«Ο Κώστας είχε ερωτική σχέση με ό,τι έκανε»

- Είμαι κι εγώ κομμουνιστής αλλά διαφορετικός από σένα.
- Ε, ναι, ξέρω. Μου είπαν ότι ήσουν στον Ρήγα. Εγώ προέρχομαι από την ΚΝΕ.
- Οχι γι’ αυτό. Εγώ είμαι και χριστιανός. Εσύ, μάλλον, είσαι άθεος.
- Αθεος είμαι αλλά δεν με απασχόλησαν ποτέ τα θρησκευτικά πιστεύω των ανθρώπων, οπότε δεν διαφέρουμε.
- Α… δηλαδή αν υπάρχει θεός θες να έχεις μέσον… Θα σε υπερασπιστώ αλλά δεν ξέρω τι αμαρτίες έχεις κάνει.

Γελάσαμε με την ψυχή μας σε εκείνη την πρώτη μας συνάντηση γνωριμίας με τον Κώστα φτιάχνοντας την υπερασπιστική μου γραμμή απέναντι στον θεό που πίστευε. Γιατί ο Κώστας πίστευε. Οχι μόνο στον θεό. Ο Κώστας ήταν πιστός σε όλα του. Εκανε αυτό που πίστευε. Κι αν δεν το πίστευε δεν το έκανε. Διφορούμενες συμπεριφορές και απιστίες δεν υπήρχαν στον δικό του κώδικα ζωής

Ενθετο για τον Αρη

Ηταν αρχές Ιουνίου του 2015 όταν ξεκίνησε, από μακριά, η γνωριμία μας. Είχα-δεν είχα έναν μήνα στην εφημερίδα και μου είχε ανατεθεί ένα μεγάλο αφιέρωμα για τα 70 χρόνια από τον θάνατο του Αρη Βελουχιώτη, το οποίο θα δημοσιευόταν στις «Νησίδες» (δημοσιεύτηκε στο φύλλο 13-14/6-2015). Ο Κώστας ήταν ο επικεφαλής του ένθετου και ο άνθρωπος που το έστηνε. Είχε πάρει το υλικό που είχα δώσει στην εφημερίδα (κείμενα και φωτογραφίες) και κάποια στιγμή, το βράδυ της 10ης Ιουνίου, λίγο μετά τις 11, χτύπησε το τηλέφωνό μου.

- Είμαι ο Κώστας Μανιμανάκης από τις «Νησίδες». Είμαι στην Πάρο. Εσύ πού είσαι;
- Σπίτι μου.
- Είσαι έτοιμος να στήσουμε τον Αρη; Θα λαμβάνεις στο mail τις σελίδες και θα μιλάμε στο τηλέφωνο για τις παρατηρήσεις που έχεις.

Μέσα σε τρεις με τέσσερις ώρες το ένθετο είχε στηθεί. Και ήταν εξαιρετικό, παρότι εκείνος μέχρι να έρθει η ώρα της εκτύπωσης είχε κάνει αρκετές διορθώσεις. Αυτός ήταν ο Κώστας στη δουλειά. Είχε τον πλήρη έλεγχο όπου κι αν βρισκόταν. Διάβαζε τα κείμενα βλέποντας παράλληλα τις φωτογραφίες και στο μυαλό του διαμορφώνονταν οι συνδυασμοί κειμένων και φωτογραφιών, τα lead, ολόκληρο το κασέ μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια.

Ο Κώστας, αν και Κρητικός στην καταγωγή, γεννήθηκε στην Καλλιθέα την 1η Ιουλίου του 1960. Οι παιδικές του εικόνες έχουν σφραγίδα τους την ιστορική καφετέρια Caprice που δημιούργησαν ο πατέρας του με τον θείο του και τις παραστάσεις Καραγκιόζη του Μιχόπουλου. Νηπιαγωγείο πήγε στην Καλλιθέα, Δημοτικό στο Κερατσίνι και Γυμνάσιο στην Ιωνίδειο Σχολή στον Πειραιά. Ο πατέρας του ήθελε να τον κάνει γιατρό αλλά εκείνος, όπως θυμούνται οι αδελφές του, ούτε που ήθελε να ακούσει. Εβλεπε αίμα κι έφευγε μακριά.

Σαν παιδί ήταν ήσυχος, λένε. Η πραότητα και η ηρεμία, η τάξη σε όλα ήταν ίδιον του χαρακτήρα του. Το δωμάτιό του ήταν πάντοτε τακτοποιημένο. Δεν ταλαιπωρούσε τους άλλους. Μάλλον τον ταλαιπωρούσαν. Ηταν όμως πειραχτήρι. Εγκεφαλικό, όπως λένε οι δικοί του άνθρωποι, καθώς ποτέ δεν τον εγκατέλειπε το καυστικό χιούμορ για όλους και για όλα. Τα καλοκαίρια του τα περνούσε στην Κρήτη, στη Δραπανιά Κισσάμου. Διάβαζε, από μικρός, πολύ.

