Υπό απειλή η Τιθορέα

Ο βόρειος Παρνασσός και συγκεκριμένα το «ρέμα» της Τιθορέας (Βελίτσας), στην πραγματικότητα το μεγάλο φαράγγι Καχάλα που στις απόκρημνες πλαγιές του φιλοξενεί πυκνά δάση, άγρια φύση και χιλιάδες χρόνια ιστορίας και αποτελεί το καμάρι της περιοχής καθώς και πόλο έλξης επισκεπτών από όλο τον κόσμο, απειλείται με ανεπανόρθωτη καταστροφή από την ενδεχόμενη εγκατάσταση υδροηλεκτρικού σταθμού.

Παρά την αντίθετη εκφρασμένη άποψη της Κοινότητας Τιθορέας, του Δήμου Αμφίκλειας-Ελάτειας, των συλλόγων της Τιθορέας (τον Εκπολιτιστικό Τουριστικό Μορφωτικό Ομιλο Τιθορέας, τον Σύλλογο Γυναικών και την Ενωση Τιθοριέων), η εταιρεία «ΒΕΛΙΤΣΑ I.K.E.» κατέθεσε μέσα στον Αύγουστο Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και προχωρά στην κατασκευή του υδροηλεκτρικού σταθμού παράγωγης ενέργειας με δυναμικότητα 1,71 ΜW.

Κάτι που ισοδυναμεί με την καταστροφή της Τιθορέας από φυσικής, αισθητικής, πολιτισμικής άποψης και με βλαπτικές συνέπειες για το περιβάλλον και την τοπική οικονομία. Η αντίφαση και το παράδοξο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι οι συνέπειες που θα προκύψουν στην περιοχή από την κατασκευή και τη λειτουργία του σταθμού είναι δυσανάλογα μεγάλες, σε σχέση με την αμελητέα ποσότητα της παραγόμενης ενέργειας.

Οπως προκύπτει από τη μελέτη που κατατέθηκε, η θέση του υδροηλεκτρικού σταθμού θα είναι σε απόσταση 160 μέτρων από τα όρια του οικισμού Τιθορέας, μερικά μέτρα παραπάνω από τον καταρράκτη της απέναντι από την πλατεία Οδυσσέα Ανδρούτσου του χωριού. Θα πρόκειται για ένα βιομηχανικό κτίριο με σιδηροκατασκευή και πάνελ πολυουρεθάνης, επιφανείας 160 τετραγωνικών μέτρων και με εγκατεστημένη γερανογέφυρα 15 τόνων, με άμεση ορατότητα από την πλατεία.

Υπάρχουν βάσιμες ανησυχίες ότι, λόγω εγγύτητας με τον οικισμό και μεσολάβησης του ρέματος που θα λειτουργεί ως «ηχείο», η λειτουργία του σταθμού με τις υδραυλικές αντλίες προώθησης των υδάτων θα προκαλέσει σοβαρή ηχορύπανση. Το δε κτίριο του σταθμού θα βρίσκεται πλησίον του ιστορικού-πολιτιστικού πάρκου του χωριού, που αποτελείται από 4 μνημεία νεότερων χρόνων.

Πρόκειται για την Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τον Προφήτη Ηλία, τον Νερόμυλο Τιθορέας και το Σπήλαιο Οδυσσέα Ανδρούτσου, που θα υποβαθμιστούν σημαντικά ως σημεία αναφοράς για τις ιστορικές περιόδους του χωριού. Επιπλέον η θέση του σταθμού βρίσκεται στο κέντρο της περιοχής που έχει παραχωρηθεί στο παρελθόν στην κοινότητα Τιθορέας και προορίζεται για πιθανή επέκταση του οικισμού της Τιθορέας, όταν παραστεί ανάγκη λόγω πτώσης βράχων.

Η υδροληψία και ο αμμοσυλλέκτης του σταθμού θα βρίσκονται στη χαράδρα μέσα σε προστατευόμενη περιοχή Natura εντός των ορίων του χαρακτηρισμένου Εθνικού Πάρκου Παρνασσού και μεγάλο μέρος του υπόγειου αγωγού μεταφοράς του νερού, που θα έχει μήκος 2.680 μέτρα, θα βρίσκεται επίσης σε περιοχή Natura. Η υδροληψία απαιτεί τσιμεντοποίηση μέσα στο φαράγγι στην περιοχή Διπόταμα, που αποτελεί πόλο έλξης για οδοιπορικό τουρισμό.

