Τα χρέη του Δημοσίου και το κρυφτούλι των συμψηφισμών

Στα τέλη Φεβρουαρίου, πριν η πανδημία κηρυχτεί επίσημα αλλάζοντας τις προτεραιότητες της κυβέρνησης, οι υπουργοί Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης ανακοίνωναν περιχαρείς την ενεργοποίηση εφαρμογής στο πλαίσιο του Taxis για τον αυτόματο συμψηφισμό οφειλών μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτών-προμηθευτών.

Παρ’ ότι το αυτονόητο αυτό βήμα αφορούσε χιλιάδες πληρωμές κάθε χρόνο, περιοριζόταν στον στενό δημόσιο τομέα. Δεν επέλυε το συνολικό πρόβλημα των συμψηφισμών που περιλαμβάνει ασφαλιστικά ταμεία, δήμους, περιφέρειες, νομικά πρόσωπα που δρουν για λογαριασμό τους, ΔΕΚΟ και πολλούς φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί επαγγελματίες και μικρές επιχειρήσεις εγκλωβίζονται σε έναν γραφειοκρατικό κυκεώνα για να αποδείξουν το αυτονόητο: ότι τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους, που επιτακτικά και με την απειλή κατασχέσεων διεκδικούν η ΑΑΔΕ, ο ΕΦΚΑ, η ΔΕΗ ή οι δήμοι, είναι ουσιαστικά οφειλές του ευρύτερου Δημοσίου προς τους ίδιους ιδιώτες που υπήρξαν κάποια στιγμή προμηθευτές του.

Βέβαια, τα ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου προς ιδιώτες -τον περασμένο μήνα έφτασαν τα 2,5 δισ. ευρώ- ωχριούν μπροστά στα χρέη 100 και πλέον δισ. των ιδιωτών προς το Δημόσιο. Ωστόσο, το πραγματικό μέγεθός τους είναι πολλαπλάσιο αν προστεθούν οι οφειλές των ΟΤΑ και εξαρτώμενων από αυτές εταιρειών. Ομως, η έλλειψη ενός συνολικού μηχανισμού καταγραφής και συμψηφισμών των οφειλών από και προς το ευρύ Δημόσιο στερεί την αγορά από πολύτιμη ρευστότητα τουλάχιστον 3 δισ. εν μέσω πανδημίας, ενώ οδηγεί επιχειρήσεις στα πρόθυρα χρεοκοπίας και επαγγελματίες στον κίνδυνο να χάσουν την προσωπική τους περιουσία.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση που καταγγέλλει αναγνώστης της «Εφ.Συν.» (για ευνόητους λόγους κρατά την ανωνυμία του). Μέσω προσωπικής εταιρείας που λειτουργεί εδώ και τρεις δεκαετίες, εκπονεί αναπτυξιακές και κατασκευαστικές μελέτες για λογαριασμό φορέων του Δημοσίου, οι οποίοι οφείλουν στην εταιρεία αθροιστικά ποσό άνω των 500.000 ευρώ. Η καθυστέρηση καταβολής των αμοιβών κυμαίνεται από 10 έως 20 χρόνια.

Για τις αμοιβές αυτές η εταιρεία έχει τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις, για την καθαρογραφή των οποίων απαιτήθηκαν «ατέλειωτες ψυχοφθόρες ανθρωποώρες έξω από γραφεία δικαστικών και άλλων υπηρεσιών» από το 2015 και μετά. Αν και οι οφειλές της εταιρείας- προμηθεύτριας του Δημοσίου είναι μικρότερες από τα ποσά που της οφείλει το Δημόσιο, ο ιδιοκτήτης της είναι αδύνατον να πάρει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, να γλιτώσει το σπίτι του από κατάσχεση, να συνεχίσει να δουλεύει ή να βγάλει σύνταξη σε κάποιο ορατό μέλλον.

Είναι χαρακτηριστική η κωλυσιεργία αναπτυξιακής εταιρείας αυτοδιοικητικών φορέων, η οποία οφείλει στην προμηθεύτρια εταιρεία για έργο που εκπονήθηκε πριν από είκοσι χρόνια (!) ποσό που υπερκαλύπτει αντίστοιχες ασφαλιστικές οφειλές της προμηθεύτριας. Ωστόσο, η έλλειψη ενός σαφούς πλαισίου συμψηφισμών για όλους τους φορείς του Δημοσίου επιτρέπει το κρυφτούλι από υπηρεσίες και νομικά πρόσωπα που διαχειρίζονται τεράστιους δημόσιους πόρους, ενώ ταυτόχρονα «παρακρατούν» και ιδιωτικούς πόρους. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο καταγγέλλων, τα αλλεπάλληλα αιτήματα συμψηφισμού που έχει καταθέσει προς ΔΟΥ και τράπεζες μένουν απλώς αναπάντητα.

Μάλιστα, ενδεχόμενη εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού από το νέο έτος θα έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα, καθώς οι τράπεζες θα γίνονταν απόλυτος ρυθμιστής ενός συνόλου οφειλών και αξιώσεων Δημοσίου και ιδιωτών, χωρίς να δεσμεύονται ότι θα εξαντλήσουν τα περιθώρια συμψηφισμών.

Το εξόφθαλμο θεσμικό έλλειμμα, εκτός του ότι αφήνει παράθυρα για πελατειακές «εξυπηρετήσεις», αποκτά πρόδηλη επικαιρότητα τώρα που η πανδημία δημιουργεί νέα γενιά χρεών και οδηγεί πολίτες και μικρές επιχειρήσεις στα όρια της χρεοκοπίας.