Ο Κώστας πολιτικοποιήθηκε στη μεταπολίτευση, όπως όλοι της γενιάς του. Εντάχθηκε στον Ρήγα και αργότερα στο ΚΚΕ Εσωτερικού. Στον Ρήγα τον οργάνωσε ο Κώστας Μαρκουλιδάκης. «Ουσιαστικά μπήκε μόνος του», μας λέει. «Εμείς δεν προσπαθήσαμε καθόλου καθώς συμμετείχε στις δραστηριότητες της οργάνωσης με δική του επιλογή. Ετσι εντάχθηκε κιόλας».

Οι σύντροφοί του στον Ρήγα θυμούνται έναν άνθρωπο με πίστη, γεμάτο όνειρα, να δίνει τα πάντα σε αυτό που πίστευε. Ετσι τον θυμούνται κι όσοι συνεργάστηκαν μαζί του στη δημοσιογραφία, στα Μέσα όπου δούλεψε. «Ο Κώστας έκανε αυτό που ερωτευόταν. Είχε ερωτική σχέση με αυτό που έκανε. Ετσι μπήκε στον Ρήγα», λέει Κώστας Μαρκουλιδάκης.

Ο Ρήγας δεν ταλαιπώρησε τον Κώστα. Ηταν επιλογή του. Ταλαιπώρησε όμως τον πατέρα του, καθώς δεν ήταν λίγες οι φορές που του τηλεφωνούσαν από την Ασφάλεια πως ο γιος του έχει συλληφθεί για αφισοκόλληση ή για διακίνηση της «Αυγής».

Στη δημοσιογραφία ο Κώστας μπήκε γιατί την ερωτεύτηκε. Κι ίσως την ερωτεύτηκε γιατί διάβαζε πολύ, γιατί είχε έρωτα με τον γραπτό λόγο. Ξεκίνησε να δουλεύει ως άμισθος δημοσιογράφος κι άργησε κάπως μέχρι να πάρει τον πρώτο του μισθό. Δούλεψε στην «Αυγή», στο «Εθνος» στην «Πρώτη», στη «Νέα Κρήτη», στην «Απογευματινή», στα «Νέα» και φυσικά σε μας, στην «Εφημερίδα των Συντακτών», όπου ήταν μία από τις κολόνες μας.

Τελειομανής

Σχεδίασε πλήθος εντύπων, κεντρικών και επαρχιακών. Ολοι όσοι δούλεψαν μαζί του περιγράφουν έναν άψογο επαγγελματία, απαιτητικό, με σεβασμό στη δουλειά των συναδέλφων του, τελειομανή, που ποτέ δεν του έλειπαν το χιούμορ και η δημιουργικότητα ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές. Το τι ήταν ο Κώστας ως επαγγελματίας, ως συνάδελφος και ως άνθρωπος το δείχνει μάλλον η τελευταία φάση της ζωής του. Αν και άρρωστος, μόλις ένιωθε λίγο καλύτερα ερχόταν στην εφημερίδα για να παρακολουθήσει τη δουλειά από κοντά, να μας δει, να μιλήσουμε έστω και λίγο, να γελάσουμε.

Κι ήταν πολλές οι φορές -πάρα πολλές- που αυτός ήταν εκεί κι εμείς προσπαθούσαμε μαζί με τη χαρά μας να μην εκδηλώσουμε την αμηχανία μας γιατί γνωρίζαμε ότι ήθελε πολλή δύναμη για να το κάνει αυτό. Ο Κώστας έπαιρνε ζωή από τη δουλειά. Δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή του έξω από αυτήν. Κι αυτός ήταν ο λόγος που ποτέ δεν του αρνηθήκαμε κάτι, ακόμα κι όταν ο δρόμος για το τέλος δεν είχε ελπίδα επιστροφής.

Ηταν αρχές Οκτωβρίου όταν φτιάχναμε τον Φάκελο του Κώστα Κάππου στην Ασφάλεια. Εκείνος ήταν στο νοσοκομείο. Είδε την πρώτη σελιδοποίηση διαδικτυακά από το λάπτοπ και ζήτησε να του στείλουμε τυπωμένη την πρώτη σελιδοποίηση. Από εκεί, από το κρεβάτι του νοσοκομείου, έστησε το ένθετο του Φακέλου από την αρχή κι έδωσε τις σχετικές οδηγίες στον Στέφανο Γούλατη. Αυτός ήταν ο Κώστας. Μία από τις κεντρικές καρδιές της «Εφ.Συν.». Τώρα ζούμε με μία λιγότερη.

Γιατί τον επιλέξαμε

Δεν υπάρχει άλλος λόγος. Ο λόγος είναι εκείνος. Ο σπουδαιότερος λόγος για να μιλήσεις για τον Κώστα είναι ο ίδιος ο Κώστας.