Ο Ζάεφ στο κυνήγι της πλειοψηφίας

H ώρα της αλήθειας έφτασε στα Σκόπια και, μέσα στις επόμενες ημέρες, θα υπάρξει απάντηση στο αν θα προχωρήσει η Βουλή στις συνταγματικές αλλαγές ή αν θα οδηγηθεί η ΠΓΔΜ σε πρόωρες εκλογές, με μετέωρη τη Συμφωνία των Πρεσπών και την ευρω-ατλαντική ολοκλήρωση της χώρας.

Τα ερωτήματα είναι βασικά δύο: Εχει εξασφαλίσει ο Ζόραν Ζάεφ την απαραίτητη πλειοψηφία των 80 βουλευτών (σε σύνολο 120) για να προχωρήσει στη συνταγματική μεταρρύθμιση; Και πότε θα διεξαχθεί η κρίσιμη και αποφασιστική ψηφοφορία που θα σφραγίσει τις εξελίξεις; Η απάντηση και στα δύο αυτά ερωτήματα είναι ότι στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Παρά τις διαρροές και τα δημοσιεύματα που υποστηρίζουν ότι ο Ζάεφ έχει εξασφαλίσει από την αντιπολίτευση και τους ανεξάρτητους τους οκτώ με δέκα βουλευτές που είναι απαραίτητοι για να συμπληρώσουν τον μαγικό αριθμό των 80, αυτό μένει να επαληθευτεί στην πράξη και αυτό θα γίνει μόνο με την ψηφοφορία στην Ολομέλεια.

Μέχρι την τελευταία στιγμή, ο Ζάεφ θα δώσει αγώνα για να πετύχει την απαιτούμενη από το Σύνταγμα ενισχυμένη πλειοψηφία των δύο τρίτων και τίποτα δεν θα είναι σίγουρο μέχρι να καταμετρηθεί και η 80ή θετική ψήφος.

Ομως, ούτε και πότε θα συμβεί αυτό είναι γνωστό με ακρίβεια. Η διαδικασία της τροποποίησης του Συντάγματος ξεκίνησε την περασμένη Τετάρτη με πρόταση της κυβέρνησης και, όπως περιγράφουμε στη συνέχεια, είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και χρονοβόρα.

Το υπουργικό συμβούλιο έστειλε στον πρόεδρο της Βουλής, Ταλάτ Τζαφέρι, πρόταση για τέσσερις τροποποιήσεις (το συνταγματικό όνομα, το προοίμιο και δύο άρθρα), συνοδευόμενη και από το πνεύμα της κατεύθυνσης που θα έχουν αυτές οι τροποποιήσεις.

Συγκεκριμένα, οι τροπολογίες προβλέπουν:

• την αντικατάσταση του συνταγματικού ονόματος της χώρας από «Δημοκρατία της Μακεδονίας» σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» και αντίστοιχη αντικατάσταση σε όλα τα άρθρα του συντάγματος, όπου γίνεται σχετική ρητή αναφορά
• αλλαγή στο προοίμιο, με απάλειψη αλυτρωτικών αναφορών
• τροποποίηση του άρθρου 3, στην κατεύθυνση ότι η χώρα δεν έχει καμία εδαφική διεκδίκηση έναντι άλλης συνορεύουσας χώρας, ενώ συμπληρώνονται εγγυήσεις για τη διασφάλιση του απαραβίαστου των υφισταμένων συνόρων
• τροποποίηση του άρθρου 49, όπου απαλείφεται η αναφορά σε «Μακεδόνες» που ζουν σε γειτονικές χώρες και γίνεται πλέον λόγος για «διασπορά», όπως ακριβώς προβλέπει και το ελληνικό Σύνταγμα.

Η κυβερνητική πρόταση, με απόφαση του προέδρου της Βουλής, εισήχθη ήδη για συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή συνταγματικών αλλαγών, όπου όμως δεν θα μπει σε ψηφοφορία.

