκλογές οι οποίες γίνονται σε μια κρίσιμη περίοδο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, το ίδιο και η σφαγή στη Γάζα, ενώ είναι εξαιρετικά ανησυχητικό και το γεγονός ότι Ιράν και Ισραήλ έχουν βρεθεί σε τέτοιο πεδίο αντιπαλότητας. Καλούμαστε μέσα σε αυτό το περιβάλλον να αποφασίσουμε ποιο θα είναι το μέλλον της Ευρώπης ή, καλύτερα, ποιο θα όφειλε να είναι. Θα έπρεπε να μας απασχολεί για παράδειγμα το κατά πόσο μπορεί να αποκτήσει αυτόνομη υπόσταση και να χαράξει δική της εξωτερική ή αμυντική πολιτική. Πρέπει επίσης να μας απασχολεί η άνοδος της Ακροδεξιάς και ποιες πολιτικές και στρατηγικές θα την αντιμετωπίσουν. Επίσης τα θέματα της οικονομίας, των ανισοτήτων κ.λπ.