Ισχυρό δημοσιονομικό «όπλο» το ΑΚΑΓΕ

Eνα φάντασμα πλανάται πάνω από τους ελεύθερους επαγγελματίες που θα συνταξιοδοτηθούν εντός της πενταετίας, κι αυτό δεν είναι άλλο παρά οι πολύ χαμηλές συντάξεις. Καθώς η πλειονότητα των ελεύθερων επαγγελματιών επιλέγει συνειδητά την καταβολή εισφορών της πρώτης κατηγορίας, οι κύριες συντάξεις δεν πρόκειται να υπερβούν το ποσό των 600-700 ευρώ και ο μοναδικός τρόπος να διατηρήσουν ένα επίπεδο διαβίωσης μετά τη σύνταξη είναι να συνεχίσουν να εργάζονται. Οσοι αντέχουν.

Κι ενώ ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης διαβεβαίωσε πρόσφατα ότι μέχρι τα τέλη του 2027 δεν υπάρχει φόβος για αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης, η παράταση της εργασίας μέχρι τα βαθιά γεράματα, από σκηνικό ταινίας επιστημονικής φαντασίας, αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα.

Ωστόσο την ίδια περίοδο που οι συντάξεις θα βαίνουν μειούμενες για τους ελεύθερους επαγγελματίες και θα αυξάνονται ελάχιστα (2,4% από 1.1.25), η κυβέρνηση συνεχίζει να έχει στη διάθεσή της ένα τεράστιο δημοσιονομικό όπλο από την ειδική φορολόγηση των υψηλότερων συντάξεων. Ενα όπλο που μπορεί ανά πάσα στιγμή να χρησιμοποιήσει όχι μόνο για την αποφυγή δημοσιονομικής αποσταθεροποίησης αλλά για έκτακτες παροχές.

Κι αυτό το όπλο δεν είναι άλλο από το ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών), του οποίου μία από τις βασικές πηγές εσόδων είναι η εισφορά αλληλεγγύης. Φτωχότεροι συνταξιούχοι, περισσότεροι συνταξιούχοι στη δουλειά και ταυτοχρόνως υψηλά έσοδα με την ειδική φορολόγησή τους μέσω της εισφοράς αλληλεγγύης. Μάλιστα, η κυβέρνηση πρόσφατα επιχειρώντας να αλλάξει την αρχιτεκτονική της εισφοράς, ώστε από την επιβολή της (σε συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ που βρίσκονται στα όρια των κλιμακίων) να μη μηδενίζονται οι όποιες ετήσιες αυξήσεις, απέκλεισε διά παντός το ενδεχόμενο να καταργήσει την εισφορά.

Προς τούτο προώθησε τροπολογία με την οποία προβλέπεται ότι όσο θα αυξάνεται η σύνταξη κατ’ έτος, αντίστοιχα θα αυξάνεται και το κατώφλι κάθε κλιμακίου της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, προκειμένου η αύξηση των εισοδηματικών ορίων της ΕΑΣ να ακολουθεί το ποσοστό της αύξησης των συντάξεων. Ετσι όλοι οι συνταξιούχοι θα πάρουν ολόκληρη την αύξηση του 2025 (2,4%) και κανείς δεν θα αλλάξει κλιμάκιο ΕΑΣ, ώστε να έχει υψηλότερη κράτηση.

Στην πράξη η διόρθωση περισσότερο επικοινωνιακή παρά ουσιαστική είναι και ελάχιστη θα είναι η ωφέλεια, π.χ. των 34 ευρώ που θα αθροιστεί λόγω της αύξησης του 2,4% στη σύνταξη των 1.400 ευρώ.

Αντιθέτως, αυτή που συνεχίζει να ωφελείται από τη διατήρηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και της ειδικής εισφοράς συνταξιούχων επικουρικής ασφάλισης είναι η εκάστοτε κυβέρνηση, η οποία έχει στα χέρια της το δημοσιονομικό όπλο. Ενα εργαλείο που μπορεί να το αξιοποιήσει καταλλήλως αν κρίνει ότι στις επόμενες εκλογές «επιβάλλονται» γενναίες συνταξιοδοτικές παροχές.

Υπενθυμίζεται ότι και οι δύο εισφορές αποτελούν βασικά συστατικά στοιχεία του ΑΚΑΓΕ το οποίο, σύμφωνα με εκτιμήσεις, στα τέλη του 2027 θα ξεπεράσει τα 27 δισ. ευρώ. Κεφάλαιο που προέρχεται από τη φορολόγηση των συντάξεων άνω των 1.400 ευρώ. Το πλεόνασμά του υπερβαίνει τα 3 δισ. ευρώ όταν η εκτίμηση για το 2024 ήταν 2,4 δισ. Το αποθεματικό του στις 31.10 αποτιμήθηκε στα 17,176 δισ. Εάν, όμως, υπολογιστούν οι εισπράξεις του διμήνου, οι μεταβιβάσεις 250 εκατ. από τον ΕΦΚΑ και οι τόκοι του β’ εξαμήνου, το συνολικό απόθεμα του ΑΚΑΓΕ στην έναρξη του 2025 προσεγγίζει τα 21 δισ. ευρώ. Κεφάλαιο το οποίο μόνο από τον εκτοκισμό του με 3% θα αποδώσει άλλα 700 εκατ. ευρώ (και όχι 550 που εγγράφηκε στον προϋπολογισμό), που σημαίνει ότι τα έσοδα του ΑΚΑΓΕ έχουν υποεκτιμηθεί.

Επίσης το συνολικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα του ΑΚΑΓΕ για το 2025, βάσει του Κ.Π. για το 2025, προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 2.680 εκατ. ευρώ.