Η πρώτη φάση

Τη Δευτέρα, εισάγεται για συζήτηση στην Ολομέλεια, μια διαδικασία η οποία, σύμφωνα με τον κανονισμό της Βουλής, μπορεί να διαρκέσει το μέγιστο δέκα ημέρες. Στο τέλος αυτής της πρώτης φάσης της διαδικασίας, οι βουλευτές θα αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν στις συνταγματικές τροποποιήσεις και μάλιστα στην κατεύθυνση που έχουν ήδη κατατεθεί.

Αυτή η ψηφοφορία είναι και η αποφασιστική, σε αυτήν απαιτείται να βρεθούν οι 80 θετικές ψήφοι. Πότε θα διεξαχθεί; Το πολύ σε δέκα ημέρες από τη Δευτέρα, μάλλον νωρίτερα, αλλά δεν ξέρουμε ακόμη. Θα παραμείνει το εθνικιστικό VMRO - DPMNE στη διαδικασία ή θα αποχωρήσει; Θα προτείνει ο πρόεδρος της Βουλής μυστική ψηφοφορία; Αν δεν βρεθούν οι 80, η Βουλή θα διαλυθεί και εντός 60 ημερών, κατ’ άλλους 90, θα πρέπει να προκηρυχθούν εκλογές τις οποίες όμως, για διαφορετικούς λόγους, κανένα κόμμα δεν επιθυμεί.

Αν ολοκληρωθεί θετικά η πρώτη αυτή αποφασιστική φάση, τότε ο πρόεδρος της Βουλής αναθέτει στον εισηγητή των συνταγματικών τροποποιήσεων, δηλαδή στην κυβέρνηση, να φέρει μέσα σε δέκα ημέρες γραπτώς την ακριβή διατύπωση των τεσσάρων αλλαγών που εισηγείται.

Θα εισαχθούν στη συνέχεια μία μία, στις επιτροπές της Βουλής για τις συνταγματικές αλλαγές και τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή, αλλά και στην Ολομέλεια, όπου θα γίνει συζήτηση μέχρι τρεις ημέρες για κάθε τροπολογία. Μετά, οι επιτροπές κάνουν έκθεση που εισάγεται στην Ολομέλεια.

Η όλη διαδικασία της δεύτερης αυτής φάσης θα πρέπει να διαρκέσει συνολικά το πολύ 30 ημέρες και στη συνέχεια ολοκληρώνεται με ψηφοφορία στην Ολομέλεια, όπου κάθε άρθρο, για να τροποποιηθεί, απαιτεί 61 θετικές ψήφους.

Ακολουθεί δημόσια διαβούλευση για τα σχέδια των τεσσάρων τροποποιήσεων, μια διαδικασία η οποία θα διαρκέσει όσο αποφασίσει το κοινοβούλιο.

Οταν ολοκληρωθεί η δημόσια διαβούλευση, ο εισηγητής (η κυβέρνηση) θα παρουσιάσει στην Ολομέλεια την έκθεση με τα αποτελέσματα της διαβούλευσης και τα τελικά σχέδια των τροπολογιών. Θα ακολουθήσει συζήτηση το πολύ 30 ημερών και η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται με την τελική ψηφοφορία για κάθε άρθρο ξεχωριστά και απαιτούνται και πάλι 80 θετικές ψήφοι για κάθε άρθρο.

Αυτή θα είναι και η δεύτερη φορά που θα πρέπει να επιβεβαιωθεί η πλειοψηφία των 80, σε έναν κύκλο που, για να ολοκληρωθεί, θα απαιτηθούν συνολικά περί τις 105-110 ημέρες. Πρακτικά, αν όλα πάνε καλά, θα φτάσουμε στα μέσα Ιανουαρίου 2019.

Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση στα Σκόπια έχει να υπερβεί πολλούς σκοπέλους μέχρι να φτάσει η ώρα της κρίσης στην Αθήνα, όμως η αποφασιστική στιγμή θα είναι η πρώτη ψηφοφορία, εντός των επόμενων δέκα ημερών. Αν πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα η κυβέρνηση, τότε θα έχει γίνει ένα τεράστιο βήμα μπροστά, αλλά θα πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα στη συνέχεια για να φτάσουμε στο νήμα του μαραθώνιου. Κι ο δρόμος είναι γεμάτος κρυμμένες λακκούβες.