«Η πολιτική ορθότητα είναι εχθρός του κακοποιητικού λόγου, όχι του χιούμορ»

Με το πρώτο του βιβλίο, το κουίρ νεανικό μυθιστόρημα «Homo Thessalonikus», ο Κυριάκος Βλάχος μάς δίνει μερικές από τις πιο σπαρταριστές σελίδες της ελληνικής κουίρ λογοτεχνίας και έναν από τους πιο απολαυστικούς της ήρωες, τον Θάνο, τελειόφοιτο φοιτητή στα 23 και γκέι, που ζει στη Θεσσαλονίκη. Καθόλου σίγουρος για τη ζωή του, μετεωρίζεται ανάμεσα στο περιστασιακό σεξ και στον αιώνιο έρωτα μιας μονογαμικής σχέσης και καταφέρνει να μπλέξει τον εαυτό του και τους άλλους στις πιο απίθανες καταστάσεις.

Ο Κυριάκος Βλάχος μιλά στην «Εφ.Συν.» για τη σύγχρονη ελληνική κουίρ εμπειρία και τις κουίρ αφηγήσεις, που δεν έχουν βρει ακόμα τη θέση που τους αναλογεί στην ελληνική εκδοτική παραγωγή, και ξεκαθαρίζει ότι εχθρός του χιούμορ δεν είναι η πολιτική ορθότητα αλλά ο κακοποιητικός λόγος.

• Ποια στοιχεία κάνουν το «Ηomo Thessalonikus» κουίρ μυθιστόρημα;

Οταν μιλάμε για κουίρ αφηγήσεις, μιλάμε για αφηγήσεις που τοποθετούν στο κέντρο τούς χαρακτήρες πέρα από το πρότυπο της ετεροκανονικότητας. Χαρακτήρες που δεν είναι ετεροφυλόφιλοι, που το βιολογικό με το κοινωνικό τους φύλο δεν βρίσκεται πάντα σε συμφωνία ή που -ενδεχομένως- αντιλαμβάνονται τις ρομαντικές και σεξουαλικές σχέσεις με διαφορετικό τρόπο από τις συνήθεις προσδοκίες της κοινωνίας. Χαρακτήρες που ανήκουν εν γένει στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Το «Homo Thessalonikus» είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο χρησιμοποιεί ως αφηγηματική φωνή έναν ομοφυλόφιλο νέο και την εμπειρία του στην Ελλάδα του 2018, αλλά παράλληλα παρουσιάζει ή σχολιάζει κι όλα όσα προαναφέρθηκαν μέσα από τους υπόλοιπους χαρακτήρες της μυθοπλασίας του και τα γεγονότα που τους πλαισιώνουν. Οπότε θέλω να ελπίζω ότι εύστοχα κατηγοριοποιείται ως κουίρ μυθιστόρημα.

• Ποιο στοίχημα βάλατε όταν αρχίσετε να το γράφετε;

Το μεγαλύτερο στοίχημα για μένα ήταν να αποδώσω τη σύγχρονη κουίρ ελληνική εμπειρία όσο πιο ρεαλιστικά μπορούσα, διότι θεωρώ ότι κάτι τέτοιο σπανίζει στις πιο πρόσφατες αφηγήσεις του τόπου μας. Να δημιουργήσω δηλαδή μια μυθοπλασία που δεν παρουσιάζει τους κουίρ χαρακτήρες μονοδιάστατα ή όσο πιο κοντά γίνεται στο ετεροκανονικό πρότυπο, αλλά αντιθέτως συμπεριλαμβάνει και τις ακόμα ταμπού αλλά ουσιαστικά αληθινές πτυχές τους: το ευκαιριακό, ανώνυμο κι ακατάσχετο σεξ, το κατά βάση online dating, τις μη μονογαμικές σχέσεις, την «κανονικοποιημένη» ψυχική, λεκτική και σωματική κακοποίηση, αλλά και τον εορτασμό της διαφορετικότητάς μας στις διαπροσωπικές και κοινωνικές μας σχέσεις. Είμαστε παραπάνω από καρικατούρες, χαρακτήρες δομημένοι με βάση τα ετεροκανονικά πρότυπα ή αποκλειστικά τραγικές φιγούρες, και παρατηρώ ότι αρχίζουμε σιγά σιγά να διεκδικούμε αυτήν την πολυδιάστατη ορατότητα μέσα από τις τέχνες και τα media. Βρισκόμαστε άλλωστε και σε μια στιγμή της Ιστορίας που έχουμε αρχίσει να λέμε γενικότερα τα πράγματα με το όνομά τους. Κρίνοντας από τα σχόλια των αναγνωστών, θέλω να πιστεύω ότι το στοίχημα αυτό το κέρδισα σε μεγάλο βαθμό.

• Ο ανελέητος σαρκασμός και αυτοσαρκασμός του ήρωα είναι συστατικό στοιχείο της κουίρ εμπειρίας;

Ισως να μπορούσαμε να πούμε ότι είναι συχνότερα στοιχείο ανθρώπων που ανήκουν σε μειονότητες γενικά και να μην το συνδέσουμε αποκλειστικά με την κουίρ εμπειρία. Στην περίπτωση του Θάνου, είναι μηχανισμός άμυνας ενός ανασφαλούς ανθρώπου που νιώθει μια βαθιά απογοήτευση για τη ζωή του - και τυχαίνει να είναι αρκετά οξυδερκής ώστε να μπορεί να μετουσιώνει τις αρνητικές του σκέψεις σε χιουμοριστικές αφηγήσεις.

