Ευγενικά «καρφιά» για τη διαχείριση των κονδυλίων στη δασοπροστασία

Ολα καλά, όλα ανθηρά τα βρήκε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, χθες στον Εβρο, επισκεπτόμενος μεταξύ άλλων τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα στο δάσος της Δαδιάς, μαζί με τον Παναγιώτη Σταμπουλίδη, εντεταλμένο σύμβουλο του ΤΑΙΠΕΔ, και κρατικά στελέχη της δασοπροστασίας. Για την αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων στον Εβρο και στη Ροδόπη, μετά την πυρκαγιά του 2023 που κατέστρεψε ένα από τα μεγαλύτερα παρθένα δάση της Ευρώπης, έχουν υπάρξει παρεμβάσεις που ξεπερνούν τα 86 εκατ. ευρώ, στην πλειονότητά τους από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ωστόσο, ο ρόδινος και αισιόδοξος απολογισμός του υπουργού δεν «κουμπώνει» με τις παρατηρήσεις που περιλαμβάνει η έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, που δημοσιοποιήθηκε χθες και αφορά ακριβώς το πώς τα κράτη-μέλη αξιοποιούν σε δασική προστασία, πρόληψη πυρκαγιών και αποκατάσταση δασών τόσο τα κονδύλια του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης όσο και τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

«Τα χρήματα δεν δαπανώνται πάντοτε με τρόπο αποτελεσματικό» είναι το ευγενικά διατυπωμένο συμπέρασμα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. «Προκειμένου η στήριξη να μην αποδειχτεί πυροτέχνημα, τα κεφάλαια της Ε.Ε. πρέπει να δαπανώνται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζονται τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα και η βιωσιμότητά τους», αναφέρουν οι Ευρωπαίοι ελεγκτές, και πίσω από την παρατήρηση αυτή υπάρχει η κριτική ότι τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, αντί να διοχετευτούν σε μακροπρόθεσμα μέτρα, διατέθηκαν σε μεγάλο βαθμό για να καλύψουν μέτρα πρόληψης που πρέπει να είναι στην ετήσια ρουτίνα κάθε κράτους, υπηρεσίας, περιφέρειας και δήμου πριν από την περίοδο των πυρκαγιών. Τι πιο χαρακτηριστικό από το γεγονός ότι ένα από τα πρώτα έργα που υλοποιήθηκαν με πόρους του ΤΑΑ και με παρέμβαση της «Μονάδας Ωρίμανσης Εργων» υπό τον κ. Σταμπουλίδη του ΤΑΙΠΕΔ το 2022 ήταν ο καθαρισμός των περιαστικών δασών Αττικής και άλλων περιοχών. Δηλαδή, γι’ αυτό που έπρεπε να γίνεται κάθε χρόνο, με τακτικούς και όχι «έκτακτους» πόρους, πριν η φωτιά αρχίσει να σαρώνει τα δάση.

Στην Ελλάδα, λέει το ΕΕΣ, οι εργασίες πρόληψης, όπως ο καθαρισμός δασών, η συντήρηση δασικών οδών και υφιστάμενων αντιπυρικών ζωνών και η δημιουργία μικτών αντιπυρικών ζωνών, που χρηματοδοτούνται με πόρους του ΤΑΑ, αναμένεται να καλύψουν περισσότερα από 100.000 εκτάρια (470 εκατομμύρια ευρώ). Η χώρα έχει δεσμεύσει για μέτρα σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές 837 εκατομμύρια ευρώ. Ομως, η απορρόφηση πόρων από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο για τις ίδιες ανάγκες είναι εξαιρετικά χαμηλή. Λιγότερο από 10% μέχρι τον Μάιο του 2024. Οι ελληνικές αρχές απέδωσαν τα χαμηλά ποσοστά απορρόφησης εν μέρει στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης (!), στην ανεπαρκή στελέχωση του ΥΠΕΝ και στη μη εξοικείωση των Δασικών Υπηρεσιών με τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων.

Αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση των Ευρωπαίων ελεγκτών για τις αναθεωρήσεις του ελληνικού σχεδίου Ελλάδα 2.0. «Κατά την αναθεώρησή του το 2023, η Ελλάδα τροποποίησε και αύξησε τα κονδύλια για δράσεις πρόληψης των δασικών πυρκαγιών. Τα κονδύλια για δασοκομικές εργασίες υπό τη διαχείριση του ΥΠΕΝ υπερδιπλασιάστηκαν. Τα κονδύλια για δράσεις αναδάσωσης μειώθηκαν στο ένα τέταρτο, ενώ προβλέφθηκε νέος προϋπολογισμός για μέτρα πρόληψης, ύψους 470 εκατομμυρίων ευρώ», σημειώνεται στην έκθεση. Κι αυτό δεν είναι σαφές αν λέγεται επαινετικά.