Τηλεγραφία & Τηλεφωνία. Ιστορίες επικοινωνίας πριν & μετά την Μικρασιατική Καταστροφή

Η Νέα Ψηφιακή Περιοδική Έκθεση με τίτλο "Οι Τηλεπικοινωνίες το 1922" είναι μπροστά σου εδώ (https://www.otegroupmuseum.gr/periodikes-ektheseis/)! Μέσα από τις συλλογές αντικειμένων, τηλεγραφημάτων και το πλούσιο φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Τηλεπικοινωνιών Ομίλου ΟΤΕ, αλλά και σε συνεργασία με μουσεία και φορείς της χώρας (Πολεμικό Μουσείο, Ψηφιακό Μουσείο Νέας Σμύρνης, Μουσείο "Ελευθέριος Βενιζέλος", Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠ.Θ, Κέντρο Ιστορίας Δήμου Θεσσαλονίκης & Αρχείο ΕΡΤ), παρουσιάζεται  η ιστορία της τηλεπικοινωνιακής εξέλιξης της περιόδου από τις αρχές του αιώνα μέχρι το τέλος του 1930. Στην έκθεση δίνεται  έμφαση στην περίοδο της προετοιμασίας για την μικρασιατική εκστρατεία, στο μέτωπο αλλά κυρίως στην ένταξη των προσφύγων στην πατρίδα δημιουργώντας μια Νέα Ελλάδα.

Πάρε μία ιδέα από μερικά κομβικά σημεία της έκθεσης:

• Ο αφορισμός του Μαρκόνι κι η νέα πραγματικότητα του Πολέμου

«Η ασύρματη επικοινωνία θα κάνει τον πόλεμο αδύνατο γιατί θα κάνει τον πόλεμο γελοίο». 

Ο εφευρέτης της ραδιοεπικοινωνίας διαψεύστηκε στην πρόβλεψη που έκανε στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς οι παγκόσμιοι πόλεμοι που διεξήχθησαν απέδειξαν ότι οι τηλεπικοινωνίες όχι μόνο γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη λόγω των πολέμων, αλλά και συνέβαλαν στην  έκβασή τους, αλλάζοντας την ροή της ιστορίας. Η έκθεση αναδεικνύει το αποτύπωμα των τηλεπικοινωνιών στους βαλκανικούς πολέμους και κυρίως στην Μικρασιατική Εκστρατεία.

• Το τηλεγράφημα του Κουντουριώτη “Φανείτε λέοντες”

«Το παν εξαρτάται από την σημερινὴν ἡμέραν. Φανείτε λέοντες». Είναι ένα από τα ιστορικά  τηλεγραφήματα που στάλθηκαν κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους μέσω ασυρμάτου, από το θωρηκτό «Αβέρωφ» στα ελληνικά πληρώματά  πριν από τη ναυμαχία της Λήμνου τον Ιανουάριο του 1913. Η ασύρματη επικοινωνία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις στρατιωτικές επιτυχίες του Πολεμικού Ναυτικού, συμβάλλοντας στην απελευθέρωση του Βορείου Αιγαίου. Ο Ελληνικός στόλος είχε προμηθευθεί ασυρμάτους μόλις το 1912.

• Ασύρματοι & Τηλέφωνα δίπλα σε οπτικό τηλέγραφο

• Τηλέγραφοι φορτωμένοι σε γαϊδούρια

• Το καλώδιο γίνεται σκοινί για το πηγάδι στα βάθη της Ανατολίας

Ασύρματοι τηλέγραφοι τελευταίας τεχνολογίας που ήταν φορτωμένοι πάνω σε γαϊδούρια, οπτικοί τηλέγραφοι που έστελναν μηνύματα αντανακλώντας το φως του ηλίου και τηλεφωνικά καλώδια που χρησιμοποιούνταν ως μέσο επιβίωσης από τους διψασμένους στρατιώτες στην Μικρασία για να βγάλουν νερό από τα πηγάδια. Η έκθεση δεν εξετάζει μόνο τις μεγάλες πολιτικές και στρατιωτικές  αλλαγές, αλλά εστιάζει στο επίπεδο της μικροϊστορίας και της καθημερινής εμπειρίας.

• Ρεκόρ όλων των εποχών στην κίνηση Τηλεγραφημάτων

• 5.483.000 σε μια Ελλάδα σχεδόν έξι εκατομμυρίων κατοίκων

«Επικείμενης φθινοπωρινής περιόδου επαπειλείται κίνδυνος αιματηρών προστριβών προσφύγων και εντοπίων. Αφάνταστος αναβρασμός αμφοτέρων μερίδων». Το 1925 τα ανταλλαγέντα τηλεγραφήματα φτάνουν το ρεκόρ των 5.483.000 σε μια Ελλάδα σχεδόν έξι εκατομμυρίων κατοίκων. Ο διπλασιασμός της χώρας και η έλευση 1,2 εκατομμυρίων προσφύγων αύξησε τις τηλεπικοινωνιακές ανάγκες της Ελλάδας και δημιούργησε νέες ανάγκες. Ο επισκέπτης της έκθεσης έχει την ευκαιρία να διαβάσει κάποια ενδεικτικά τηλεγραφήματα που έστειλαν οι πρόσφυγες στην ελληνική Κυβέρνηση την δεκαετία του 1920 στα οποία διαμαρτύρονται για τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης και τις αντιπαραθέσεις με τους γηγενείς για τη διανομή της γης.

Συντελεστές

• Επιμέλεια-Παραγωγή

Μουσείο Τηλεπικοινωνιών Ομίλου ΟΤΕ

• Στρατηγική-Μουσειολογικό concept- Κείμενα

Νικολέττα Λιακοσταύρου

• Γραφιστική Επιμέλεια

Μαρία Τσέκου

• Ιστορικά κείμενα/ Έρευνα

Σωτήρης Κουτμάνης
Βάλια Χουντάλα
Κατερίνα Οριέττα

• Βίντεο

Αλέξανδρος Γραμματόπουλος

• Ψηφιακός Χώρος/ Ψηφιακές εφαρμογές

Στέφανος Βαγιάνος/Spaces 3D