Ξεμακραίνει η Χάγη

Η παρουσία τουρκικού πολεμικού πλοίου σε απόσταση 10-12 ν.μ. από το ιταλικό ερευνητικό πλοίο «Ievoli Relum», που εκτελεί για λογαριασμό της γαλλικής Nexans εργασίες για τη μελλοντική εγκατάσταση ηλεκτρικού καλωδίου για τη διασύνδεση Κρήτης - Κύπρου, αλλά και η επικοινωνία μέσω ασυρμάτου (Channel 16) του Τούρκου κυβερνήτη με τον κυβερνήτη του ιταλικού πλοίου, συνιστούν αναμφίβολα σκληρή προβολή επί του πεδίου των τουρκικών αξιώσεων σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, η Αγκυρα θεωρεί αβάσιμα ότι οι βυθομετρήσεις για τη μελλοντική πόντιση του ηλεκτρικού καλωδίου που χρειάζεται να πραγματοποιήσουν τα ερευνητικά πλοία, «Ievoli Relum» και «NG WORKER», στα διεθνή ύδατα, είτε στο Αιγαίο ανατολικότερα του 25ου μεσημβρινού είτε νοτιοανατολικά της Κάσου, αντιβαίνουν στο πνεύμα της Διακήρυξης των Αθηνών. Για εκείνη συνιστούν ενέργειες που υπονομεύουν τις θέσεις της για τα όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, η οριοθέτηση των οποίων συνιστά το επίδικο της ελληνοτουρκικής διαφοράς.

Οι κινήσεις των πλοίων

Σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, την περασμένη Κυριακή ο κυβερνήτης της τουρκικής κορβέτας επισήμανε στο κανάλι 16 στον κυβερνήτη του ιταλικού πλοίου ότι βρίσκεται σε περιοχή στην οποία ακόμη δεν έχει καθοριστεί η δικαιοδοσία των αρχών, αξιώνοντας την αναστολή των εργασιών ακόμα και στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου πέραν του 25ου μεσημβρινού που διατρέχει το μέσον του πελάγους. Τις κινήσεις των τουρκικών πλοίων παρακολουθούσε διαρκώς η ελληνική φρεγάτα «Σπέτσαι». Τα ιταλικά ερευνητικά, όπως και το τουρκικό πολεμικό πλοίο, έχουν αποσυρθεί από την περιοχή λόγω των κακών καιρικών συνθηκών. Ωστόσο, τα ιταλικά πλοία, καιρού επιτρέποντος, θα επανέλθουν για τη συνέχιση των εργασιών τους βορειοανατολικά της Κρήτης. Οπως πληροφορείται η «Εφ.Συν.», εντός του Σαββατοκύριακου αναμένεται να εκδοθεί νέα NAVTEX από τον υδρογραφικό σταθμό του Πολεμικού Ναυτικού.

Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα δηλώνουν κατηγορηματικά ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, το οποίο έχει την υποστήριξη της Ε.Ε., του αμερικανικού παράγοντα και του Ισραήλ, θα προχωρήσει. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, οι εργασίες θα επεκταθούν και στα διεθνή ύδατα ανατολικά της Κάσου, δηλαδή εντός της θαλάσσιας περιοχής η οποία βρίσκεται στην ΑΟΖ που οριοθέτησαν Αθήνα και Κάιρο το 2020 και η οποία αλληλεπικαλύπτεται από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Το project της ηλεκτρικής διασύνδεσης προβλέπει ότι οι εργασίες βυθομέτρησης και χαρτογράφησης θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εντός του 2025, ενώ κάθε καθυστέρηση επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του έργου, ο οποίος ανήλθε από 1,5 δισ. σε 1,94 δισ. Σημειώνεται ότι η οικονομική βιωσιμότητα προβληματίζει τη Λευκωσία, όπως φάνηκε από τις δηλώσεις του Κύπριου υπουργού Ενέργειας, Γιώργου Παπαναστασίου, κατά τις εργασίες του Athens Energy Summit που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα. Εντούτοις, η γεωπολιτική διάσταση του έργου εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα τεχνικο-οικονομικά ζητήματα που υπάρχουν μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας και θα βρεθεί κοινός τόπος στον νέο γύρο διαβουλεύσεων που έχει ξεκινήσει μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων και των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου.

