Προϋπόθεση το Κυπριακό

Την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. ζήτησε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών χθες στις Βρυξέλλες ενώπιον των Ευρωπαίων ομολόγων του. Στο γεύμα εργασίας του άτυπου συμβουλίου με τους 27 υπουργούς της Ε.Ε., ο Χακάν Φιντάν ζήτησε την επανέναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων που έχουν ουσιαστικά «παγώσει» από το 2016, μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος και τις μαζικές εκκαθαρίσεις εναντίον αντιπάλων και δημοσιογράφων που ακολούθησαν.

Η απάντηση της συντριπτικής πλειονότητας των Ευρωπαίων υπουργών που τοποθετήθηκαν ήταν σαφής, ευθυγραμμισμένη και ξεκάθαρη: η όποια θετική εξέλιξη στις ευρωτουρκικές σχέσεις περνάει μέσα το πλαίσιο που έχει οριστεί στα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής της Ε.Ε. του περασμένου Απριλίου, αλλά και της επίλυσης του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Το γεύμα ξεκίνησε με 45 λεπτά καθυστέρηση και κράτησε περίπου 3 ώρες αντί για μία όπως είχε προγραμματιστεί. Ηταν η πρώτη φορά ύστερα από 5 χρόνια που Τούρκος υπουργός Εξωτερικών λάμβανε μέρος σε συμβούλιο της Ε.Ε. –έστω και άτυπο– και τα θέματα ήταν πολλά.

Πρώτος πήρε τον λόγο ο ύπατος εκπρόσωπος, στη συνέχεια ο επίτροπος Διεύρυνσης Ολιβερ Βαρχέλι και μετά ο Τούρκος υπουργός Χακάν Φιντάν. Στη συνέχεια ξεκίνησαν να τοποθετούνται οι Ευρωπαίοι υπουργοί, μεταξύ των οποίων ο Ελληνας υπουργός Γιώργος Γεραπετρίτης και ο Κύπριος Κωνσταντίνος Κόμπος.

Αφού ολοκλήρωσαν τις τοποθετήσεις τους οι 27 υπουργοί, ο Φιντάν πήρε τον λόγο για να απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις. Οι αναφορές του στο Κυπριακό έκαναν τον Κ. Κόμπο να ξαναπάρει τον λόγο και να απαντήσει. Δεν υπήρχε περιθώριο για περαιτέρω αντίδραση από τον Τούρκο ΥΠΕΞ.

Ο Χακάν Φιντάν έθεσε ζήτημα ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. και οι Ευρωπαίοι, ο ένας μετά τον άλλον, ξεκαθάρισαν ότι το ενδεχόμενο αυτό περνάει μέσα από το Κυπριακό.

Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι ο Φιντάν μίλησε για δύο κυριαρχικά ίσες οντότητες, για απομόνωση των Τουρκοκυπρίων και συνομιλίες που έχουν ξαναγίνει χωρίς να οδηγήσουν πουθενά. Ομως το κλίμα ήταν τέτοιο που δεν τον έπαιρνε προφανώς να αναφέρει τη λύση των δύο κρατών.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, κατά την παρέμβασή του ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι η Ελλάδα ενθαρρύνει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, η οποία δύναται να είναι αμοιβαία επωφελής τόσο για την Ε.Ε. όσο και για την Τουρκία, υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι η Τουρκία θα σέβεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο σε όλη την έκτασή του, καθώς και την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Ο Γ. Γεραπετρίτης ανέφερε ότι Ελλάδα και Τουρκία, παρά τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ τους, συνεργάζονται σε σημαντικά θέματα θετικής ατζέντας και είναι σημαντικό να διατηρούν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας για να προλαμβάνονται κρίσεις.

«Δόθηκε η ευκαιρία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κρατών-μελών, να εκφράσει με απόλυτη σαφήνεια τις θέσεις της γύρω από το Κυπριακό σε σχέση με το πώς αυτό αποτελεί σημαντικό θεμελιώδη παράγοντα ως προς την πρόοδο για τα ευρωτουρκικά. Η προσέγγιση των άλλων κρατών-μελών επί του ζητήματος μας αφήνει απόλυτα ικανοποιημένους», δήλωσε μετά το πέρας της συζήτησης ο Κύπριος ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος.

Αποτιμώντας τη συζήτηση, ο ύπατος εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ επιβεβαίωσε την αναφορά στο Κυπριακό από πολλούς υπουργούς Εξωτερικών και εξέφρασε την ελπίδα ότι η συμμετοχή του Φιντάν θα αποτελέσει το πρώτο βήμα της διαδικασίας του διαλόγου για εξεύρεση πολιτικής λύσης στο Κυπριακό.

Το θέμα της Μέσης Ανατολής βρέθηκε επίσης στο επίκεντρο των συζητήσεων των υπουργών. Ο υπατος εκπρόσωπος πρότεινε κυρώσεις σε βάρος Ισραηλινών υπουργών. «Πρέπει να είσαι τυφλός και κουφός για να μη βλέπεις τι συμβαίνει στη Δυτική Οχθη», είπε ο Μπορέλ. «Ωστόσο, δεν υπήρξε ομοφωνία. Αλλά θα χρησιμοποιήσω την ικανότητά μου για να καταθέσω μια πρόταση προς μελέτη», είπε ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος ανακοίνωσε συνάντηση υψηλού επιπέδου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για το θέμα.

Οι υπουργοί συζήτησαν επίσης για την κατάσταση στο πεδίο του πολέμου στην Ουκρανία – ο υπουργός Εξωτερικών που ήρθε στις Βρυξέλλες ζήτησε την ευρωπαϊκή βοήθεια άμεσα.