Πτώση των άμεσων ξένων επενδύσεων

Ακόμα ένα κόκκινο λαμπάκι για την αναπτυξιακή τροχιά της παγκόσμιας οικονομίας ανάβει η πτώση των άμεσων ξένων επενδύσεων πέρυσι.

Οπως αποκαλύπτει η Παγκόσμια Εκθεση Επενδύσεων 2025 που δημοσίευσε χθες η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD), οι άμεσες ξένες επενδύσεις υποχώρησαν πέρυσι στην υφήλιο κατά 11%, σημειώνοντας πτώση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Η πτώση αυτή, που όπως φαίνεται θα συνεχιστεί και φέτος, υποδεικνύει μια βαθύτερη συρρίκνωση των παραγωγικών κεφαλαιουχικών ροών στην υφήλιο και συνιστά, αν μη τι άλλο, κακό οιωνό για την οικονομία.

Η περσινή πτώση των άμεσων ξένων επενδύσεων οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στη μεγάλη πτώση 22% που κατέγραψαν αυτές στις ανεπτυγμένες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της καθίζησής τους κατά 58% στην Ευρώπη. Η συρρίκνωση αντανακλά το επενδυτικό τοπίο του 2024 το οποίο διαμορφώθηκε από γεωπολιτικές εντάσεις, κατακερματισμό του εμπορίου και εντεινόμενο ανταγωνισμό στη βιομηχανική πολιτική. Αυτές οι δυναμικές, σε συνδυασμό με τον αυξημένο χρηματοοικονομικό κίνδυνο και την αβεβαιότητα, επανασχεδιάζουν, σύμφωνα με την UNCTAD, τους παγκόσμιους επενδυτικούς χάρτες και διαβρώνουν τη μακροπρόθεσμη εμπιστοσύνη των επενδυτών. Οι πολυεθνικές εταιρείες δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη προτεραιότητα στη βραχυπρόθεσμη διαχείριση κινδύνου έναντι των μακροπρόθεσμων στρατηγικών, ιδίως σε τομείς ευαίσθητους, στην εθνική ασφάλεια, την αναδιάρθρωση της εφοδιαστικής αλυσίδας και τις μεταβαλλόμενες εμπορικές πολιτικές.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι εισροές φάνηκαν γενικά σταθερές - αλλά αυτό κρύβει μια βαθύτερη κρίση. Σε πάρα πολλές οικονομίες, τα κεφάλαια παραμένουν στάσιμα ή παρακάμπτουν εντελώς τους τομείς που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία - υποδομές, ενέργεια, τεχνολογία και βιομηχανίες που οδηγούν στη δημιουργία θέσεων εργασίας. «Πάρα πολλές οικονομίες μένουν πίσω όχι λόγω έλλειψης δυναμικού, αλλά επειδή το σύστημα εξακολουθεί να στέλνει κεφάλαια εκεί που είναι πιο εύκολο, όχι εκεί που χρειάζεται», δήλωσε χαρακτηριστικά η γενική γραμματέας Εμπορίου και Ανάπτυξης του ΟΗΕ, Ρεμπέκα Γκρίνσπαν.

Η αξιωματούχος του Οργανισμού χαρακτήρισε τις γεωπολιτικές εντάσεις και τον κατακερματισμό του εμπορίου «δηλητήριο» για την εμπιστοσύνη των επενδυτών. «Ανησυχούμε ακόμη περισσότερο για την εικόνα του 2025... Πιστεύουμε ότι οι επενδύσεις έχουν ήδη σταματήσει... Οι δασμοί επηρεάζουν την ανάπτυξη», είπε ακόμη και τα στοιχεία από το πρώτο τρίμηνο του 2025 τη δικαιώνουν καθώς έδειξαν ιστορικό χαμηλό δραστηριότητας σε συμφωνίες και έργα. Η Γκρίνσπαν πιστεύει ωστόσο ότι αυτό μπορεί να αλλάξει αν οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ευθυγραμμιστούν με τους αναπτυξιακούς στόχους και οικοδομηθει εμπιστοσύνη στο σύστημα. Τότε, όπως πιστεύει, οι εγχώριες και οι διεθνείς αγορές θα φέρουν κλίμακα, σταθερότητα και προβλεψιμότητα. «Και η σημερινή αστάθεια μπορεί να γίνει η ευκαιρία τού αύριο».