Θα απαιτηθεί η διάνοιξη τρακτερόδρομου 1.112 μέτρων μέσα στον Εθνικό Δρυμό, πλάτους 3 μέτρων κατ’ ελάχιστον, λόγος για τον οποίο θα αφανιστούν εκατοντάδες υπεραιωνόβια έλατα και θα κατατεμαχιστεί το πανέμορφο δάσος. Εξάλλου ο εγκιβωτισμός (κλείσιμο) του νερού σε τόσο μεγάλο μήκος αγωγού θα αλλοιώσει το μικροκλίμα της περιοχής, θα επηρεάσει τη χλωρίδα και την πανίδα και θα έχει αρνητικές συνέπειες στον υδροφόρο ορίζοντα.

Και ο εγκιβωτισμός νερού αποκλείει την αξιοποίηση του υδάτινου στοιχείου για την επαναλειτουργία τριών παραδοσιακών νερόμυλων στην περιοχή, που αποτελεί πρόταση του Εκπολιτιστικού Τουριστικού Μορφωτικού Ομίλου Τιθορέας. Συν τοις άλλοις θα καταστραφεί το διεθνές και ιδιαίτερα δημοφιλές πεζοπορικό μονοπάτι «Διπόταμα-Τρύπη», που συγκεντρώνει πληθώρα πεζοπόρων και ορειβατών οι οποίοι συμβάλλουν στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

Ανησυχίες υπάρχουν και για το νερό του φαραγγιού, που ελεύθερο σήμερα τροφοδοτεί το ορεινό ποτάμιο οικοσύστημα, τα φυτά, τα ζώα αλλά και τους ανθρώπους που επισκέπτονται τον τόπο για αναψυχή, το οποίο λίγο πολύ θα στεγνώσει με αρνητικές επιπτώσεις για το οικοσύστημα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του νερού θα βρίσκεται φυλακισμένο στα τσιμέντα του σταθμού.

Ομόφωνη απόφαση

Δεδομένων αυτών η κατασκευή του υδροηλεκτρικού σταθμού δεν θα πλήξει ανεπανόρθωτα μόνο τον Παρνασσό, αλλά και τους κατοίκους του, καθώς θα καταδικάσει το αναπτυξιακό δυναμικό της περιοχής. Η ήπια τουριστική ανάπτυξη του βορείου Παρνασσού τα τελευταία χρόνια, με ολοένα περισσότερους τουρίστες να επισκέπτονται τον τόπο για τη φύση του που ακόμα διατηρείται ανέγγιχτη, θα σταματήσει.

Την αντίθεσή του στην προοπτική δημιουργίας υδροηλεκτρικού εργοστασίου στην Τιθορέα έχει εκφράσει με ομόφωνο και με κατηγορηματικό τρόπο το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αμφίκλειας-Ελάτειας. Ο Εκπολιτιστικός Τουριστικός Μορφωτικός Ομιλος Τιθορέας καλεί όλους τους κατοίκους του χωριού και τους εμπλεκόμενους φορείς σε επαγρύπνηση προκειμένου να αποτραπούν τα σχέδια εγκατάστασης του σταθμού. «Διότι ακόμη και η ίδια η μελέτη αναγνωρίζει ότι θα υπάρξουν μικρές αρνητικές επιπτώσεις στο ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον. Εμείς λέμε ότι οι επιπτώσεις αυτές θα είναι πολύ σοβαρές και μεγάλης κλίμακας» επισημαίνει.

Τέλος, αξίζει να υπενθυμιστεί ότι η ορισμένη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση -γνωστή και ως Platform on Sustainable Finance- σε πρόσφατη έκθεσή της συστήνει να αποφεύγεται η κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών έργων ισχύος κάτω των 10 MW, καθώς αυτή οδηγεί σε αύξηση του κατακερματισμού των ποταμών.

Στην ίδια έκθεση συστήνεται η διασφάλιση της εφαρμογής ενός σχεδίου διαχείρισης των λεκανών απορροών των ποταμών (όπως περιγράφεται στην Οδηγία-Πλαίσιο για τα Υδατα) και επιπλέον να έχει προηγουμένως πραγματοποιηθεί εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο ή στο επίπεδο της λεκάνης απορροής.