Αλλα 300 χλμ. στη διπλωματία των καλωδίων

Υπό το βλέμμα των Μελόνι και Μητσοτάκη, σε μια τελετουργία που θύμιζε συνάντηση... αυτοκρατόρων, ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης και η ομόλογός του της ιταλικής εταιρείας TERNA, Giuseppina Di Foggia, υπέγραψαν χθες στη Ρώμη «Μνημόνιο Κατανόησης» για την κατασκευή πρόσθετου καλωδίου διασύνδεσης Ιταλίας και Ελλάδας, που θα τριπλασιάσει τη μέχρι τώρα δυνατότητα μεταφοράς ρεύματος ανάμεσα στις δύο χώρες, από τα 500 MW στα 1.500 MW.

Σύμφωνα με την κυβερνητική ανακοίνωση, καθώς η Ελλάδα αυξάνει την ηλεκτροπαραγωγική ισχύ της, κυρίως μέσω επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές, πέρυσι ήταν καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας για πρώτη φορά από το 2000, ενώ η Ιταλία εισάγει μεγάλες ποσότητες ρεύματος. Η λογική αυτής της στρατηγικής είναι –κατά τις κυβερνητικές πηγές– να αντιμετωπιστούν χρόνιες τιμολογιακές στρεβλώσεις στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, να διασφαλιστεί ο καλύτερος εφοδιασμός και να μειωθεί ο κίνδυνος μπλακ άουτ.

Βεβαίως, κάτω από αυτές τις στρογγυλές διατυπώσεις κρύβονται τα κενά και οι παλινδρομήσεις στη «διπλωματία των καλωδίων», που φαίνεται να έχει πλήρως υποκαταστήσει την άλλοτε ακμάζουσα «διπλωματία των αγωγών». Καθώς ο ρόλος του ρωσικού ή του αζέρικου αερίου, που αποτελούσαν τη βάση της «διπλωματίας των αγωγών», περιθωριοποιείται λόγω της ουκρανικής κρίσης και της σχεδόν εμμονικής επιλογής της Ε.Ε. να αποκόψει οριστικά τον ενεργειακό ομφάλιο λώρο με τη Ρωσία, παρότι βρίσκεται εγγύτερα από ποτέ στην απευθείας διαπραγμάτευση για παύση πυρός, οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις, πρώτα με τις χώρες της Ε.Ε. ή των υποψηφίων προς ένταξη, κι ύστερα με τις μεγάλες συμμάχους, όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος, αναδεικνύονται σε μονόδρομο ενεργειακής ασφάλειας.

Σε αυτόν τον μονόδρομο, ωστόσο, υπάρχουν εμπόδια, βαθιές τάφροι ή ανυπέρβλητα αναχώματα. Ενα από τα σημαντικότερα είναι η καρκινοβατούσα ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου, της τελευταίας ενεργειακά αποκομμένης χώρας της Ε.Ε. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, όπως και ο ΑΔΜΗΕ νωρίτερα, διέψευσε χθες δημοσίευμα της «Καθημερινής» ότι σχεδιάζεται αλλαγή «διαδρομής» της μετέωρης διασύνδεσης Ελλάδας - χρηματοδοτούμενης από την Ε.Ε. με 657 εκατ. ευρώ.

Για να συμπληρώσει κανείς το παζλ, θα έπρεπε να είχε χθες μια αντίδραση για όσα συνομολογήθηκαν στη Ρώμη από την κυπριακή ή την ισραηλινή κυβέρνηση. Υπενθυμίζεται πως μόλις πριν από οκτώ μέρες, την Κυριακή 4η Μαΐου, Λευκωσία και Τελ Αβίβ ανακοίνωσαν επίσπευση της μεταξύ τους ηλεκτρικής διασύνδεσης, που υποτίθεται πως ήταν τμήμα του Great Sea Interconnector, του καλωδίου των περίπου 1.200 χιλιομέτρων που θα συνέδεε Ισραήλ - Κύπρο - Ελλάδα (μέσω Κρήτης), εντάσσοντάς τη διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου σε ένα τελείως διαφορετικό επενδυτικό σχέδιο, που ξεκινά από την Ινδία και φτάνει στην Ε.Ε., μέσω Μέσης Ανατολής.

Το έργο πρόσθετης διασύνδεσης Ιταλίας και Ελλάδας θα έχει πρόσθετη μεταφορική ικανότητα 1.000 MW, μήκος 300 χλμ. και επενδυτικό κόστος περίπου 1,9 δισ. ευρώ. ΑΔΜΗΕ και ιταλική TERNA (ουδεμία σχέση με την ελληνική ΤΕΡΝΑ) συμφώνησαν για κοινές διαγωνιστικές διαδικασίες προμήθειας καλωδίων και κατασκευής υποδομών. Το νέο ελληνοϊταλικό καλώδιο εκτιμάται –ή απλώς προσδοκάται– από ελληνικής πλευράς να απορροφήσει όσο το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό από το πλεόνασμα πράσινης ενέργειας που μέχρι το τέλος της δεκαετίας θα φτάσει ή και θα ξεπεράσει τα 25 GW. ΑΔΜΗΕ και ιταλική TERNA έχουν από κοινού ζητήσει να ενταχθεί το «GR.ITA II» στα έργα Αμοιβαίου και Κοινού Ενδιαφέροντος της Ε.Ε., όμως το «αμοιβαίο ενδιαφέρον και όφελος» είναι ένα εντελώς σχετικό και συζητήσιμο θέμα, καθώς το συνήθως ακριβότερο ιταλικό χρηματιστήριο ενέργειας παρασύρει προς τα πάνω και το ελληνικό, χωρίς να είναι σπάνιο και το ακριβώς αντίστροφο. (Αίφνης χθες, 12/5/2025, η ελληνική χονδρική ρεύματος ήταν πρωταθλήτρια Ευρώπης με 118,27 ευρώ/MWh, έναντι 103 ευρώ/MWh της Ιταλίας και μόλις 21,7 ευρώ της Ισπανίας!)

Οχι, βεβαίως, ότι χρειάζονται ιταλική παρακίνηση για να κερδοσκοπήσουν οι Ελληνες ηλεκτροπαραγωγοί και προμηθευτές. Το κάνουν όχι από ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, αλλά κυρίως από πατριωτικό ζήλο...