Δ. Κουτσούμπας: «Το έργο του Μίκη, παντοτινός σύντροφος των αγώνων να αλλάξει ο κόσμος»

Στο έργο-ποταμό του Μίκη Θεοδωράκη συναντήθηκε η καλλιτεχνική ιδιοφυΐα με μια προσωπικότητα που είχε «πάντ' ανοιχτά, πάντ' άγρυπνα τα μάτια της ψυχής του»

Το έργο του Μίκη Θεοδωράκη είναι κατάφαση στη ζωή, είναι άρνηση της ηττοπάθειας, είναι πίστη στη δυνατότητα των λαϊκών ανθρώπων και του αγώνα τους να δημιουργήσουν μια άλλη ανώτερη μορφή κοινωνίας όπου θα μπορούν να ανθίσουν ολόπλευρα οι δημιουργικές ικανότητες όλων και του καθενός προσωπικά.

Άλλοτε με ένα κοφτερό σπαθί και άλλοτε με ένα νανούρισμα αυτό το έργο αφουγκράζεται την εποχή μας και μας λέει ότι αυτός ο κόσμος χρειάζεται να αλλάξει και θα αλλάξει.

Ορμητικός, φλεγόμενος από το πάθος της προσφοράς στο λαό κατάφερε να χωρέσει στο μεγαλειώδες έργο του όλο το έπος της λαϊκής πάλης του 20ου αιώνα, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος πορευόμενος σε δρόμους που έκαιγαν.

«Μεθυσμένος» από το πάθος του για τη μουσική όταν σε μικρή ηλικία άκουσε την Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν αφιέρωσε, έκτοτε την ζωή του σε αυτήν, χωρίς να διστάσει ούτε στιγμή και με τις παρτιτούρες πάντα μαζί του να πιάσει και το όπλο στο χέρι, ως ΕΠΟΝίτης, ΕΑΜίτης, μέλος του ΚΚΕ, μαχητής στους δρόμους της Αθήνας τον Δεκέμβρη του '44.

Η μυστική πηγή της έμπνευσής του ήταν οι ανοιχτές πληγές του λαού μας, τα ιδανικά της κοινωνικής δικαιοσύνης που έμειναν ανεκπλήρωτα, οι άγριες διώξεις των αγωνιστών και των συντρόφων του που μοιράστηκε μαζί τους στην Ικαρία και στη Μακρόνησο, οι κατοπινοί αγώνες μέσα από την ΕΔΑ και τους Λαμπράκηδες, οι αγώνες του για την πολιτιστική αναγέννηση, οι φυλακές, οι εξορίες και η παράνομη δράση του ενάντια στην χούντα.

Τα ρυάκια αυτής της έμπνευσης, της βασισμένης στη ζωντανή πείρα της δράσης, «έδεσαν» με τη δημιουργική αφομοίωση και την διαλεκτική υπέρβαση του αποστάγματος της ανθρώπινης δημιουργίας. Στο έργο του Μίκη συνυπάρχουν σχεδόν όλα τα είδη μουσικής: Οι λαϊκοί δρόμοι, το δημοτικό τραγούδι, η αρχαία τραγωδία, το βυζαντινό μέλος, το κλασσικό τραγούδι, η συμφωνική μουσική, τα ορατόρια.

Το αποτέλεσμα ήταν ένα ρωμαλέο έργο που συλλαμβάνει τον σφυγμό της εποχής του και προαισθάνεται το επερχόμενο. Αυτή η ρώμη του πολύπλευρου ενιαίου έργου του, θεμελιωμένη στο αίσθημα, το φρόνημα, τη μνήμη και την πείρα του αγωνιζόμενου για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη λαού, γεννά ψυχική ανάταση, κινητοποιεί την σκέψη και την βούληση για να ανεβούμε κάθε στιγμή λίγο ψηλότερα.

Αυτά τα υλικά της μεγάλης τέχνης με τα οποία είναι ζυμωμένο το έργο του Μίκη, επέτρεψαν να είναι ταυτόχρονα οικουμενικό, να σμίξουν πάνω στις μελωδίες του οι καρδιές των ταπεινών όπου γης.

Ο Μίκης Θεοδωράκης με το έργο του δεν μας δώρισε μόνο ανεπανάληπτες στιγμές ανάτασης σε πολιορκημένους καιρούς, αλλά πάνω απ' όλα γέννησε την ανάγκη στοχασμού και κατέκτησε κάτι πολύ δύσκολο: Το έργο του να μας αφορά, όχι μόνο γιατί έχει ανεξάντλητο βάθος, ανεξερεύνητες πλευρές, αλλά πάνω απ' όλα γιατί θα μας συνοδεύει εσαεί στους αγώνες μας για να αλλάξει αυτός ο κόσμος, για να ξημερώσει ένα καλύτερο αύριο.

Με βαθιά συγκίνηση, σκέψη κι ένα ακατάπαυστο χειροκρότημα - ποταμό αποχαιρετούμε τον αγωνιστή-δημιουργό και πρωτεργάτη του πολιτισμού Μίκη Θεοδωράκη κρατώντας την παρακαταθήκη – πολιτική διαθήκη που μας άφησε σβήνοντας τις λεπτομέρειες και κρατώντας τα «Μεγάλα Μεγέθη», τη σημαία του ΚΚΕ κάτω από την οποία πέρασε τα «πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια του».