Σήμερα η απόφαση για τον νέο κατώτατο μισθό

Από 40 έως 50 ευρώ αναμένεται να είναι η αύξηση στους κατώτατους μισθούς από την 1η Απριλίου 2025. Το ακριβές ποσοστό θα οριστικοποιηθεί σήμερα το απόγευμα κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ενώ πηγές των εργοδοτικών οργανώσεων δεν αποκλείουν ακόμα και μία αύξηση «έκπληξη», προσαρμοσμένη στο κλίμα της κοινωνικής δυσαρέσκειας, την οποία θα επιχειρήσει, με επιδόματα και μικροαυξήσεις, να ρηγματώσει η κυβέρνηση, παρά τις πιο συντηρητικές προτάσεις που έχουν καταθέσει τόσο οι εργοδότες όσο και η Τράπεζα της Ελλάδος. 

Υπενθυμίζεται ότι με τον κατώτατο μισθό αμείβονται περίπου 580.000 μισθωτοί (22,8% του συνόλου των μισθωτών), ενώ η αύξησή του, εκτός από τα επιδόματα ανεργίας, μητρότητας, ασθένειας, γάμου, προσαυξάνει ισόποσα τα επιδόματα πολυετίας, αλλά και πολλά από τα προνοιακά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, τα εποχικά επιδόματα που υπολογίζονται ως ποσοστό στον κατώτατο μισθό καθώς και το επίδομα πρακτικής άσκησης των σπουδαστών στα ΙΕΚ και των μαθητών ΕΠΑΣ.

Με τη νέα αύξηση, εφόσον επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που τη φέρουν να προσεγγίζει το 6%, οι κατώτατοι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα θα αυξηθούν στα 870-880 ευρώ από τα 830, επιφέροντας, βάσει του τελευταίου εργασιακού νόμου με τον οποίο ενσωματώθηκε η Οδηγία για «επαρκείς κατώτατους μισθούς» και μια ανάλογη εξομοίωση με τα εισαγωγικά κλιμάκια των μισθών στον δημόσιο τομέα, ώστε ο μισθός του νεοεισερχόμενου να ανέλθει στο ποσό των 870-880 ευρώ.

Ωστόσο, είναι μέγιστη αυταπάτη να ελπίζει κανείς ότι οι αυξήσεις στον κατώτατο μισθό ακόμα και σε ποσοστό υψηλότερο από αυτό που προτείνει η Τράπεζα της Ελλάδος (4,5%) θα ανακουφίσει οικονομικά την πλειονότητα των μισθωτών. Και παρότι οι επικείμενες ανακοινώσεις για τον κατώτατο μισθό έχουν μονοπωλήσει την οικονομική επικαιρότητα των τελευταίων ημερών, η αλήθεια είναι ότι μόνο οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, ιδίως σε κλαδικό ή ομοιεπαγγελματικό επίπεδο, για κλαδικές και ομοιεπαγγελματικές συμβάσεις μπορούν να αποτελέσουν τον αναγκαίο παράγοντα για την επίτευξη επαρκούς προστασίας του κατώτατου μισθού.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την τελευταία Οδηγία, η οποία έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία, για να υπάρξουν επαρκείς κατώτατοι μισθοί, τα κράτη-μέλη οφείλουν μέχρι τα τέλη του 2025 να καταρτίσουν σχέδιο δράσης το οποίο θα περιλαμβάνει έναν οδικό χάρτη για το πώς θα αυξηθεί η κάλυψη των μισθωτών από συλλογικές συμβάσεις ώστε να καλύψει το 80% του συνόλου των εργαζομένων.

Ευρωπαϊκή οδηγία

Οσον αφορά τη διαδικασία αυτού του σχεδίου δράσης, η ευρωπαϊκή οδηγία για τον κατώτατο μισθό ορίζει ορισμένες βασικές απαιτήσεις όπως: σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα, επανεξέταση και ενημέρωση τακτική, τουλάχιστον κάθε πέντε χρόνια, δημοσιοποίηση και κοινοποίηση, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία, στη συνέχεια, θα πρέπει να αναλύει και να παρακολουθεί τα σχέδια δράσης και να υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Το σχέδιο δράσης θα πρέπει, επιπλέον, να καταρτιστεί «ύστερα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους ή κατόπιν συμφωνίας μαζί τους». Αυτό σημαίνει ότι αυτό που δεν έκανε η κυβέρνηση για τον κατώτατο μισθό, τώρα πρέπει στην πράξη να το εφαρμόσει για τις κλαδικές συμβάσεις: να καταλήξει σε ένα πλαίσιο ύστερα από διαβούλευση με τα συνδικάτα και τις οργανώσεις των εργοδοτών, είτε με τριμερή συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης, των εργοδοτικών οργανώσεων και των συνδικάτων, είτε με μια αυτόνομη διμερή συμφωνία μεταξύ εργοδοτών και συνδικάτων.

Το υπουργείο Εργασίας δεν μπορεί να αδιαφορήσει απέναντι σε αυτήν την υποχρέωση. Πολύ περισσότερο που στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2024, μόλις το 14% των μισθωτών καλύπτεται από συλλογικές διαπραγματεύσεις. Δηλαδή έχει τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μετά την Πολωνία, όπως φαίνεται και στο σχετικό διάγραμμα.