• Το χιούμορ αυτό καταφέρνει να περάσει εξίσου και στους στρέιτ αναγνώστες, εκτός από τους κουίρ;

Βάσει των σχολίων που έχω λάβει μέχρι στιγμής, παρατηρώ πως δεν υπάρχει τεράστιο χάσμα. Πράγμα που επιβεβαιώνει την πεποίθησή μου ότι, όπως τα κουίρ άτομα συγκινούνται και ψυχαγωγούνται με ετεροκανονικές αφηγήσεις εδώ και χρόνια, το ίδιο μάλλον ισχύει για τα στρέιτ άτομα και τις κουίρ αφηγήσεις. Απλά η διαθεσιμότητά τους είναι λυπηρά δυσανάλογη ακόμα, τουλάχιστον στην ελληνική πραγματικότητα.

• Η πολιτική ορθότητα είναι πράγματι εχθρός του χιούμορ και της σάτιρας, όπως ισχυρίζονται κατά βάση αντιδραστικές φωνές τα τελευταία χρόνια;

Με θλίβει ειλικρινά η δημοφιλής αυτή πεποίθηση πως η πολιτική ορθότητα είναι εχθρός του χιούμορ. Αν το χιούμορ ενός δημιουργού ή η διασκέδαση του θεατή και του αναγνώστη -διότι η ευθύνη μοιράζεται- περιορίζεται στον κακοποιητικό λόγο, τότε δεν νομίζω πως η αξία του χιούμορ αυτού έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, ούτε ότι χωράει στο κοινωνικό και καλλιτεχνικό γίγνεσθαι των καιρών μας. Δυστυχώς έχουμε μεγαλώσει με τοξικές αντιλήψεις που είναι δύσκολο να πετάξουμε από πάνω μας, αν δεν έχουμε τη διάθεση να ανοίγουμε συνεχώς τους ορίζοντές μας και να προσπαθούμε να κατανοήσουμε οτιδήποτε δεν μας μοιάζει. Η πρώτη μας αντίδραση σαφώς είναι η άμυνα. Αλλά νομίζω πως βρισκόμαστε σε ένα σημείο της Ιστορίας που όλο και περισσότερος κόσμος, κάθε ηλικίας, βάζει αυτές τις άμυνες στην άκρη και προσπαθεί συνεχώς να κατανοεί το διαφορετικό και να μορφώνεται. Είμαι, φυσικά, υπέρμαχος της πολιτικής ορθότητας και με απασχόλησε πολύ γράφοντας το «Homo Thessalonikus». Ηθελα να υπογραμμίσω τη σημασία της με έναν τρόπο που δείχνει κατανόηση και δεν κουνάει το δάχτυλο. Ετσι, ρίχνοντας τον Θάνο σε συνεχείς πολιτικά μη ορθές παγίδες, προσπαθώ να αποδώσω τη δυσκολία που ενδεχομένως αντιμετωπίζει κάποιος να είναι συνεχώς πολιτικά ορθός σε αυτή τη μεταβατική στιγμή της Ιστορίας, αλλά παράλληλα και την αναγκαιότητα να αλλάξουμε αυτές τις προβληματικές αντιλήψεις χρόνων.

• Ενα από τα πιο επιτυχημένα στοιχεία του βιβλίου είναι η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο του Θάνου. Εχει έντονη αμεσότητα και προφορικότητα, γεγονός που αναδεικνύεται και στην ηχητική έκδοση του βιβλίου. Παιδευτήκατε μέχρι να το πετύχετε;

Λόγω της ενασχόλησής μου με το θέατρο, η προφορικότητα και η αμεσότητα του λόγου προέκυψαν αρκετά φυσικά κι αβίαστα κατά τη συγγραφή του μυθιστορήματος. Τα πρώτα μου κείμενα ήταν έτσι κι αλλιώς θεατρικά, και στην πλειονότητά τους κωμικά, με συχνή απεύθυνση στο κοινό. Αρκετά κοντά στο στιλ αφήγησης του «Homo Thessalonikus» δηλαδή. Κι ακριβώς επειδή η φύση του κειμένου είναι αυτή, δεν συνάντησα σημαντικά εμπόδια στην ηχητική του μεταφορά. Το μόνο που με δυσκόλεψε κάπως στην ηχητική έκδοση ήταν να κάνω ξεκάθαρες στον ακροατή τις εναλλαγές μεταξύ των εσωτερικών σκέψεων του Θάνου κι αυτών που εκφράζει με λόγια. Οπως και η διαφοροποίηση της φωνής μου στα λόγια των υπόλοιπων χαρακτήρων. Ευτυχώς που πρόκειται για κωμικό κείμενο και μπόρεσα να κινηθώ σε ανάλογα μονοπάτια για την ηχητική του απόδοση.

Ποιος είναι

O Κυριάκος Βλάχος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτος της Αγγλικής Φιλολογίας και της Δραματικής Σχολής του Ανδρέα Βουτσινά και έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακό στη θεατρική σκηνοθεσία στην Αγγλία. Εχει εργαστεί στο θέατρο και στην εκπαίδευση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από το 2017 ζει μόνιμα στο Λονδίνο, όπου εργάζεται ως εκπαιδευτικός. Εχει ασχοληθεί με τη συγγραφή θεατρικών έργων και την αρθρογραφία σε ηλεκτρονικά περιοδικά. Το «Homo Thessalonikus» είναι το πρώτο του βιβλίο, ενώ σύντομα αναμένεται να κυκλοφορήσει και η ηχητική του έκδοση σε μορφή podcast.

● Πληροφορίες για το βιβλίο και το podcast, όπως και για τον τρόπο που μπορεί κανείς να προμηθευτεί το βιβλίο σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή, βρίσκονται στον λογαριασμό @homo_thessalonikus στο instagram και στην ιστοσελίδα του συγγραφέα.