Δύο «ξένοι» που έμαθαν να ζουν στην ίδια κυβέρνηση

Ειδικότερα, αναλυτές των διπλωματικών και αμυντικών θεμάτων με τους οποίους συνομίλησε η «Εφ.Συν.» υποστήριζαν πως εάν χρειαζόταν να βάλουν έναν δημοσιογραφικό τίτλο που θα περιέγραφε την σχέση των δύο αντρών, θα επέλεγαν τη φράση «μια δύσκολη σχέση που έμαθε να επιβιώνει». Η συμβίωση των δύο υπουργών δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς ουκ ολίγες φορές τα τελευταία περίπου δύο χρόνια δόθηκε η εντύπωση της επικάλυψης αρμοδιοτήτων ή της διγλωσσίας στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής.

Το καλώδιο

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι αντιδράσεις των δύο υπουργών στην παρουσία τουρκικών πλοίων είτε νοτιανατολικά της Κάσου είτε βορείως της Κρήτης όπου εκτελούσαν εργασίες τα ιταλικά ερευνητικά πλοία για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης - Κύπρου (GSI). Οι δηλώσεις του Νίκου Δένδια ήταν ένα «κλικ» πιο αιχμηρές και κατηγορηματικές σε σχέση με την αντίδραση της ηγεσίας του υπουργείου Εξωτερικών.

Επικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο υπουργών παρατηρήθηκε επίσης στην υπόθεση των γαλλικών πυραύλων Meteor και το ενδεχόμενο πώλησής τους στην τουρκική πολεμική αεροπορία. Ο υπουργός Αμυνας έσπευσε να διαμαρτυρηθεί στη Γαλλίδα πρέσβη γνωστοποιώντας το θέμα στην κοινή γνώμη. Η πρωτοβουλία του κ. Δένδια δεν φάνηκε να έχει τη πλήρη στήριξη ούτε από το μέγαρο Μαξίμου ούτε από την ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών. Ο πρωθυπουργός μετά την τελευταία συνάντησή του στο Παρίσι με τον Εμανουέλ Μακρόν σε συνέντευξη του στον Τύπο ερωτηθείς σχετικά περιορίστηκε να δηλώσει λακωνικά «τα εν οίκω μη εν δήμω».

Αξίζει ακόμη να σημειωθεί πως ο Γιώργος Γεραπετρίτης, που διαδέχτηκε στο υπουργείο Εξωτερικών τον Νίκο Δένδια τον Ιούλιο του 2023, εκφράζει την ιδεολογική και πολιτική αντίληψη που έχει ο ίδιος ο πρωθυπουργός στον τρόπο άσκησης της εξωτερικής πολιτικής και δη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς παραμένει διαχρονικά ένας από τους πιο έμπιστους συνεργάτες του και προνομιακός συνομιλητής του.

Ελληνοτουρκικά

Αμφότεροι διακρίνονται από μια «κουλτούρα επίλυσης», την οποία δεν συμμερίζεται ο Νίκος Δένδιας και προφανώς αυτός ήταν και ο βασικός λόγος της μετακίνησής του στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, με την τουρκική πλευρά να πράττει το ίδιο και στην περίπτωση του Χακάν Φιντάν που διαδέχτηκε στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Η αλλαγή ηγεσίας στα υπουργεία των δύο χωρών βοήθησε την έναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Πάντως οι ίδιες πηγές σχολιάζοντας τη σχέση των δύο αντρών υποστήριξαν ακόμη πως οι διαιρετικές τομές που τους χωρίζουν δεν είναι αμελητέες. Από τη μια πλευρά ο Γιώργος Γεραπετρίτης δεν κρύβει πως το ακαδημαϊκό παρελθόν του δεν μπορεί να αποσπαστεί εύκολα από τον ρόλο του ως υπουργού Εξωτερικών με ό,τι αυτό συνεπάγεται ως προς την προσέγγισή του σε διάφορα ζητήματα πολιτικής. Στον αντίποδα, ο Νίκος Δένδιας διατηρεί όλα τα χαρακτηριστικά ενός παραδοσιακού πολιτικού του δεξιού χώρου με συγκεκριμένες αναφορές στη λεγόμενη λαϊκή Δεξιά.

Ο ίδιος διατηρεί υψηλή δημοφιλία κυρίως μετά μια σειρά «θερμών» επεισοδίων με ξένους αξιωματούχους με χαρακτηριστικότερη περίπτωση της θητείας του ως υπουργού Εξωτερικών τον καβγά στη συνέντευξη Τύπου με τον τότε Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου που αναμφίβολα ανέβασε τα ποσοστά δημοφιλίας τους το εσωτερικό, καθώς θεωρήθηκε πως υπερασπίστηκε με ζέση την εθνική μας θέση. Πάρα ταύτα οι επικριτές του του χρεώνουν πως το συγκεκριμένο επεισόδιο συνέβαλε καθοριστικά στο πάγωμα του ελληνοτουρκικού διαλόγου για μεγάλο διάστημα.

Πολιτική ασυμμετρία

Συνεπώς, όπως υποστηρίζουν, το πολιτικό προφίλ του Ελληνα υπουργού Αμυνας και οι πολιτικές του κινήσεις δεν είναι δυνατόν να μη συναρτώνται και με τα εσωτερικά πολιτικά πράγματα, υπενθυμίζοντας παράλληλα πως ο Γ. Γεραπετρίτης παραμένει εξωκοινοβουλευτικός πολιτικός παράγοντας. Σε αυτήν την πολιτική ασυμμετρία αποδίδουν και τη διαφορετική αντίληψη αντιμετώπισης των ζητημάτων που προκύπτουν με τη γείτονα.

