Αιολικά σε θησαυρό της ελληνικής φύσης

Κρυμμένο καλά μέσα στους ορεινούς όγκους της βορειοδυτικής Ελλάδας, εκεί ακριβώς που βρίσκονται τα σύνορα με την Αλβανία και σε υψόμετρο 1.500 μέτρων, βρίσκεται ένα διαμάντι της ελληνικής φύσης, το υψίπεδο του όρους Τρικλάριου. Ενας τόπος που βρίσκεται μακριά από τους προβολείς του ενδιαφέροντος, με πρόσβαση δύσκολη από ανηφορικούς χωματόδρομους και δασικά μονοπάτια.

Με πολύ ιδιαίτερη γεωλογία, χαρακτηρίζεται από την αέναη διάβρωση των ασβεστολιθικών εδαφών, η οποία δημιουργεί χαρακτηριστικά κοιλώματα, τις δολίνες, όπου μαζεύεται το εύφορο χώμα και το νερό. Το μοναδικό τοπίο καλύπτεται κυρίως από βραχολίβαδα με εξαιρετικό χλωριδικό πλούτο που δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την άγρια πανίδα, πλάσματα που δεν τα συναντά κανείς συχνά σε ολόκληρη την Ευρώπη, με σπάνια είδη πεταλούδων και αρπακτικά πουλιά.

Ενα από τα εμβληματικότερα είδη της χώρας μας, ο χρυσαετός, έχει καταγραφεί επανειλημμένα στην περιοχή που χαρακτηρίζεται ακόμα από μόνιμη παρουσία και πολύ υψηλή ευαισθησία για την καφέ αρκούδα. Το νερό που συγκεντρώνεται στο υψίπεδο ρέει υπόγεια μέσα από τους ασβεστόλιθους προς δύο κατευθύνσεις, προς την κοιλάδα της Κρυσταλλοπηγής και προς τη λίμνη Μικρή Πρέσπα για την οποία αποτελεί πολύτιμη υδάτινη εισροή.

Παρότι το υψίπεδο της Σφήκας ήταν από καιρό γνωστό στους κύκλους των ειδικών για την ομορφιά του τοπίου και την περιβαλλοντική του αξία, παρέμενε στη σκιά των πιο φημισμένων γειτόνων του, του υγροτόπου της Μικρής Πρέσπας και των ορεινών όγκων του Βαρνούντα και του Βιτσίου, μέχρι το 2017, οπότε και ανακηρύχτηκε τόπος NATURA 2000. Εντούτοις το ελληνικό κράτος δεν οργάνωσε ποτέ τη συστηματική πολύπλευρη μελέτη του κι ακόμα και η ανακήρυξή του σε προστατευόμενη περιοχή ξεκίνησε από τη δράση της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών, που το 2011 επέκτεινε και σε αυτά τα τμήματα της Σφήκας τη μελέτη της για τους τύπους οικοτόπων του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών.

Μόνο τα τελευταία χρόνια ο τόπος αυτός αποτελεί αντικείμενο της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης της ευρύτερης περιοχής που έχει ανατεθεί από το ΥΠΕΝ. Η μελέτη αυτή προτείνει την ενσωμάτωση του υψιπέδου στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών ως Περιοχής Προστασίας της Φύσης, όπως έχει ήδη γίνει γνωστό, παρότι δεν έχει τεθεί ακόμα σε δημόσια διαβούλευση. Η υιοθέτηση αυτής της πρότασης θα έκανε αδύνατη την κατασκευή αιολικών σταθμών, αλλά και τη διάνοιξη νέων δρόμων που θα κατέστρεφαν τις δολίνες, θα υποβάθμιζαν τα βραχολίβαδα και συνολικά το ορεινό οικοσύστημα και τοπίο.

Ετσι είναι παράδοξο που τον περασμένο Φεβρουάριο το ΥΠΕΝ έσπευσε να παραχωρήσει αυτό το διαμάντι της ελληνικής φύσης στην αιολική βιομηχανία χορηγώντας Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων για τους τρεις αιολικούς σταθμούς στο υψίπεδο της Σφήκας και στον απέναντι ορεινό όγκο, το Μαλιμάδι, το οποίο έχει παρόμοια γεωλογική αξία. Κι αυτό παρά την πληθώρα στοιχείων για τις μεγάλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου που παρείχαν όσοι συμμετείχαν στη δημόσια διαβούλευση και βρίσκονται στις γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών από το 2022.

Τη μακροχρόνια παθογένεια του εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ, ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψη του την ανάγκη προστασίας των φυσικών οικοσυστημάτων, την έχουν καυτηριάσει σε πολλές ευκαιρίες οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά πλέον και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που βρίσκεται ένα βήμα πριν από την παραπομπή της χώρας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Πάνω σε αυτήν την παθογένεια συσσωρεύεται στην περίπτωση της Σφήκας και μια κραυγαλέα ελαττωματική περιβαλλοντική αδειοδότηση, η οποία σύμφωνα με τις 6 περιβαλλοντικές οργανώσεις:

● Αγνοεί την αρνητική γνωμοδότηση του αρμόδιου για το φυσικό περιβάλλον επιστημονικού και διαχειριστικού οργανισμού που ίδρυσε το ίδιο το υπουργείο, του ΟΦΥΠΕΚΑ, χωρίς καμία εξήγηση για τους λόγους που το κάνει αυτό.

● Δεν λαμβάνει υπόψη της την πρόσφατη επιστημονική γνώση για την καφέ αρκούδα (είδος προτεραιότητας) που έχουν συλλέξει για το ελληνικό κράτος ειδικοί επιστήμονες και περιβαλλοντικοί φορείς στο πλαίσιο έργων LIFE.

● Αγνοεί παντελώς το ιδιαίτερο γεωλογικό περιβάλλον της περιοχής και τη βλάβη και διατάραξη που θα υποστεί από τις εκτεταμένες ανασκαφές για τη διάνοιξη νέου δρόμου πρόσβασης και τη θεμελίωση γιγάντιων πυλώνων.

● Δεν πτοείται από τις πιθανές σωρευτικές επιπτώσεις αυτών των 3 έργων με άλλον έναν αιολικό σταθμό ακριβώς δίπλα τους πάνω από τον οικισμό της Κρυσταλλοπηγής, αλλά και τους δεκάδες άλλους αιολικούς σταθμούς που λειτουργούν ή βρίσκονται σε διάφορα στάδια αδειοδότησης στην ευρύτερη περιοχή, κυκλώνοντας το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών και απειλώντας ακόμα και τα είδη-σημαία του, τους πελεκάνους, με τη δημιουργία επάλληλων φραγμών στις καθημερινές πτήσεις τους.

● Αγνοεί επιδεικτικά την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη που οι ίδιες υπηρεσίες έχουν στα χέρια τους από το 2022, στην οποία τεκμηριώνεται η ανάγκη προστασίας της περιοχής ακριβώς από τέτοια έργα.

Ετσι «το μικρό παράθυρο ευκαιρίας που είχε ο τόπος αυτός για να προστατευτεί, να αναδειχθεί και να αποτελέσει πόρο αειφόρου ανάπτυξης στους σχεδιασμούς του ελληνικού κράτους κλείνει πρόωρα με την αδειοδότηση έργων που θα υπονομεύσουν τη φυσική του αξία» καταγγέλλουν οι Αρκτούρος, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ και MedINA.