Μια υπέρβαση... δίκοπο μαχαίρι

Το υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα, που επετεύχθη το 2016 και αναμένεται να επικυρωθεί επισήμως από τη Eurostat το προσεχές Σαββατοκύριακο, ενδέχεται να αποδειχτεί συγχρόνως «όπλο» και «δεσμά» στα χέρια της Αθήνας.

Γι' αυτό και οι διαβουλεύσεις στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ, με στόχο μια πρώτη συμφωνία για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος και τα πρωτογενή πλεονάσματα για το διάστημα από το 2019 και μετά, είναι εξαιρετικά κρίσιμες. 

Οι Ευκλείδης Τσακαλώτος, Γιώργος Χουλιαράκης και Δημήτρης Παπαδημητρίου θα αναχωρήσουν για την Ουάσινγκτον αύριο, ώστε να έχουν επίσημες και ανεπίσημες συναντήσεις με όλους τους κορυφαίους «παίκτες» της διαπραγμάτευσης.

Οι Ελληνες υπουργοί έχουν στις βαλίτσες τους τη μεγάλη υπέρβαση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα του 2016, το οποίο -σύμφωνα με πληροφορίες- θα ξεπερνά το 3,5% και πιθανόν να αγγίζει το 4% (ενώ ο στόχος ήταν στο 0,5%). Βάσει αυτών των στοιχείων θα υπερασπιστούν την άποψη ότι η ελληνική οικονομία έχει ουσιαστικά εξασφαλίσει τη διατήρηση των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων το 2017 και το 2018, ενώ επιθυμούν να επικρατήσει μια ισορροπημένη λύση για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και τα πρωτογενή πλεονάσματα. 

Η ισορροπημένη αυτή λύση, δεδομένων των πολιτικών συνθηκών και επιδιώξεων στη Γερμανία, τις Βρυξέλλες και τις ΗΠΑ, μπορεί να μεταφραστεί σε μια συμφωνία για πρωτογενή πλεονάσματα σχετικά υψηλά για την τριετία 2019-2021, αλλά και σε σαφέστερα μέτρα για το χρέος, που ούτως ή άλλως θα εφαρμοστούν στο τέλος του προγράμματος, ήτοι τον Σεπτέμβριο του 2018.

Μια τέτοια συμφωνία απαιτεί μεν σκληρές πολιτικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Βερολίνο και την Ουάσινγκτον, ωστόσο αποτελεί τη μοναδική «λογική» κατάληξη σε ένα σίριαλ διαπραγματεύσεων που έχει καθυστερήσει πολύ, υπονομεύοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. 

Η επίτευξη υψηλού πρωτογενούς πλεονάσματος το προηγούμενο έτος μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τη Γερμανία ως απόδειξη ότι δεν απαιτείται μεγάλη ελάφρυνση του χρέους.

Το Βερολίνο ενδέχεται να ισχυριστεί, δηλαδή, ότι η δημοσιονομική προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας αποδίδει και να επιδιώξει τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος να είναι ασαφή.

Πρόκειται για μια τακτική «ακροβατική», αν αναλογιστεί κανείς ότι την ίδια ώρα η γερμανική κυβέρνηση επιθυμεί διακαώς την παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. 

Το ΔΝΤ άλλωστε έχει αποσαφηνίσει τις επιδιώξεις του πολλάκις τις τελευταίες ημέρες.

Η επικεφαλής του Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, σε συνέντευξή της στη γερμανική Die Welt υπερασπίστηκε την άποψη πως οι μεσοπρόθεσμοι στόχοι πρωτογενούς πλεονάσματος πρέπει να είναι χαμηλοί, δηλαδή να κινούνται στο 1,5% του ΑΕΠ.

Αφησε όμως και ένα «παράθυρο» συνεννόησης, λέγοντας ότι «εάν οι Ευρωπαίοι κρίνουν διαφορετικά, τότε θα πρέπει αυτό να το λάβουμε υπόψη μας. Αλλά δεν μπορούμε να υιοθετήσουμε παράλογες προβλέψεις ή να χτίσουμε πάνω σε αδικαιολόγητα μακροοικονομικά πλαίσια».

Η Κριστίν Λαγκάρντ επέμεινε ότι απαιτούνται «ισχυρές μεταρρυθμίσεις» από την Ελλάδα, πεδίο στο οποίο «πλησιάζουμε», αλλά και «ένα χρέος, και γι' αυτό θα χρειαστεί η αναδιάρθρωση». 

Αμέσως μετά την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ ανοίγει και ο δρόμος για την επιστροφή των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα, κάτι το οποίο αναγνώρισε και η Κριστίν Λαγκάρντ.

Αθήνα, Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον φαίνεται, μάλιστα, να έχουν συμφωνήσει ως προς το χρονοδιάγραμμα των επόμενων κινήσεων: Τα τεχνικά κλιμάκια θα κληθούν να ολοκληρώσουν εντός ολίγων ημερών την τεχνική συμφωνία (SLA) και να οριστικοποιήσουν το πακέτο μέτρων και αντιμέτρων, ενώ φαίνεται ότι θα υπάρξει εμβόλιμη έκτακτη συνεδρίαση του Γιούρογκροπ πριν από τις 22 Μαΐου, στην οποία οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης θα δώσουν το «πράσινο φως» στα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.

Ανάμεσα σ' αυτή τη συνεδρίαση και την τακτική συνάντηση του Γιούρογκρουπ της 22ας Μαΐου η κυβέρνηση θα φέρει προς ψήφιση στη Βουλή τα προαπαιτούμενα νομοσχέδια. 

Οσον αφορά, πάντως, τα στοιχεία των εσόδων για το πρώτο τρίμηνο του 2017, που εμφανίστηκαν μεν υψηλότερα από τον στόχο, αλλά σαφώς μειωμένα σε σχέση με πέρυσι, κυβερνητικές πηγές εμφανίζονταν καθησυχαστικές, υπενθυμίζοντας ότι είχαν υπολογιστεί έσοδα από την επένδυση της Fraport στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια, ύψους 1,234 δισ. ευρώ, τα οποία όμως εισπράχθηκαν τον Απρίλιο.

Αντίστοιχα, οι επιστροφές υπερέβησαν κατά 251 εκατ. ευρώ το υπολογισθέν ποσό, συντείνοντας έτσι στην εικόνα περί υστέρησης εσόδων.