Σε αυτό το πλαίσιο και προς επίρρωση της ανάγνωσης που περιγράφτηκε παραπάνω, διπλωματικές πηγές την επίμαχη περίοδο σχολίαζαν για το διάβημα που έκανε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Δένδιας, προς την πρέσβειρα της Γαλλίας αναφορικά με το ζήτημα της πώλησης των πυραύλων Meteor στην Τουρκία πως οι μη δημόσιες κινήσεις είναι συχνά πιο αποτελεσματικές. Κι αυτό γιατί στηρίζονται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη που οικοδομούν οι πολιτικοί δρώντες οι οποίοι συμμετέχουν στον διάλογο των δύο πλευρών και πολλές φορές αποδεικνύονται σωτήριες, προσθέτοντας ακόμη με νόημα πως σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, και δη των ελληνοτουρκικό διάλογο, όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από το ΚΥΣΕΑ στο οποίο συμμετέχει και ο υπουργός Αμυνας, αποφάσεις που δεσμεύουν όλα τα μέλη του και υλοποιούνται κατ’ εντολήν του ΚΥΣΕΑ από τον υπουργό Εξωτερικών.

Η συνέντευξη

Μια ενδιαφέρουσα περιγραφή της σχέσης αυτής δίνει με δικά του λόγια ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος ερωτηθείς για το επίμαχο ζήτημα σε πρόσφατη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Καθημερινή» απάντησε μεταξύ άλλων: «Καταλαβαίνω ότι σε ορισμένες περιπτώσεις και από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας υπάρχει μια ενεργός παρουσία στα ζητήματα τα γεωπολιτικά, τα αμυντικά. Ξέρετε, σε ορισμένες περιπτώσεις, η οπτική μέσα από την οποία μπορεί να βλέπει κάποιος, ο οποίος έχει το χαρτοφυλάκιο της Εθνικής Αμυνας, είναι διαφορετική, διότι οφείλει να διασφαλίζει την άμυνα. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, εγώ αισθάνομαι ότι υπάρχει μια συντεταγμένη εξωτερική πολιτική και δεν υπάρχει απολύτως καμία διαφοροποίηση».

Ο Γιώργος Γεραπετρίτης, εκτός απροόπτου και παρά την κριτική που του ασκείται κατά καιρούς από βουλευτές της Ν.Δ. για την «πολιτική κατευνασμού» που ακολουθεί έναντι της Τουρκίας, θα παραμείνει στη Βασιλίσσης Σοφίας, καθώς ο πρωθυπουργός κρίνει άσκοπη μια μετακίνησή του την ώρα που είναι ανοιχτός ο ελληνοτουρκικός διάλογος, η Ελλάδα είναι μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας στον ΟΗΕ, ενώ την ερχόμενη Δευτέρα στη Γενεύη ο κ. Γεραπετρίτης θα είναι επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στις διευρυμένες συζητήσεις για το Κυπριακό υπό τον γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Ο δε Νίκος Δένδιας δεν αναμένεται να μετακινηθεί από τη Μεσογείων, γεγονός που φάνηκε από την αναγγελία του πρωθυπουργού για την παρουσίαση με τον υπουργό Αμυνας του νέου δωδεκαετούς εξοπλιστικού προγράμματος (ΜΠΑΕ) το επόμενο διάστημα στη Βουλή. Η παρουσίαση του ΜΠΑΕ στην Ολομέλεια της Βουλής αρχικώς είχε προγραμματιστεί για την ερχόμενη Τρίτη, αλλά τελικώς αναβλήθηκε και αναζητείται ημερομηνία μετά τις 25 Μαρτίου ώστε να είναι παρόντες όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί

Οι ισορροπίες

Από μια άλλη σκοπιά η παραμονή των κυρίων Γεραπετρίτη και Δένδια στα υπουργεία τους θεωρείται επιβεβλημένη από τον πρωθυπουργό, ώστε να διατηρηθούν οι ισορροπίες που απαιτούνται στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος μετά τη δημοσκοπική υποχώρηση που δείχνουν οι τελευταίες μετρήσεις.

Οπως έχει γράψει η «Εφ.Συν.», η προβολή των κυβερνητικών πρωτοβουλιών του Νίκου Δένδια στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων της «Ατζέντας 2030» των Ενόπλων Δυνάμεων εντάσσεται στην προσπάθεια καλλιέργειας της εικόνας του αποφασιστικού και αποτελεσματικού πολιτικού σε ένα κόμμα στο οποίο πολιτικά κυρίαρχος είναι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Την ίδια ώρα οι κυβερνητικές επιλογές με τη σφραγίδα Μητσοτάκη δυσανασχετούν αρκετούς ψηφοφόρους της Ν.Δ. Η αντίθεση στην ασκούμενη κυβερνητική πολιτική, όπως εκφράζεται στις μετρήσεις, οδηγεί ένα σημαντικό ποσοστό των πολιτών στην επιλογή κομμάτων που δεν έχουν κυβερνήσει. Η παραμονή του κ. Δένδια στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, όπως ο ίδιος επιθυμεί, θα λειτουργήσει ως ανάχωμα στην περαιτέρω διαρροή, καθώς μια πιθανή δυσαρέσκεια του υπουργού Αμυνας θα αύξανε τις γκρίνιες στους ψηφοφόρους της Ν.Δ.