Σήμα επέκτασης του QE

Σχεδόν βέβαιη θα πρέπει να θεωρείται η επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ και μετά τον Μάρτιο του 2017.

Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας άφησαν να διαρρεύσει χθες μέσω του πρακτορείου Reuters ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα και μετά το πέρας του τρέχοντος προγράμματος, αλλά και ότι πιθανότατα θα χαλαρώσει τους περιορισμούς που ισχύουν για τους τίτλους που αγοράζει.

Μία ημέρα νωρίτερα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι -μιλώντας σε εκδήλωση του γερμανικού ινστιτούτου οικονομικών ερευνών DIW- είχε στείλει μήνυμα αφήνοντας να εννοηθεί ότι η ποσοτική χαλάρωση δεν πρόκειται να λάβει τέλος στο ορατό μέλλον.

Και την προηγούμενη εβδομάδα όμως μετά την απόφαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ να αφήσει τα επιτόκιά της αμετάβλητα, ο Ντράγκι είχε δηλώσει ότι η Κεντρική Τράπεζα θα διατηρήσει σημαντικό βαθμό νομισματικής διευκόλυνσης και ότι δεν προβλέπεται μια ξαφνική διακοπή του προγράμματος αγοράς ομολόγων.

Η απόφαση για την παράταση του προγράμματος θα πρέπει να ληφθεί στη συνάντηση του Δ.Σ. της ΕΚΤ τον Δεκέμβριο. Εκεί θα αποφασιστούν τόσο η μορφή όσο και η διάρκεια του προγράμματος.

Το ακριβές ποσό των αγορών –που σήμερα ανέρχεται στα 80 δισ. ευρώ μηνιαίως– μετά τον Μάρτιο θα εξαρτηθεί από τα οικονομικά δεδομένα. Οι σημερινοί δείκτες δείχνουν μια ελαφρά άνοδο του πληθωρισμού και της οικονομικής δραστηριότητας.

Ομως με τον πληθωρισμό της ευρωζώνης να απέχει ακόμη πολύ από τον στόχο 2% της ΕΚΤ, ακόμη και τα «γεράκια» της δεν τολμούν να απαιτήσουν τη διακοπή των αγορών ομολόγων.

Οπως επισήμαναν στο Reuters οι αξιωματούχοι, επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης σημαίνει ότι κάποιοι από τους περιορισμούς που η ίδια η ΕΚΤ διατηρεί για τα ομόλογα που μπορεί να αγοράσει θα πρέπει να χαλαρώσουν καθώς τα ασφαλέστερα (και περιζήτητα) γερμανικά ομόλογα γίνονται όλο και πιο δυσεύρετα.

Ετσι μια πιθανή αλλαγή που εξετάζεται είναι η αγορά λιγότερων ομολόγων από τις χώρες στις οποίες δεν υπάρχουν αρκετοί επιλέξιμοι τίτλοι, όπως η Γερμανία.

Μια τέτοια κίνηση αντιβαίνει όμως τον κανονισμό της ΕΚΤ που ορίζει ότι οι αγορές κρατικών ομολόγων πρέπει να γίνονται αναλόγως της ποσότητας των κεφαλαίων που έχει καταβάλει η κάθε χώρα στην ΕΚΤ, κάτι που με τη σειρά του εξαρτάται από το μέγεθος της οικονομίας της.

Παρότι η κατάργηση του συγκεκριμένου κανόνα θα μπορούσε να πυροδοτήσει κατηγορίες κατά της ΕΚΤ ότι χρηματοδοτεί κυβερνήσεις, μια μικρή απόκλιση θεωρείται επί του παρόντος αποδεκτή και εντός των ορίων πρόσφατης απόφασης δικαστηρίου για το τύπωμα χρήματος από την Κεντρική Τράπεζα, παρατήρησαν οι πηγές της ΕΚΤ.

Υπογράμμισαν μάλιστα ότι η ΕΚΤ αποκλίνει ήδη από αυτόν τον κανόνα καθώς τους τελευταίους μήνες αγοράζει λιγότερα πορτογαλικά και εσθονικά κρατικά ομόλογα από αυτά που υποδεικνύει ο κανονισμός.

Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής, για την οποίοι όλοι ποιούνται την νήσσαν, είναι η Γερμανία να πουλά ελαφρά περισσότερα από τα ομόλογά της που θα μπορούσε να ξεφορτωθεί βάσει των κανονισμών.

Δεν είναι τυχαίο ότι παρά τα «γαβγίσματα» του Σόιμπλε, ο γερμανικός προϋπολογισμός είχε πέρυσι όφελος 28 δισ. ευρώ από την ποσοτική χαλάρωση.

Ενας ακόμη τρόπος που μελετάται για τη διαφοροποίηση των αγορών τίτλων είναι, σύμφωνα με τις πηγές της ΕΚΤ, η χαλάρωση του «ταβανιού της απόδοσης» των ομολόγων, που αποκλείει την αγορά χρέους με απόδοση χαμηλότερη του επιτοκίου κατάθεσης της τράπεζας (0,4%).