Τι λέει τώρα ο καθηγητής Νομικής κ. Γεραπετρίτης για τη συγκάλυψη;

Δύο χρόνια χρειάστηκαν για να αρχίσει να ραγίζει κάπως ο «συμπαγής τοίχος» που προστάτευε την κυβέρνηση από τις ευθύνες της για το έγκλημα των Τεμπών και της επέτρεπε να παίζει συνέχεια επιθετικά, αποφεύγοντας να «σκύψει το κεφάλι» και να μιλήσει για πιθανά «επιχειρησιακά λάθη».

Με την ευκαιρία αυτής της προσχηματικής «αναδίπλωσης», η «Εφ.Συν.» υπενθυμίζει σήμερα μια σαφέστατη παράβαση νόμου που διέπραξε η κυβέρνηση από τις πρώτες ώρες μετά τη μετωπική σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη λίγο πριν από τα μεσάνυκτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023. Πρόκειται για παράβαση του νόμου 5014 που είχε ψηφίσει η ίδια η κυβέρνηση δύο μήνες πριν από το έγκλημα. Εναν νόμο που, αν είχε τηρηθεί, δεν θα φθάναμε σήμερα στο σημείο να παραδέχονται οι εμπλεκόμενοι ότι υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία που χάθηκαν για πάντα, να περιμένουμε πορίσματα που καθυστερούν επί μήνες και ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης να έχει πεισθεί για τη συγκάλυψη των ευθυνών.

Εντοπισμός των αιτιών

Αυτός ο νόμος με τίτλο «Θεσμικό πλαίσιο για τη διερεύνηση αεροπορικών και σιδηροδρομικών ατυχημάτων για την ασφάλεια των μεταφορών και άλλες διατάξεις» ορίζει με σαφέστατο τρόπο ότι συστήνεται Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ). Αυτός είναι αρμόδιος να «διεξάγει έρευνα ύστερα από κάθε σοβαρό ατύχημα στο σιδηροδρομικό σύστημα της Ελλάδας». «Στόχος της έρευνας είναι η βελτίωση της σιδηροδρομικής ασφάλειας και η πρόληψη ατυχημάτων», όχι δηλαδή η απόδοση ποινικών ευθυνών (δουλειά της Δικαιοσύνης), αλλά ο εξαντλητικός εντοπισμός των αιτιών για να προληφθούν άλλα ατυχήματα.

Με βάση τον νόμο 5014 που δεν εφαρμόστηκε, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ πηγαίνει στον τόπο του ατυχήματος από την πρώτη στιγμή και, σύμφωνα με το άρθρο 46, «ολοκληρώνει την έρευνα το ταχύτερο δυνατό, προκειμένου ο διαχειριστής της υποδομής να είναι σε θέση να αποκαταστήσει την υποδομή και να την ανοίξει για τις σιδηροδρομικές μεταφορές όσο το δυνατόν συντομότερα». Με άλλα λόγια, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ είναι εκείνος που «δεσμεύει» και «αποδεσμεύει» τον χώρο του ατυχήματος αφού συλλεχθεί το απαραίτητο υλικό και όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που βρίσκονται εκεί διάσπαρτα.

«Για την πρόσβαση στον αποκλεισμένο τόπο του ατυχήματος αποφασίζει ο επικεφαλής της διερεύνησης. Η ομάδα διερεύνησης είναι υπεύθυνη να εξασφαλίζει την ασφαλή επεξεργασία κάθε αποδεικτικού στοιχείου» κραυγάζει ο νόμος 5014 και προφανώς δεν επιτρέπει πουθενά επισκέψεις θλιμμένων πολιτικών προσώπων, μηχανήματα που ανακατεύουν τα συντρίμμια, μπουλντόζες που απομακρύνουν μπάζα με φορτηγά και ανέγερση ναϋδρίων. «Η προστασία των αποδεικτικών στοιχείων περιλαμβάνει τη διατήρηση, με φωτογραφικά ή άλλα μέσα, κάθε αποδεικτικού στοιχείου που είναι δυνατόν να αφαιρεθεί, να διαγραφεί, να απολεσθεί ή να καταστραφεί. Η ασφαλής φύλαξη περιλαμβάνει την προστασία από κάθε περαιτέρω ζημία, πρόσβαση προσώπων άνευ σχετικής έγκρισης, κλοπή και φθορά», αναφέρει επίσης ο νόμος 5014.

Ομως ο ίδιος νόμος προβλέπει κάτι ακόμη στις Μεταβατικές του Διατάξεις (άρθρο 50), ότι «έως την έκδοση της απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών της παρ.2 του άρθρου 4 [δηλαδή μέχρι να οριστεί διοίκηση], τα καθήκοντα διοίκησης του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. ασκούν ο Πρόεδρος και τα μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων».

