Η αιώρηση του Ερντογάν από τη Μόσχα στη Δύση

Με βήματα προς τη Δύση ο Τ. Ερντογάν προσπαθεί να ολοκληρώσει την τακτική στροφή που επιχειρεί μετά τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου, παγώνοντας παράλληλα τους εναγκαλισμούς με τη Μόσχα. Στο πλαίσιο αυτό έβγαλε προσωρινά από το τραπέζι και τα ελληνοτουρκικά και κατ’ επέκταση από την προεκλογική ατζέντα με τον βασικό του αντίπαλο, τον Κ. Κιλιτσντάρογλου.

Ολα τα σχέδια που έκανε ο πρόεδρος της Τουρκίας πριν από τον φονικό σεισμό έχουν ανατραπεί και ο ίδιος σπεύδει να αναπροσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Ο Βλ. Πούτιν δεν θα πάει μάλλον στα επίσημα εγκαίνια του πυρηνικού σταθμού στο Ακούγιου, που θα γίνουν στις 27 Απριλίου, αντιθέτως τις επόμενες ημέρες προγραμματίζεται επίσκεψη στην Αγκυρα του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Σ. Λαβρόφ, για τις αλλαγές που έχουν επέλθει στις ρωσοτουρκικές σχέσεις.

Τα σχέδια για την κατασκευή και δεύτερου πυρηνικού σταθμού από τη Rosatom στη Σινώπη, στη Μαύρη Θάλασσα, έχουν παγώσει, ενώ και το σχέδιο κατασκευής κόμβου ρωσικού φυσικού αερίου στην ανατολική Θράκη, όπως διευκρίνισε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντ. Πεσκόφ την προηγούμενη εβδομάδα, «θα καθυστερήσει, διότι είναι πολύπλοκο». Η συνάντηση που προσδοκούσε ο Τ. Ερντογάν με τον πρόεδρο της Συρίας, Μπ. Ασαντ, είναι στον αέρα.

Περιμένει λεφτά από Ε.Ε. και συνάντηση με Σίσι

Από την άλλη, η Αγκυρα από τα μέσα Μαρτίου σταμάτησε την παροχή καυσίμων και λοιπών υπηρεσιών που παρείχε στα ρωσικά πολιτικά αεροσκάφη, επιβατικά και εμπορικά, έκλεισε με ανεπίσημες δηλώσεις της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας την προοπτική αγοράς και άλλων συστοιχιών S-400 (εξαιτίας των οποίων μπήκε σε καθεστώς κυρώσεων από τις ΗΠΑ) καθώς λέγεται ότι «θα κατασκευάσει δικό της σύστημα αεράμυνας» και την Πέμπτη ενέκρινε κοινοβουλευτικά την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Κι όλα αυτά έναν μήνα μετά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Α. Μπλίνκεν.

Η στροφή Ερντογάν στην πολιτική ήρεμων νερών με τη Δύση δεν είναι άσχετη με τη διεθνή βοήθεια που περιμένει για την ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων περιοχών. Μέσα στον Απρίλιο θα ξεκινήσουν επίσημα οι συζητήσεις με την Ε.Ε. για τη διάθεση των 7 δισ. ευρώ της Διάσκεψης Δωρητών και άλλου 1,5 δισ. ευρώ από την EBDR (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης). Ανάλογες κινήσεις αναμένονται και από την πλευρά της Ουάσινγκτον. Παράλληλα, η Αγκυρα αναμένει από τον αμερικανικό παράγοντα να συμβάλει στην εξομάλυνση των σχέσεων που επιδιώκει εδώ και καιρό με το Ισραήλ και κυρίως με την Αίγυπτο.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η τουρκική κυβέρνηση θέλει διακαώς την επισφράγιση της αποκατάστασης των τουρκοαιγυπτιακών σχέσεων με μια επίσημη συνάντηση Ερντογάν-Σίσι μέσα στον Απρίλιο. Το πλαίσιο όμως μιας επίσκεψης Ερντογάν στο Κάιρο είναι πιεστικό για την Αγκυρα, καθώς μεταξύ άλλων ζητείται η έκδοση ορισμένων Αιγύπτιων Αδελφών Μουσουλμάνων, η αποχή από τις εσωτερικές εξελίξεις στη Λιβύη και η πολυμερής διευθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.

Εν ολίγοις η Αγκυρα διαπραγματεύεται την ολική επάνοδό της στην προ του 2016 κατάσταση, όταν η απόπειρα πραξικοπήματος σηματοδότησε τη σταδιακή αποστασιοποίηση από τη Δύση και πυροδότησε τα σχέδια Ερντογάν περί του νέου αιώνα της Τουρκίας.

Το ερώτημα που εντούτοις παραμένει αναπάντητο είναι αν αυτή η στροφή εξυπηρετεί και πώς τον στόχο του προέδρου της Τουρκίας για τρίτη θητεία. Περαιτέρω, το ζήτημα για την επομένη των εκλογών είναι από ποια βάση θα επανεκκινήσει η τουρκική εξωτερική πολιτική. Η περίοδος του άτυπου moratorium στα ελληνοτουρκικά θεωρείται εκατέρωθεν (λόγω των εκλογών σε Ελλάδα και Τουρκία) μια ευκαιρία αναθέρμανσης των επαφών, κάτι που θα έχει συνέχεια μετά την επίσκεψη του Ν. Παναγιωτόπουλου στην Αγκυρα. Οι συνομιλίες όμως επί της ουσίας των θεμάτων παραπέμπονται στις νέες κυβερνήσεις.