«Θέλω η Θεσσαλονίκη να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, να μη συγκρίνεται συμπλεγματικά με την Αθήνα»

Ως... επίμονος κηπουρός ο Σπύρος Βούγιας, άλλοτε «χλιαρός» υπουργός του ΠΑΣΟΚ αλλά οπωσδήποτε ένας εμπνευσμένος καθηγητής του ΑΠΘ, επιστρέφει μετά σχεδόν μια εικοσαετία για να διεκδικήσει και πάλι τη δημαρχία της Θεσσαλονίκης.

Αποδεσμευμένος από αγκυλώσεις του παρελθόντος (παρά τη στήριξη του ΚΙΝ.ΑΛΛ.), όπως διατείνεται, και ανέκαθεν σε ερωτική σχέση με την πόλη, θέλει να δημιουργήσει μια «βιώσιμη αναδιανομή του αστικού χώρου», ενώ πιστεύει ότι οι παλιές του πολυσυζητημένες ιδέες για «καραβάκια» και τραμ είναι πια ώριμες να υλοποιηθούν.

● Τι διακρίνει την επιτυχία ενός δημάρχου; Γιατί η Θεσσαλονίκη έχει την ανάγκη ενός δημάρχου που επιστρέφει από το παρελθόν;

Στην περίπτωσή μας, το παρελθόν είναι και το μέλλον μου. Συναντιούνται και τα δύο σε ένα διαρκές παρόν στα δημόσια πράγματα της Θεσσαλονίκης, αφού επέλεξα από την αρχή να είμαι ένας δημόσιος επιστήμονας. Το εργαστήριό μου ήταν πάντα η πόλη. Μετράω τον πυρετό της καθημερινά, ψάχνω τα αίτια και προτείνω λύσεις. Υπενθυμίζω επίμονα τις παλιότερες προτάσεις μου που δικαιώθηκαν και εκκρεμούν και καταθέτω νέες. Επιτυχία ενός δημάρχου είναι τελικά να βοηθά την πόλη να επινοεί διαρκώς από την αρχή τον καινούργιο της εαυτό, τη νέα της ταυτότητα.

● Τι θα κάνετε με σκουπίδια και τραπεζοκαθίσματα; Προβλέπεται ιδιωτικοποίηση της καθαριότητας;

Στη Διεύθυνση Καθαριότητας απασχολούνται σήμερα περίπου 1.500 εργαζόμενοι και άλλοι 200 αναμένεται να προσληφθούν. Είναι ομολογία διαχειριστικής αποτυχίας, αλλά και πρόσθετη δαπάνη που θα αυξήσει τα δημοτικά τέλη, η προσφυγή σε ιδιωτικές εργολαβίες σ’ αυτόν τον τομέα. Χρειάζεται εντελώς διαφορετική οργάνωση, με διαλογή στην πηγή από τα νοικοκυριά, με τέσσερις γραμμές παραγωγής ανακυκλώσιμων υλικών σε διαφορετικού χρώματος σακούλες. Ετσι θα μειωθεί και θα διευκολυνθεί το έργο της αποκομιδής και τελικά τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας.

Τα τραπεζοκαθίσματα είναι η νέα, οριζόντια, αντιπαροχή, που δεσμεύει ακόμη περισσότερο τον ελάχιστο χώρο της πόλης που απέμεινε από την κάθετη, των πολυκατοικιών της δεκαετίας του ’60. Μου αρέσουν τα «τραπεζάκια έξω» αλλά, πιο πολύ, να περπατούν οι άνθρωποι άνετα στα πεζοδρόμια.

