Ντοκουμέντα του ΕΑΜ και των ΕΑΜικών κομμάτων

Η εισαγωγή αυτή, που περιλαμβάνεται στον πρώτο τόμο, με τίτλο «Οι αιτίες ήττας του ΕΑΜικού κινήματος και ο ρόλος των μεγάλων δυνάμεων», επιχειρεί, μέσα από τα βρετανικά και τα σοβιετικά αρχεία, να απαντήσει στο ερώτημα γιατί ένα τεράστιο λαϊκό κίνημα αντίστασης -όπως ήταν το ΕΑΜικό- οδηγήθηκε στην ήττα. Τι ήταν αυτό που έπαιξε τον καθοριστικό ρόλο; Τα λάθη του κινήματος, η εμπλοκή των μεγάλων δυνάμεων και κυρίως της Βρετανίας και της ΕΣΣΔ ή μήπως αυτό που συχνά λέγεται «το μοίρασμα των Βαλκανίων σε σφαίρες επιρροής» ανάμεσα στον Στάλιν και τον Τσόρτσιλ;

Ταυτόχρονα, μέσα από πλούσιο αρχειακό υλικό δίνονται όλα τα στοιχεία για το πώς πολιτεύτηκε το ΕΑΜ σε όλες τις κρίσιμες φάσεις της αντίστασης, πώς κινήθηκε το ΚΚΕ στη διάρκεια της δεκεμβριανής σύγκρουσης ώστε να αποκτήσει βοήθεια από φιλικές χώρες, πώς αντέδρασε η Αγγλία, τι έγινε στη διάσκεψη των ηγετών της αντιχιτλερικής συμμαχίας στη Γιάλτα. Ετσι ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να βρει συγκεντρωμένο και συσχετισμένο αρχειακό υλικό που υπάρχει σκόρπιο σε διάφορες εκδόσεις ή που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία. Υπό αυτή την έννοια θα είναι σε θέση να κρίνει με ντοκουμέντα, πέρα από κάθε ιστορική μυθολογία και μακριά από την πολιτική χρήση της Ιστορίας.

Στα ΕΑΜικά Ντοκουμέντα του πρώτου τόμου ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να μελετήσει τις αποφάσεις και τα πρακτικά συνεδριάσεων της Κ.Ε. του ΕΑΜ μέσα από τα οποία προκύπτει ξεκάθαρα γιατί φτάσαμε στη δεκεμβριανή σύγκρουση, ποιος την ήθελε και ποιος προσπαθούσε να την αποφύγει. Επίσης, στον ίδιο τόμο δημοσιεύεται ολόκληρη η μπροσούρα του Γιάννη Ζέβγου «Η Λαϊκή Αντίσταση του Δεκέμβρη και το νεοελληνικό πρόβλημα», που κυκλοφόρησε το 1945 και αναλύει όλη την επιχειρηματολογία του ΕΑΜικού κινήματος τόσο για το ιστορικό γεγονός όσο και για κρίσιμα διακυβεύματα εκείνης της εποχής.

Στον δεύτερο τόμο (Σάββατο 23/12) περιλαμβάνονται οι μπροσούρες «Το Ελληνικό Κατύν» και «Οι ξένοι για το Δεκέμβρη», που εξέδωσε το ΕΑΜ εκείνη την εποχή για να απαντήσει στην εγχώρια αντι-ΕΑΜική προπαγάνδα για τα δήθεν εγκλήματα του ΕΛΑΣ κατά την ένοπλη σύγκρουση και τη δήθεν διεθνή απομόνωση του ΕΑΜικού κινήματος. Ετσι, μέσα από ατράνταχτα στοιχεία αποδεικνύεται ότι μπορεί ο ΕΛΑΣ να έχασε τη μάχη του Δεκέμβρη, αλλά το ΕΑΜικό κίνημα ήταν ο ηθικός νικητής σε όλα τα επίπεδα.

Στον ίδιο τόμο περιέχονται Θέσεις ΕΑΜικών κομμάτων για τον Δεκέμβρη [ΚΚΕ, Ενωση Λαϊκής Δημοκρατίας-ΕΛΔ (Τσιριμώκος), Δημοκρατικό Ριζοσπαστικό Κόμμα (Μιχάλης Κύρκος)], όπως διατυπώθηκαν εκείνη την εποχή. Ακόμη περιέχονται: Ενα άρθρο του Αλέξανδρου Σβώλου με τίτλο «Η Δεκεμβριανή Σύρραξη (Τα όπλα)», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Μάχη» τον Δεκέμβρη του 1945. Η άποψη για τη δεκεμβριανή σύγκρουση του πρωταγωνιστή της Συμφωνίας της Βάρκιζας Ι. Σοφιανόπουλου, όπως διατυπώθηκε το 1946 στις θέσεις του κόμματός του Ενωση Δημοκρατικών Αριστερών. Τέλος, περιλαμβάνονται και οι απόψεις του ΑΚΕΛ (Κύπρου) για τον Δεκέμβρη όπως διατυπώθηκαν τότε σε ανακοινώσεις του.

Μέσα από το αρχειακό υλικό και των δύο αυτών τόμων ο αναγνώστης έχει λοιπόν για πρώτη φορά συγκεντρωμένα όλα τα βασικά ΕΑΜικά ντοκουμέντα της εποχής αλλά και πλούσιο αρχειακό υλικό από τα βρετανικά και τα σοβιετικά αρχεία ώστε να αντιληφθεί το ιστορικό γεγονός στην προετοιμασία και στην εξέλιξή του. Πρόκειται για μια συλλογή αυθεντικών και δυσεύρετων ντοκουμέντων, χρήσιμη για κάθε πολίτη, είτε είναι απλός αναγνώστης της Ιστορίας είτε ερευνητής της.