Καταστροφική για το φυσικό περιβάλλον και τον βιότοπο σημαντικών ειδών πανίδας θα είναι η κατασκευή Μικρού Υδροηλεκτρικού Εργου (ΜΥΗΕ) στον παραπόταμο του Αώου κάτω από τη Σαμαρίνα, στο ρέμα Γιότσα, που χωρίζει τον Σμόλικα από τη Βασιλίτσα, ενός έργου για το οποίο υπήρξε ακύρωση της απόφασης κατασκευής του το 2021, έπειτα από προσπάθειες των περιβαλλοντικών οργανώσεων «Καλλιστώ» και Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Τρία χρόνια μετά, με την έκδοση τροποποιητικής Απόφασης Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας, εγκρίθηκε η εκκίνηση των εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ, με τις καταστρεπτικές επιπτώσεις να είναι ήδη ορατές. Οι εργασίες διεξάγονται εντός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας/Ειδικής Ζώνης Διατήρησης, περιοχής Natura 2000 «Κορυφές Ορους Σμόλικας», παραβιάζοντας την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, η οποία ρητά ορίζει τις χαρτογραφημένες περιοχές με τύπους οικοτόπων προτεραιότητας ως ζώνες αποκλεισμού εγκατάστασης μικρών υδροηλεκτρικών έργων.
Της έναρξης των εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ προηγήθηκε μια σειρά αρνητικών γνωμοδοτήσεων από τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου (2020), τον ΟΦΥΠΕΚΑ (2023) και τη Διεύθυνση Δασών Ιωαννίνων (2024).
Παρά τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις, οι εργασίες κατασκευής του ΜΥΗΕ ξεκίνησαν και έχουν ήδη καταστρέψει μέρος του τύπου οικοτόπου προτεραιότητας «(Υπο)μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα». Ο οικότοπος καταλαμβάνει συνολική έκταση 91.423 στρεμμάτων, επί συνόλου 197.060 στρεµµάτων της προστατευόμενης περιοχής Natura 2000. Το εν λόγω έργο κατασκευάζεται επίσης εντός της ζώνης εξάπλωσης πολύ σημαντικών ειδών της περιοχής όπως:
● Η ιονική πέστροφα, για την οποία από το 2021 είναι σε ισχύ το θεσμοθετημένο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) για τα αυτόχθονα είδη πέστροφας στην Ελλάδα».
● Η βίδρα, η παρουσία της οποίας έχει επιβεβαιωθεί τόσο ανάντη όσο και κατάντη της περιοχής κατασκευής του ΜΥΗΕ.
● Ο χρυσαετός και ο ασπροπάρης, είδη χαρακτηρισμένα ως «Κινδυνεύον» και «Κρισίμως Κινδυνεύον» αντίστοιχα, βάσει του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας.
● Η καφέ αρκούδα, «είδος προτεραιότητας», με την κατάσταση διατήρησής της αξιολογημένη ως «Μη Ικανοποιητική-βελτιούμενη». Επιπλέον, το ΜΥΗΕ κατασκευάζεται σε ζώνη πολύ υψηλής ευαισθησίας και μόνιμης παρουσίας του είδους, ενώ στην περιοχή υλοποιείται παράλληλα το ευρωπαϊκό έργο LIFEARCPROM που έχει στόχο τη βελτίωση των όρων συνύπαρξης της καφέ αρκούδας και του ανθρώπου.
Ετσι, λίγες εβδομάδες μετά το ηχηρό μήνυμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ενάντια στον κατακερματισμό και την υποβάθμιση των ποτάμιων οικοσυστημάτων, με την κομβικής σημασίας απόφαση απαγόρευσης εγκατάστασης μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών και φραγμών (ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/61148/1574/2024) στο Προστατευόμενο Τοπίο και Προστατευόμενο Φυσικό Σχηματισμό του Σαραντάπορου, συνεχίζεται η κατασκευή ΜΥΗΕ εντός της λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου, του μεγαλύτερου ποταμού ελεύθερης ροής στην Ευρώπη («Με ή χωρίς μικρά υδροηλεκτρικά ο Αώος;», «Εφ.Συν.» 29/7/2024).
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις «Αρκτούρος», Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, «Καλλιστώ», «Μπουλούκι», «Πίνδος Περιβαλλοντική» και MedINA κρίνουν απαραίτητη και επιβεβλημένη την άμεση ανάκληση της τελευταίας τροποποίησης της αρχικής ΑΕΠΟ, καθώς και της άδειας εγκατάστασης του έργου, την ευθύνη του οποίου έχει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας, ενώ παράλληλα αιτούνται τη διακοπή των εργασιών έως ότου ελεγχθεί από το ΥΠΕΝ η πληρότητα του φακέλου αδειοδότησης του έργου.
Την παρέμβαση του γενικού γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας και των περιφερειαρχών Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας για την αποτροπή κατασκευής του υδροηλεκτρικού φράγματος στο ρέμα Γιότσα ζητούν με ανοιχτή επιστολή τους δέκα ορειβατικοί σύλλογοι της Ηπείρου, της Κέρκυρας και της Δυτικής Μακεδονίας.
«Παρά τις πρόσφατες εξαγγελίες του πρωθυπουργού για τα “Απάτητα Βουνά”, διαπιστώνεται ότι τελικώς αυτά καταπατούνται από λόμπι βιομηχανιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Οι ορειβατικοί σύλλογοι δεν μπορούν να αδιαφορήσουν σε αυτό, όπως και σε κάθε καταστροφή της φύσης. Οσοι δεν τη σέβονται, θα μας βρίσκουν μπροστά τους μαζί με τις τοπικές κοινότητες και τους φορείς των Εθνικών Δρυμών», αναφέρουν.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας