Στα τέλη του 2019, όταν η πρώτη κυβέρνηση Μητσοτάκη νομοθέτησε την παροχή εγγυήσεων του Δημοσίου για την τιτλοποίηση («ξεφόρτωμα») του τεράστιου όγκου «κόκκινων» δανείων των τραπεζών, όλοι βιάζονταν. Πρώτες και καλύτερες οι τράπεζες, που αδημονούσαν να απαλλαγούν από την τεράστια μάζα σάπιου ενεργητικού που τις καθιστούσε «νεκροζώντανες». Υστερα η κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο (Χρήστος Σταϊκούρας και Γιώργος Ζαββός), που δεν ήθελε απλώς να ικανοποιήσει την επιθυμία των τραπεζών, αλλά πόνταρε πολλά σε αυτή τη «μεταρρύθμιση» για το συνολικό οικονομικό σχέδιό της.
Για να προχωρήσει γρήγορα το όλο πρότζεκτ, επικράτησε μεγάλη βιασύνη και η σκέψη να μείνουν όλοι οι εμπλεκόμενοι ευχαριστημένοι. Αυτή η βιασύνη αποδείχθηκε κακός σύμβουλος, με τις συνέπειες να βαρύνουν και να εξακολουθούν να απειλούν το Δημόσιο και τους δανειολήπτες, οι οποίοι αναδεικνύονται σε αποσβεστήρες όλων των κραδασμών του «συστήματος “Ηρακλής”». Αρχικά, απειλήθηκε να βαρύνει το δημόσιο χρέος το σύνολο των εγγυήσεων του Δημοσίου στο πλαίσιο των τιτλοποιήσεων, συνολικού ύψους 18,7 δισ. ευρώ, επειδή, μέσα στη βιασύνη να γίνουν όλα γρήγορα, το τότε οικονομικό επιτελείο… παρέλειψε να διαβουλευτεί με τη Eurostat για το πλαίσιο των τιτλοποιήσεων. Ο κίνδυνος αποφεύχθηκε ουσιαστικά με πολιτική παρέμβαση και αφού η Eurostat επέβαλε νέους, αυστηρούς κανόνες για τις νέες τιτλοποιήσεις.
Ενας άλλος κίνδυνος όμως σοβεί, και αφορά ευνοϊκές διατάξεις για τα funds-διαχειριστές των τιτλοποιημένων «κόκκινων» δανείων, τους γνωστούς πλέον servicers.
Αγγλικά «προνόμια»
Ο νόμος για τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή» (ν. 4649/2019) προβλέπει ότι οι ρυθμίσεις του διέπονται από το ελληνικό δίκαιο και για τυχόν νομικές αντιδικίες που ήθελε προκύψουν από αυτές αρμόδια είναι τα ελληνικά δικαστήρια των Αθηνών. Η ρητή αυτή πρόβλεψη, ωστόσο, δεν έχει ισχύ στα όσα περιέχονται στις συμβάσεις τιτλοποίησης (συμβάσεις spv), αλλά μόνο στις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν μεταξύ τους οι τράπεζες, οι servicers και το Δημόσιο στο πλαίσιο του συγκεκριμένου νόμου. Οι συμβάσεις τιτλοποίησης υπάγονται στο αγγλικό δίκαιο και επομένως οι προβλέψεις τους έχουν «κλειδωθεί» στο αγγλικό δίκαιο και είναι πρακτικά «αμετακίνητες».
Για να προχωρήσει γρήγορα η διαδικασία (που προϋπέθετε να είναι ευχαριστημένα τα funds-servicers), προικίστηκαν με δύο προνόμια. Το ένα περιλαμβάνεται στον νόμο 4649/2019 και επομένως υπάγεται σε εθνικό δίκαιο. Είναι η πρόβλεψη για το πότε ο servicer εκπίπτει και αντικαθίσταται. Προβλέπεται λοιπόν ότι αυτό συμβαίνει στην περίπτωση που α) δεν πληρωθεί για δύο συνεχόμενα τρίμηνα κουπόνι στα senior ομόλογα που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο της τιτλοποίησης, β) αν υπάρχει υποαπόδοση στο business plan του servicer σε ποσοστό 30% ή περισσότερο. Η πρόβλεψη είναι γενναιόδωρη, διότι οι επιπτώσεις για τα funds από τη μη εκτέλεση του business plan επέρχονται «όταν συμβεί το κακό», όταν φτάσουμε στο χείλος της κατάπτωσης των εγγυήσεων του Δημοσίου!
Η δεύτερη ευνοϊκή ρύθμιση περιλαμβάνεται στις συμβάσεις τιτλοποίησης και υπάγεται στο αγγλικό δίκαιο. Προβλέπει ότι η αμοιβή που καταβάλλει το Δημόσιο στους servicers (το fee) απομειώνεται κατά 20% όταν σε περίπτωση που καταγράφεται υστέρηση 20% στο business plan. Επομένως, οι servicers εισπράττουν κανονικά την, πλουσιοπάροχη, αμοιβή από το Δημόσιο μέχρι η υποεκτέλεση του business plan να προσεγγίσει τα όρια που «πλησιάζει το κακό», δηλαδή η υστέρηση εγείρει κινδύνους για κατάπτωση των εγγυήσεων του Δημοσίου.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) προβληματίζει το γεγονός ότι σε 9 από τους 14 servicers τα business plan υποεκτελούνται ανησυχητικά, αλλά οι servicers έχουν «στρογγυλοκαθίσει» πάνω στα δύο ευνοϊκά όρια που προαναφέραμε, εισπράττουν εκ του ασφαλούς την αμοιβή από το Δημόσιο, αφήνουν τα πράγματα να τείνουν προς τα επικίνδυνα όρια και δεν δείχνουν ιδιαίτερη διάθεση για ενεργητική διαχείριση του χαρτοφυλακίου τους.
Τόσο για το υπουργείο Οικονομικών όσο και για την ΤτΕ, το ευκταίο είναι να αντιμετωπιστεί η υστέρηση με ακόμη ευνοϊκότερες προτάσεις προς τους δανειολήπτες για ρύθμιση των δανείων τους ή με πώληση χαρτοφυλακίων στη δευτερογενή αγορά. Διότι η άλλη «λύση» για να αποφευχθεί η κατάπτωση εγγυήσεων του Δημοσίου θα ήταν η αύξηση των εσόδων από πλειστηριασμούς, με επιτάχυνσή τους. Η λύση αυτή, ωστόσο, είναι κοινωνικά αντιδημοφιλής και πολιτικά επιζήμια, και οι συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις δεν εξασφαλίζουν αρκετό ουδέτερο πολιτικά χρόνο…
Μεταξύ άλλων, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος επειδή τα business plan προβλέπουν υψηλά ποσοστά ανάκτησης (πάνω από 70%), γεγονός που αναβαθμίζει τον κίνδυνο υποεκτέλεσής τους. Είναι μάλλον βέβαιο ότι θα πληρώσουν τόσο το Δημόσιο όσο και οι δανειολήπτες, το ερώτημα είναι μόνο πώς θα επιμεριστεί το κόστος μεταξύ τους. Οι τράπεζες είναι οι μεγάλες ευνοημένες, οι δε servicers καλύπτονται από τις ευνοϊκές προβλέψεις και σε κάθε περίπτωση δεν θα χάσουν…
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας