Προστατευόμενες περιοχές οι μισές καμένες εκτάσεις

Πάνω από 1,6 εκατομμύρια στρέμματα καμένης δασικής έκτασης είναι ο έως τώρα απολογισμός των δασικών πυρκαγιών, εκ των οποίων τα 935.000 στρέμματα βρίσκονται μόνο στον Έβρο που καιγόταν για 16 συνεχόμενες ημέρες, καθιστώντας την πυρκαγιά αυτή μία από τις σημαντικότερες από οικολογικής άποψης και τη μεγαλύτερη σε έκταση που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Πέραν των χιλιάδων ζώων που κάηκαν, των ανθρώπων που χάθηκαν άδικα και των αμέτρητων περιουσιών που καταστράφηκαν, ο έως τώρα απολογισμός είναι αποκαρδιωτικός και για το φυσικό περιβάλλον. Όπως σημειώνει η πρώτη οικολογική αποτίμηση του WWF, από τις φετινές πυρκαγιές επλήγησαν ιδιαίτερα οι προστατευόμενες περιοχές. Μέχρι στιγμής έχουν επηρεαστεί συνολικά πάνω από 700.000 στρέμματα σε 23 Προστατευόμενες Περιοχές (χωρίς να υπολογίζονται οι νέες εκτάσεις που επηρεάστηκαν μετά τις 3 Σεπτεμβρίου, που ήταν η τελευταία καταγραφή από την πυρκαγιά του Έβρου). Αυτές περιλαμβάνουν 18 περιοχές Natura 2000 και πέντε Καταφύγια Άγριας Ζωής, ενώ ταυτόχρονα επηρεάστηκαν τρία σημαντικότατα Εθνικά Πάρκα (Δαδιάς-Λευκίμμης-Σουφλίου, Δέλτα Έβρου και Χελμού-Βουραϊκού) καθώς και ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας.

Επιπρόσθετα, εντός αυτών των προστατευόμενων περιοχών καταγράφονται συνολικά πάνω από 200.000 στρέμματα διπλοκαμένων εκτάσεων, δηλαδή εκτάσεων που έχουν πληγεί από αλλεπάλληλες πυρκαγιές, εντός της τελευταίας 20ετίας. Αυτό το δεδομένο είναι πολύ σημαντικό, μιας και οι αναπτυγμένοι μηχανισμοί φυσικής αναγέννησης, που φέρουν κάποια από αυτά τα οικοσυστήματα, εξαντλούνται ύστερα από απανωτές πυρκαγιές και εφόσον αυτές συμβούν μέσα σε διάστημα 20 χρόνων (π.χ. Ρόδος, Πάρνηθα, Έβρος, Κέρκυρα, Αιγιαλεία). Συνεπώς, οι περιοχές αυτές θα χρειαστούν παρακολούθηση για τα επόμενα έτη, για να γίνει σαφές αν κρίνεται απαραίτητη η αναδάσωση για την αποκατάστασή τους. Έτσι, και παρ’ όλο που βρισκόμαστε ακόμα εντός της αντιπυρικής περιόδου, μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά για το δεύτερο χειρότερο καλοκαίρι της νεότερης ιστορίας της χώρας μας, έπειτα από αυτό του 2007, που είχαν καεί πάνω από 2,7 εκατομμύρια στρέμματα.

Σε σύγκριση με τις καταστροφικές χρονιές 2007 και 2021, οι φωτιές που ξέσπασαν από τον Ιούλιο του 2023 μέχρι και σήμερα έχουν μεγαλύτερη γεωγραφική διασπορά και έχουν επηρεάσει για πρώτη φορά τόσο μαζικά αρχέγονα δασικά οικοσυστήματα στα βόρεια της χώρας, πολλά από τα οποία παρουσιάζουν δυσκολίες στη φυσική τους αποκατάσταση (π.χ. μαύρη πεύκη στον Έβρο).

«Με βάση αυτά τα πρώτα κιόλας δεδομένα, οδηγούμαστε για ακόμα μία χρονιά σε ένα αυταπόδεικτο συμπέρασμα: το εθνικό σύστημα δασοπυρόσβεσης έχει αποτύχει και απαιτούνται ριζικές αλλαγές και βελτιώσεις που θα προστατεύσουν τα δάση μας, αλλά και τη ζωή μας. Είναι εμφανές πως για ακόμα μία χρονιά δεν πήραμε το μάθημά μας, όπως και ότι κάτι πάει πολύ στραβά τόσο στο κομμάτι της πρόληψης, που συνεχίζει να μην είναι όσο ενισχυμένη θα έπρεπε, όσο και σε αυτά της προκαταστολής και τελικά της καταστολής των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει αργά ή γρήγορα να αναζητηθούν με ουσιαστικό και διαφανή τρόπο οι ευθύνες για το τι πήγε στραβά και φέτος, για το τι έγινε σε επίπεδο πρόληψης, προκαταστολής και καταστολής, το τι παραλείφθηκε και τι καθυστέρησε, προκειμένου να αξιολογηθεί η κατάσταση και να γίνουν επιτέλους οι απαραίτητες αλλαγές», επισημαίνει το WWF.

Το πλαίσιο προτεραιοτήτων και οι άξονες δράσεις σχετικά με τα ζητήματα πρόληψης και αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών που κοινοποίησε την περασμένη εβδομάδα και στον πρωθυπουργό το WWF, αφορούν:

• τη μετακίνηση στην πρόληψη,
• τον έγκαιρο, ολοκληρωμένο και κοινωνικά υπόλογο αντιπυρικό σχεδιασμό,
• την ενίσχυση της κλιματικής ανθεκτικότητας και οικολογικής κατάστασης των πιο ευάλωτων δασών,
• τη δημιουργία Εξειδικευμένου Σώματος Δασοπυρόσβεσης,
• την ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής και ενεργοποίηση της κοινωνίας σε τοπικό επίπεδο.