Οι πύραυλοι Meteor

Το τελευταίο διάστημα στην ελληνοτουρκική εξίσωση έχει προστεθεί και η δυσαρέσκεια της ελληνικής κυβέρνησης στην πιθανότητα πώλησης πυραύλων Meteor στην Τουρκία. Η ελληνική κυβέρνηση, μέσω του υπουργού Αμυνας Νίκου Δένδια, διαμαρτυρήθηκε στο Παρίσι, επικαλούμενη το πνεύμα της ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας, στην οποία όμως δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη απαγόρευσης πώλησης στρατιωτικού υλικού στην Τουρκία στρατηγικής σημασίας, όπως είναι οι Meteor. Επίσης το ζήτημα της πώλησης δεν είναι μόνο γαλλική υπόθεση, καθώς στην κοινοπραξία MBDA συμμετέχουν συνολικά έξι χώρες (Μ. Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και Σουηδία).

Σε ό,τι αφορά την ημερομηνία σύγκλισης του 6ου ΑΣΣ, η Αθήνα δεν επιβεβαίωσε την πρόσφατη δήλωση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν ότι θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Απρίλιο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, οι δύο πλευρές εξετάζουν πιθανές ημερομηνίες διεξαγωγής του ΑΣΣ για μετά τα μέσα Μαρτίου, αλλά ακόμη δεν έχουν καταλήξει. Βέβαια, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, «τον πρώτο λόγο έχει ο οικοδεσπότης». Την ίδια ώρα, στον αέρα παραμένει η ημερομηνία σύγκλισης της πενταμερούς για το Κυπριακό στη Γενεύη. Η ελληνική διπλωματία επιθυμεί το ΑΣΣ να πραγματοποιηθεί μετά τη σύγκλιση της πενταμερούς, καθώς το Κυπριακό αποτελεί «κορυφαία προτεραιότητα» και ως εκ τούτου η έκβαση των επικείμενων συνομιλιών στη Γενεύη δεν μπορεί να μην επηρεάσει την εξέλιξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Αντιθέτως, η Αγκυρα δεν συνδέει το Κυπριακό με τον ελληνοτουρκικό διάλογο.

Παρά τις διιστάμενες απόψεις και τα νέα δεδομένα που προκύπτουν, ειδικά μετά την πτώση Ασαντ στη Συρία και την επανεκλογή Τραμπ στην αμερικανική προεδρία, ο ελληνοτουρκικός διάλογος και οι δίαυλοι επικοινωνίας παραμένουν ανοιχτοί, γεγονός που φάνηκε από την ξαφνική συνάντηση Γεραπετρίτη - Φιντάν στην Ντόχα του Κατάρ. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, που έχει γνώση των διμερών επαφών, η τουρκική πλευρά δεν θέλει να δείξει ότι υποχωρεί η ελληνοτουρκική προσέγγιση, καθώς ο διάλογος με την Αθήνα αποτελεί για την Τουρκία την έξωθεν καλή μαρτυρία για εκείνην που επιχειρεί να εμφανιστεί ως παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή. Εντούτοις, η ίδια πηγή δεν εμφανίζεται ιδιαιτέρως αισιόδοξη για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Οπως παρατηρεί, ακόμα και αν διαμορφωνόταν κοινό έδαφος ανάμεσα στις δύο πλευρές, το πολιτικό κεφάλαιο που απαιτεί το ενδεχόμενο επίτευξης μιας συμφωνίας για παραπομπή του ζητήματος του καθορισμού της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στη διεθνή διαιτησία εξαντλείται.