● Είστε συγκοινωνιολόγος. Το κυκλοφοριακό είναι στην κορυφή των προβλημάτων της πόλης. Τι λύσεις προτείνετε;

Το κυκλοφοριακό είναι μια ανίατη αρρώστια της πόλης, που πρέπει να αντιμετωπίζεται διαρκώς για να μειώνονται οι επιπτώσεις της. Η απάντηση βρίσκεται στη σταδιακή μετατροπή των οδών της Θεσσαλονίκης σε «ολοκληρωμένους δρόμους» που, εκτός από ήπια κυκλοφορία των Ι.Χ. και την εντελώς απαραίτητη στάθμευση, διαθέτουν χωριστή λωρίδα για ποδήλατα, λεωφορειόδρομο (αν υπάρχει διαδρομή) και άνετα πεζοδρόμια για τους πεζούς και τα ΑμεΑ. Αυτή την «επαναστατική» πολεοδομική λογική την ονομάζω «βιώσιμη αναδιανομή του αστικού οδικού δικτύου» (υπέρ των πιο ευάλωτων χρηστών) και διατρέχει ολόκληρο το πρόγραμμά μας.

● Αλήθεια, τα «καραβάκια» και το τραμ, που ήταν δικές σας ιδέες, θα τα προχωρήσετε ή θεωρείτε ότι έχουν πια ξεπεραστεί;

Δεν τα υποστηρίζω μόνο εγώ, αλλά και η πόλη, που έχει μνήμη και θυμάται και ζητά επίμονα την επαναφορά τους, σε σύγχρονη φυσικά μορφή. Τα «καραβάκια» θεωρούνται πια ένα μέσο ανάπτυξης ολόκληρου του θαλάσσιου μετώπου από το Καλοχώρι μέχρι την απέναντι πλευρά του Θερμαϊκού. Το σύγχρονο τραμ θα λειτουργήσει πλέον συμπληρωματικά του μετρό, από το αεροδρόμιο μέχρι τα ΚΤΕΛ.

● Τι γνώμη έχετε για το πρότζεκτ ανάπλασης του γηπέδου της Τούμπας μέσα στον αστικό ιστό;

Θα το στηρίξουμε, αν η ανάγκη αναβάθμισης του γηπέδου του ΠΑΟΚ γίνει αφορμή για μια γενναία, ποιοτική και βιώσιμη ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής, προσφέροντας ανταποδοτικά περισσότερους ελεύθερους χώρους και χώρους στάθμευσης στους κατοίκους της Τούμπας.

● Η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να είναι πιο φιλική πόλη για πρόσφυγες και μετανάστες; Με ποιον τρόπο;

Η Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει ακόμη πιο φιλική για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, αναζητώντας, σε συνεργασία με ΜΚΟ, περισσότερα προγράμματα χρηματοδότησης, αξιοποιώντας κτίρια του δήμου ως υπνωτήρια ή κέντρα φιλοξενίας για όσους δεν θέλουν να πάνε σε καμπ, και δημιουργώντας μικτά σχολεία για πρόσφυγες και Ελληνόπουλα και ανοιχτές δομές κοινωνικής πολιτικής.

● Ο «Κλεισθένης» επιβάλλει ευρύτερες συνεργασίες στα δημοτικά συμβούλια. Θα μπορούσατε εν ανάγκη να συνεννοηθείτε με τον Παναγιώτη Ψωμιάδη, για παράδειγμα;

Η «συνεργασιμότητα» αποτελεί δομικό στοιχείο του «Κλεισθένη» και είναι εντελώς απαραίτητη για να διοικηθεί ο δήμος την επόμενη μέρα. Η παράταξή μας, η «ΠΟΛΗχρωμη Θεσσαλονίκη» με την κουλτούρα συνεργασίας που διαθέτει αλλά και με τη θέση της στο κέντρο, περίπου, του πολιτικού φάσματος, διασφαλίζει τις προϋποθέσεις να γίνει ο κεντρικός πόλος συγκρότησης μιας ισχυρής συμμαχίας. Σ’ αυτή τη «Μικτή Θεσσαλονίκης» μπορούν να συμμετάσχουν οι δημοτικές παρατάξεις του λεγόμενου «δημοκρατικού τόξου», πάνω σε κοινές αρχές και θέσεις για την πόλη.

