Μια πολύ μεγάλη νίκη για το περιβάλλον και για τα αποθέματα του γλυκού νερού που στερεύουν σε ολόκληρη την Ευρώπη αποτελεί ο χαρακτηρισμός από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τμήματος της λεκάνης απορροής του διασυνοριακού ποταμού Αώου στην ελληνική πλευρά των συνόρων ως Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού και Προστατευόμενου Τοπίου. Ο χαρακτηρισμός καλύπτει το τμήμα εκείνο που μέχρι σήμερα βρισκόταν εκτός προστασίας, από τα όρια του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου ώς τα σύνορα Ελλάδας - Αλβανίας, και ανοίγει τον δρόμο για τη θέσπιση του πρώτου «Διασυνοριακού Εθνικού Πάρκου Αγριου Ποταμού στην Ευρώπη».
Ο ποταμός Αώος/Vjosa είναι ένας από τους τελευταίους μεγάλους ελεύθερης ροής ποταμούς της Ευρώπης, εκτός των Σκανδιναβικών χωρών. Ρέει από τα βουνά της Πίνδου στην Ελλάδα, όπου ονομάζεται Αώος, μέχρι την Αδριατική θάλασσα στην Αλβανία, όπου ονομάζεται Vjosa, για 270 συνεχόμενα χιλιόμετρα. Μαζί με τους παραποτάμους του, ο Αώος/Vjosa αποτελεί ένα οικοσύστημα με πλούσια βιοποικιλότητα εθνικής και παγκόσμιας σημασίας.
Ο χαρακτηρισμός της περιοχής ως Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού και Προστατευόμενου Τοπίου είναι το πρώτο βήμα. Το επόμενο βήμα που απαιτείται για να εξασφαλιστεί η θεσμική προστασία είναι η έκδοση σχετικής απόφασης του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας με την οποία θα τεθούν ειδικοί όροι και περιορισμοί για την άσκηση δραστηριοτήτων στην περιοχή. Αυτή η κίνηση θα λειτουργήσει ως ασπίδα για την άμεση διασφάλιση της ελεύθερης ροής τμημάτων των κύριων ποταμών και παραποτάμων του υδρογραφικού δικτύου του Αώου και θα βάλει τα θεμέλια για την ολοκληρωμένη διατήρηση και διαχείριση της λεκάνης απορροής του ποταμού, όμως δεν είναι αρκετή για την πλήρη προστασία της.
Η πλήρης προστασία του Αώου θα διασφαλιστεί με την αναβάθμιση της προστασίας της περιοχής σε Εθνικό Πάρκο, μέσω της επέκτασης των ορίων του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου προς τα σύνορα Ελλάδας - Αλβανίας. Ετσι, η λεκάνη απορροής του ποταμού θα ενταχθεί σε ένα ενιαίο καθεστώς προστασίας και στη συνέχεια θα μπορεί να ενωθεί με το γειτονικό Εθνικό Πάρκο Vjosa στην αλβανική πλευρά των συνόρων, προκειμένου να θεσπιστεί το πρώτο Διασυνοριακό Εθνικό Πάρκο Αγριου Ποταμού στην Ευρώπη, Αώος/Vjosa. Ο χαρακτηρισμός ενός Εθνικού Πάρκου είναι μια διακριτή διαδικασία η οποία προϋποθέτει την εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών.
Υπενθυμίζεται ότι, τον περασμένο Μάρτιο, το αλβανικό τμήμα του ποταμού ανακηρύχθηκε «Εθνικό Πάρκο Αγριου Ποταμού», το πρώτο υπό αυτόν τον τίτλο στην Ευρώπη, όπου η ελεύθερη και άγρια ροή των ποταμών και των ρεμάτων τοποθετούνται πλέον στο επίκεντρο των πολιτικών προστασίας («Εθνικό Πάρκο ο ποταμός Αώος», «Εφ.Συν.», 20/3/2023).
Η θεσμική αναγνώριση του ελληνικού τμήματος του Αώου ως προστατευόμενου αποτελεί ένα σημαντικό επίτευγμα τόσο για τη διεθνή συμμαχία «Save the BlueHeart of Europe» όσο και για έναν μεγάλο αριθμό ακτιβιστών και ερευνητών που αγωνίζονται εδώ και δεκαετίες για τη διατήρηση ενός από τους τελευταίους μεγάλους και ελεύθερης ροής ποταμούς στην Ευρώπη. Μετά τον χαρακτηρισμό του αλβανικού τμήματος του Αώου (Vjosa) ως Εθνικού Πάρκου, οι συντονισμένες και πολυετείς προσπάθειες των οργανώσεων Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Ανθρωπο - MedINA, Πίνδος Περιβαλλοντική, The Green Tank, Euro Natur, Riverwatch, EcoAlbania, Διεθνής Ενωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) και πολλών ακόμη συνεργατών από την Ελλάδα και το εξωτερικό συνέβαλαν προς την κατεύθυνση της θεσμικής προστασίας της λεκάνης απορροής του Αώου στο σύνολό της.
«Χρειάζεται τώρα αυτή η γενναία απόφαση του ΥΠΕΝ να αποκλείσει συγκεκριμένες περιοχές από τη χωροθέτηση δεκάδων Μικρών Υδροηλεκτρικών Εργων (ΜΥΗΕ), που σχεδιάζονται σήμερα στη λεκάνη απορροής του ποταμού Αώου και δη στην υπολεκάνη του ποταμού Σαραντάπορου, που δεν καλυπτόταν μέχρι σήμερα από κανένα καθεστώς προστασίας», επισημαίνει η Αλεξάνδρα Παππά, υπεύθυνη Προγραμμάτων για το Νερό του MedINA.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποτάμια είναι οι πιο απειλούμενοι τύποι οικοτόπων παγκοσμίως. Μόνο στην Ευρώπη, οι ποταμοί κατακερματίζονται από 1 εκατομμύριο τεχνητά εμπόδια (κυρίως διευθετήσεις ποταμών και φράγματα). Ως συνέπεια, από το 1970 έως σήμερα, οι πληθυσμοί των μεταναστευτικών ειδών ψαριών γλυκού νερού έχουν μειωθεί κατά 93% [«Πολλαπλά (εμ)φράγματα απειλούν τα ποτάμια των Βαλκανίων», «Εφ.Συν.», 10/6/2019]. Η εκστρατεία «Save the Blue Heart of Europe» έχει στόχο την προστασία των ποταμών υψηλής φυσικής αξίας στα Βαλκάνια, οι οποίοι απειλούνται από περισσότερα από 3.400 υδροηλεκτρικά έργα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας