Τα... κατηγορώ και η πραγματικότητα

Στον Μεσαίωνα οι εκκλησιαστικές ελίτ θα τον έκαιγαν ζωντανό. Οι σημερινές πολιτικές και μιντιακές ελίτ τον «ψήνουν» με τον δικό τους τρόπο. Παραποιούν τα λεγόμενά του, τον συκοφαντούν, τον λοιδορούν, τον παρουσιάζουν σαν προδότη και τον καλούν σε απολογία γιατί τόλμησε να εξετάσει ένα εναλλακτικό σχέδιο πληρωμών για τη δύσμοιρη ελληνική οικονομία, η οποία εδώ και πέντε χρόνια ταλανίζεται από τις αποτυχημένες «εμπνεύσεις» και τους εκβιασμούς των πιστωτών. Απώτερος στόχος αυτής της εκστρατείας, όπως άλλωστε και τον Μεσαίωνα, η ελευθερία της σκέψης, η πάταξη των «αιρετικών» ιδεών.

Ο λόγος φυσικά για τον Γιάνη Βαρουφάκη, που χθες επέλεξε ο ίδιος να δώσει απάντηση στην πληθώρα των επικρίσεων που δέχτηκε τις τελευταίες ημέρες για το περιβόητο Plan B, εξηγώντας με απλό τρόπο από τις σελίδες των «Financial Times» την ουσία της πρότασής του για ένα παράλληλο σύστημα πληρωμών.

Σκοπός του σχεδίου αυτού, όπως αναφέρει, ήταν η αντιμετώπιση του χρόνιου ελλείμματος ρευστότητας του πιεσμένου δημόσιου τομέα και των επιπτώσεων αυτής στον ιδιωτικό τομέα. Με δεδομένη την απουσία μιας κεντρικής τράπεζας, η οποία θα στηρίζει τις προσπάθειες του κράτους, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές της ελληνικής κυβέρνησης προς τον ιδιωτικό τομέα –εταιρείες και ιδιώτες- αποτέλεσαν ένα συνεχές εμπόδιο για την οικονομία τροφοδοτώντας αποπληθωριστικές πιέσεις τουλάχιστον από το 2008.

Την τελευταία πενταετία, μάλιστα, αυτές οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ξεπερνούσαν το 3% του ελληνικού ΑΕΠ ετησίως. Αιτία -αλλά και συνέπεια αυτού του φαινομένου- ήταν οι καθυστερούμενες πληρωμές φόρων προς το κράτος, που με τη σειρά τους ενίσχυαν την έλλειψη ρευστότητας.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η απλή ιδέα του οικονομικού επιτελείου ήταν να επιτραπεί ένας πολυμερής συμψηφισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών μεταξύ του κράτους και του ιδιωτικού τομέα, χρησιμοποιώντας την υφιστάμενη πλατφόρμα πληρωμών της φορολογικής υπηρεσίας (Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων).

Οι φορολογούμενοι (είτε ιδιώτες είτε άλλες οντότητες - που έφεραν ΑΦΜ) θα μπορούσαν να δημιουργήσουν «λογαριασμούς διαθεσίμων», οι οποίοι θα πιστώνονταν με τα ληξιπρόθεσμα χρέη που τους όφειλε το Δημόσιο. Εν συνεχεία, οι φορολογούμενοι θα μπορούσαν να μεταφέρουν τις πιστώσεις αυτές από τους λογαριασμούς διαθεσίμων τους είτε προς το κράτος (εν όψει πληρωμών φόρων στην εφορία) είτε σε οποιοδήποτε άλλο λογαριασμό διαθεσίμων κάποιου στον οποίο όφειλαν.

Για την καλύτερη κατανόηση της πρότασης, ο τέως υπουργός έφερε ως παράδειγμα μία εταιρεία Α στην οποία το κράτος οφείλει 1 εκατ. ευρώ, ενώ η ίδια οφείλει 30.000 σε έναν εργαζόμενό της και άλλες 500.000 ευρώ σε μια άλλη εταιρεία Β-προμηθευτή της. Ο εν λόγω εργαζόμενος και η εταιρεία Β οφείλουν από την πλευρά τους φόρους 10.000 και 200.000 ευρώ αντίστοιχα προς το κράτος. Με το προτεινόμενο σύστημα θα γινόταν αμέσως συμψηφισμός ληξιπρόθεσμων χρεών τουλάχιστον 210.000 ευρώ.