● Τι γνώμη έχετε για τη θητεία του Γιάννη Μπουτάρη; Σας είχε δυσαρεστήσει στο παρελθόν όταν αρνήθηκε να σας βάλει στο ψηφοδέλτιο.

Ηταν μια διπλή θητεία με πολλά θετικά χαρακτηριστικά αλλά και αντιφάσεις, ανάλογη με την ξεχωριστή προσωπικότητα του δημάρχου. Πιο δημιουργική υπήρξε η πρώτη φάση με το αισιόδοξο, κοσμοπολίτικο άνοιγμα της πόλης στους γειτονικούς λαούς και στον κόσμο, ύστερα από πολλά χρόνια εσωστρέφειας και συντηρητισμού. Η δεύτερη περίοδος επηρεάστηκε αρνητικά από τα εσωτερικά προβλήματα της «Πρωτοβουλίας», την επικοινωνιακή διαχείριση των προβλημάτων και, τελικά, την αποτυχία σε κρίσιμα θέματα της καθημερινότητας. Στην πολιτική δεν τίθεται θέμα προσωπικής δυσαρέσκειας, αλλά αποδείχθηκε, πιστεύω, πως η μη συμμετοχή μου στην ομάδα την περίοδο αυτή ήταν λάθος, αφού η παρουσία μου θα βοηθούσε το έργο αλλά και την ενότητα της παράταξης, που διαλύθηκε τελικά άδοξα και χωρίς προοπτική συνέχειας.

● Η Θεσσαλονίκη είναι ανοιχτή πόλη; Τα σχέδιά σας σχετίζονται με Τούρκους και Εβραίους;

Οι ορίζοντες της πόλης άνοιξαν και αυτή είναι μια μόνιμη κατάκτηση. Η τεχνητή δυσπιστία που υπήρχε ξεπεράστηκε και Τούρκοι και Ισραηλινοί επισκέπτες κατακλύζουν την πόλη και συμβάλλουν στην οικονομική της ανάπτυξη αλλά και στις σχέσεις φιλίας μεταξύ των λαών. Η Θεσσαλονίκη αποκατέστησε σε μεγάλο βαθμό την τραυματική της σχέση με την εβραϊκή κοινότητα, ομολογώντας με ειλικρίνεια ενοχές και ζητώντας συγγνώμη για ιστορικές αδικίες. Η Θεσσαλονίκη έγινε, συνολικά, μια πιο ανοιχτή πόλη και αυτό πρέπει να διατηρηθεί ως κόρη οφθαλμού.

● Η Συμφωνία των Πρεσπών βάλλεται, όχι μόνο από ακροδεξιούς... Ποιος είναι πατριώτης στις μπερδεμένες εποχές που ζούμε; Εσείς είστε;

Οι ακροδεξιοί δεν είναι πατριώτες, αλλά εθνικιστές και εθνοκάπηλοι. Υπάρχει όμως στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή ένα ενσώματο, βιωμένο αίσθημα γνήσιου πατριωτισμού, που δεν προκύπτει μόνο από την εύλογη εντοπιότητα αλλά και από τους μύθους, τις προσωπικές ή οικογενειακές ιστορίες και τα τραύματα διωγμών και διώξεων από χαμένες πατρίδες, που δεν έχουν ακόμη επουλωθεί. Είναι λάθος, επομένως, να συγχέει κανείς, να ταυτίζει με την ακροδεξιά και να αδικεί μια προσφυγούπολη σαν τη Θεσσαλονίκη, που δικαιολογημένα ανησυχεί για τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις μιας συμφωνίας που θα κριθεί αντικειμενικά μόνο στον μακροπρόθεσμο ιστορικό χρόνο.