Φθάνουμε λοιπόν στη νύκτα των Τεμπών και η κυβέρνηση, δηλαδή ο τότε υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Αχ. Καραμανλής, δεν είχε ορίσει διοίκηση στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Ομως, δεν τηρεί ούτε την πρόβλεψη του άρθρου 50 για να ασκήσει τα καθήκοντα αυτά η Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων (ΕΔΑΑΠ).

Στις 8 Μαρτίου 2023, ο τόπος του εγκλήματος των Τεμπών έχει ισοπεδωθεί. Εχουν τελειώσει ακόμη και οι εργασίες αποκατάστασης της σιδηροδρομικής υποδομής, λες και θα ξεκινούσαν αμέσως τα δρομολόγια των τρένων (πέρασαν εβδομάδες για να συμβεί αυτό). Την ίδια ημέρα, γίνεται και η μεγάλη συνέντευξη Τύπου για τα Τέμπη, όπου τις απαντήσεις καλείται να δώσει ο Γιώργος Γεραπετρίτης (έχει οριστεί από την 1η Μαρτίου 2023 αρμόδιος μετά την παραίτηση Καραμανλή).

Η έκρηξη φωτιάς

Ο υπογράφων θέτει στον κ. Γεραπετρίτη, καθηγητή της Νομικής, το θέμα ευθέως: «Το ακόμα χειρότερο για μένα είναι ότι δεν τηρείτε τον νόμο 5014, που ψηφίστηκε τον προηγούμενο Ιανουάριο. Ο νόμος αυτός λέει ότι μέχρι τη σύσταση του νέου φορέα, το έργο το επιτελεί η Επιτροπή Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων. Γιατί δεν ανατέθηκε εκεί η έρευνα;», αναφέρεται στην επίσημη απομαγνητοφώνηση. Η ερώτηση ηχεί περίεργα καθώς έως τότε δεν είχε τεθεί ζήτημα εξαφάνισης στοιχείων, συγκάλυψης και μπαζώματος. Ακόμη πιο περίεργα ηχεί η ανερυθρίαστη απάντηση του καθηγητή της Νομικής: «Σε ό,τι αφορά τον νόμο τον 5014, χαίρομαι που τον επικαλείστε, διότι ο ΣΥΡΙΖΑ τον καταψήφισε στη Βουλή...»

Η μπάλα έφυγε στην εξέδρα, αλλά το έγκλημα της συγκάλυψης είχε ήδη συντελεστεί. Ουδείς διαφύλαξε τον χώρο και κρίσιμα στοιχεία, ειδικά για το τι προκάλεσε την έκρηξη φωτιάς, χάθηκαν για πάντα. Δύο χρόνια αργότερα, στη χθεσινή του τηλεοπτική συνέντευξη (Alpha) υπό την πίεση των μαζικών συλλαλητηρίων, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης το τερμάτισε, αναφέροντας ως επιχείρημα υπέρ της κυβέρνησης: «Δώσαμε τη δυνατότητα να συσταθεί ξανά ο ανεξάρτητος Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων, ο οποίος μάλιστα έχει παραγγείλει και νέα σχετική πραγματογνωμοσύνη». Λες και δεν επέβαλε τη σύσταση ο νόμος που ψήφισε η δική του κυβέρνηση...

Βέβαια, η διοίκηση ορίστηκε 6 μήνες μετά τα Τέμπη, όταν όλα είχαν κριθεί. Οσο για τον πρωθυπουργό, δήλωσε στη χθεσινή συνέντευξη «σίγουρος» ότι υπήρχε «καλός σκοπός [...] αν πάρθηκαν κάποιες επιχειρησιακές αποφάσεις για να σταθεροποιηθεί το έδαφος, για να μπορεί να πάει ένας γερανός να σηκώσει το τρένο για να δούμε τι υπάρχει από κάτω». Μόνο που μετά από ένα τέτοιο ατύχημα, ο πιο καλός σκοπός είναι να γίνει σωστή διερεύνηση για να μην επαναληφθεί στο μέλλον.

Το ερώτημα είναι πλέον τι θα βγάλει από τη διερεύνησή του ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Το πόρισμα ετοιμάζεται να ανακοινωθεί σε ένα μήνα, ενώ ασκούνται ασφυκτικές πιέσεις για να αποφευχθούν επώδυνες για την κυβέρνηση διατυπώσεις για απώλεια στοιχείων, καθυστερήσεις στη διερεύνηση και μεταφορές παράνομων υλικών... Οσο για τον ανακριτή, δεν θα έπρεπε να εντοπίσει κάπου και την παράβαση του νόμου 5014 με ευθύνη πολιτικών προσώπων;