Και έτσι εντελώς ξαφνικά μια οικονομία όπως η ελληνική θα αποκτούσε σημαντικό βαθμό ελευθερίας εντός της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ενωσης. Σε μια δεύτερη φάση -που λόγω χρόνου δεν εξετάστηκε επαρκώς- το σύστημα αυτό θα μπορούσε να είναι προσβάσιμο μέσω των εφαρμογών των κινητών τηλεφώνων smartphone και των δελτίων ταυτότητας. Το προτεινόμενο σύστημα πληρωμών θα μπορούσε ακόμη να εξελιχθεί σε υποκατάστατο των πλήρως λειτουργικών αγορών χρέους, ειδικά κατά τη διάρκεια μιας πιστωτικής κρίσης όπως αυτή που πλήττει την Ελλάδα από το 2010.

Οι ιδιώτες θα μπορούσαν συγκεκριμένα να αγοράζουν πιστώσεις από τη φορολογική υπηρεσία ηλεκτρονικά χρησιμοποιώντας τους κανονικούς τους τραπεζικούς λογαριασμούς και να αυξήσουν τους λογαριασμούς των διαθεσίμων τους. Αυτές οι πιστώσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αργότερα (ας πούμε μετά από ένα χρόνο) προκειμένου να πληρωθούν οι μελλοντικοί φόροι με έκπτωση (για παράδειγμα 10%).

Οσο θα υπήρχε πλαφόν και πλήρης διαφάνεια σε αυτές τις φορολογικές πιστώσεις, το αποτέλεσμα θα ήταν μια δημοσιονομικά υπεύθυνη αύξηση της ρευστότητας του Δημοσίου και η συντόμευση του δρόμου της επιστροφής στις κεφαλαιαγορές.

Στην τελετή παράδοσης

Ο πρώην υπουργός σημειώνει ότι αυτό το σύστημα πληρωμών παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων στην τελετή παράδοσης του υπουργείου του στον Ευκλείδη Τσακαλώτο αλλά κανένα μέλος του Τύπου δεν έδωσε τότε σημασία. Αντίθετα ο Τύπος έκανε πάρτι με τη διαρροή μιας τηλεφωνικής συζήτησης με ένα μεγάλο αριθμό διεθνών επενδυτών (το γνωστό Official Monetary and Financial Institutions Forum-OMF ) κατά παράβαση της συμφωνίας απορρήτου (Gatham House Rule) που υπήρχε με τους ακροατές.

Ο Βαρουφάκης τονίζει ότι δεσμευμένος στη διαφάνεια και την ειλικρίνεια ήταν αυτός που τελικά έδωσε την άδεια στο OMF για τη δημοσιοποίηση των καταγεγραμμένων συνομιλιών.

Και καταλήγει: «Ενώ κατανοώ τον ενθουσιασμό του Τύπου για ορισμένα στοιχεία αυτής της ανταλλαγής, όπως ότι θα πρέπει να εξετάσω ανορθόδοξες μεθόδους για την απόκτηση πρόσβασης στα συστήματα του ίδιου του υπουργείου μου, από την άποψη του δημοσίου συμφέροντος υπάρχει μόνο ένα ζήτημα που έχει σημασία: ο φρικτός περιορισμός εθνικής κυριαρχίας που έχει επιβληθεί στους Ελληνες υπουργούς. Απαγορεύεται σε αυτούς η πρόσβαση σε τμήματα των υπουργείων τους που είναι ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή καινοτόμων πολιτικών. Και όταν η απώλεια εθνικής κυριαρχίας, εξατίας του μη βιώσιμου χρέους, φέρνει πολιτικές κάτω του βέλτιστου σε ήδη πιεσμένα έθνη, αντιλαμβάνεται κανείς ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο του ευρώ».

Κρούγκμαν: Θα σόκαρε να μην υπήρχαν εναλλακτικά σχέδια!

«Σοκαρίστηκαν όταν έμαθαν ότι η Ελλάδα είχε σχέδια για την εισαγωγή παράλληλου νομίσματος... Αυτό που θα έπρεπε να σοκάρει είναι το να μην υπήρχαν εναλλακτικά σχέδια, άλλωστε το να προετοιμάζεσαι για κάτι που γνωρίζεις ότι μπορεί να συμβεί δεν δείχνει ότι θέλεις και να συμβεί», ανέφερε σε δήλωσή του ο βραβευμένος με Νόμπελ Πολ Κρούγκμαν