● Ησασταν καθηγητής στο ΑΠΘ και κοντά σε νέους ανθρώπους. Η Θεσσαλονίκη αγαπάει τα παιδιά της ή τα διώχνει μακριά;

Δεν μπορούμε να πούμε πως δεν τα αγαπάει, αλλά σίγουρα δεν τα στηρίζει όταν προσπαθούν να αναδειχθούν, ώστε να μπορέσουν να μείνουν εδώ. Ενας γενικός κανόνας που ισχύει είναι πως η πόλη παραδέχεται την αξία ενός συμπολίτη μας μόνο όταν η αναγνώριση έλθει μέσω Αθηνών. Το βασικό πρόβλημα πάντως δεν είναι συναισθηματικής αλλά οικονομικής φύσεως. Αν υπήρχαν αρκετές και σοβαρές θέσεις εργασίας, κανένας νέος δεν θα έφευγε από μια τόσο όμορφη πόλη για να ζει κανείς, όταν, βέβαια, έχει μια αξιοπρεπή δουλειά.

● Τι έχετε αποκομίσει από τη θητεία σας ως υπουργός που θα μπορούσε να φανεί χρήσιμο στην πόλη;

Προσωπικά αποκόμισα πολλές εμπειρίες, θετικές ή αρνητικές, αλλά σημασία έχουν αυτά που προσκόμισα στην πόλη από τη σύντομη θητεία μου ως υφυπουργός. Πολύ συνοπτικά γιατί δεν μου αρέσει να μιλάω για τον εαυτό μου: στην πρώτη θητεία, ως υφυπουργός Μεταφορών, το 2001, εισηγήθηκα στη Βουλή την ίδρυση του Συμβουλίου Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης, τη διάλυση του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης μέχρι το 2009, την αγορά πολλών νέων λεωφορείων και την κατασκευή των σταθμών μετεπιβίβασης στο ΙΚΕΑ και τον Σιδηροδρομικό Σταθμό.

Επειτα από μόλις εννέα μήνες, παραιτήθηκα για να είμαι ξανά υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Στη δεύτερη θητεία, το 2009, έφερα 600 νέους αστυνομικούς στη Θεσσαλονίκη, κατήγγειλα και έκλεισα τη δυσώδη συμφωνία του C4I, έβαλα τα ποδήλατα στο μετρό της Αθήνας, προώθησα τις διαδικασίες για την αστική θαλάσσια συγκοινωνία και επέβαλα με το ζόρι στον ΟΑΣΘ το μισό εισιτήριο για τους ηλικιωμένους άνω των 65 (κάτι που ισχύει ακόμη και τώρα απολαμβάνω κι εγώ).

Αν ήμουν πιο «τυχερός» και με τους πολιτικούς μου προϊσταμένους, θα έκανα, ίσως, λίγο περισσότερα.

● Τι υπάρχει στο μυαλό σας σαν ένα είδος προσωπικού οράματος για την πόλη; Ποιον ρόλο θα μπορούσε να παίξει που δεν τον έχει παίξει ακόμη;

Θέλω να δω να υλοποιούνται τα στοιχειωμένα σχέδια μου, τραμ και θαλάσσια συγκοινωνία, και να πεζοδρομήσω την παλιά παραλία για να ζωντανέψει ο Θερμαϊκός και να ενωθεί η πόλη με τη θάλασσα.

Θέλω η Θεσσαλονίκη να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, να μη συγκρίνεται συμπλεγματικά με την Αθήνα αλλά να στρέψει το βλέμμα της στην Ευρώπη και το μέλλον. Θέλω να ανακτήσουμε τον χαμένο δημόσιο χώρο, συγκροτώντας την κοινή μας πόλη.

Και για τις επικείμενες εκλογές, θέλω να αποφύγουμε την οπισθοδρόμηση στο παρελθόν και να ψηφίσουν οι πολίτες τον κατάλληλο δήμαρχο για την πόλη και όχι το κόμμα που προτιμούν. Και τότε, ίσως, καταφέρω να κάνω, ύστερα από τόσα χρόνια επίμονου αγώνα, και το δικό μου μεγάλο όνειρο πραγματικότητα.