Προειδοποίηση για αναιμική ανάπτυξη

Καμπανάκι για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας χτύπησε χθες η Παγκόσμια Τράπεζα υποβαθμίζοντας κάθετα τις προβλέψεις της για φέτος και προειδοποιώντας ότι η ανάπτυξη της τρέχουσας δεκαετίας θα είναι πιθανότατα η χαμηλότερη από τη δεκαετία του 1960.

Στην εξαμηνιαία έκθεσή της για τις Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές που έδωσε χθες στη δημοσιότητα, η Τράπεζα μείωσε τις προβλέψεις της για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2025 στο 2,3% από 2,7% που ανέμενε τον Ιανουάριο. Είναι ο πιο αργός ρυθμός ανάπτυξης, εξαιρουμένων των υφέσεων, από το 2008 και είναι ενδεικτικό ότι η Τράπεζα υποβάθμισε τις προβλέψεις της για σχεδόν το 70% των οικονομιών της υφηλίου - συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ευρώπης καθώς και των έξι περιοχών αναδυόμενων αγορών του πλανήτη.

Στις επιμέρους προβλέψεις της η Τράπεζα μιλά για μεγάλη υποχώρηση των ανεπτυγμένων οικονομιών που αναμένεται να τρέξουν φέτος με ρυθμό μόλις 1,2%

Οι χαμηλότερες εκτιμήσεις αντικατοπτρίζουν τις ταχύτατες επιπτώσεις της δασμολογικής πολιτικής του Τραμπ και της κλιμακούμενης αβεβαιότητας. Η έλευση του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ προκάλεσε μεγάλες ανατροπές στο παγκόσμιο εμπόριο. Οι συνεχείς αυξήσεις δασμών εκτόξευσαν τον πραγματικό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ σε μερικούς μήνες από επίπεδα χαμηλότερα του 3% σε πάνω από το 15%, το υψηλότερο εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, πυροδοτώντας αντίποινα από την Κίνα και άλλες χώρες.

Η έκθεση προβλέπει ότι το παγκόσμιο εμπόριο θα αυξηθεί φέτος μόλις κατά 1,8% από 3,4% το 2024 και 5,9% που ήταν ο μέσος όρος στη δεκαετία του 2000. Η πρόβλεψη είναι με βάση τους δασμούς που ισχύουν από τα τέλη Μαΐου, συμπεριλαμβανομένου του γενικού δασμού 10% που επέβαλε ο Τραμπ στις εισαγωγές των περισσότερων χωρών. Δεν περιλαμβάνει τους δασμούς που ανακοίνωσε ο Τραμπ στις αρχές Απριλίου και στη συνέχεια ανεστάλησαν ώς τις 9 Ιουλίου για να γίνουν διαπραγματεύσεις με τις υπόλοιπες χώρες. Η Τράπεζα αναμένει ελάχιστη βελτίωση το 2026 και την ανάπτυξη της παγκόσμιας ανάπτυξης να αγγίζει το 2,4%. Εκτιμά ότι έως το 2027 η ανάπτυξη στο σύνολο της δεκαετίας θα είναι μόλις 2,5%, η χαμηλότερη που έχει καταγράψει η παγκόσμια οικονομία σε επίπεδο δεκαετίας από τα μακρινά 60s.

Η Τράπεζα προειδοποίησε ότι τα μοντέλα της έχουν δείξει πως μια περαιτέρω αύξηση 10% στους μέσους δασμούς των ΗΠΑ, επιπλέον του συντελεστή 10% που έχει ήδη εφαρμοστεί, καθώς και αντίποινα από τις άλλες χώρες θα μπορούσαν να μειώσουν τη φετινή ανάπτυξη κατά ακόμη 0,5%. «Μια τέτοια κλιμάκωση των εμπορικών φραγμών θα είχε αποτέλεσμα την κατάρρευση του παγκόσμιου εμπορίου στο δεύτερο εξάμηνο του 2025 (...) η οποία θα συνοδευτεί από ευρεία κατάρρευση της εμπιστοσύνης, εκτόξευση της αβεβαιότητας και αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές», προειδοποίησε η έκθεση, σημειώνοντας πάντως ότι ο κίνδυνος μιας παγκόσμιας ύφεσης είναι μικρότερος του 10%.

Στις επιμέρους προβλέψεις της η Τράπεζα μιλά για μεγάλη υποχώρηση των ανεπτυγμένων οικονομιών που αναμένεται να τρέξουν φέτος με ρυθμό μόλις 1,2%, 0,5% λιγότερο απ’ ό,τι προβλεπόταν τον Ιανουάριο. Για τις ΗΠΑ η ανάπτυξη προβλέπεται μόλις στο 0,9% από 1,4%, που ήταν η πρόβλεψη του Ιανουαρίου, ενώ για την ευρωζώνη 0,7% από 1%. Αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες αναμένεται να καταγράψουν αντίστοιχα 3,8% από 4,1%. Οι φτωχές χώρες θα υποφέρουν περισσότερο, ανέφερε η έκθεση. Μέχρι το 2027, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των αναπτυσσόμενων οικονομιών θα είναι 6% χαμηλότερο από τα επίπεδα πριν από την πανδημία και σε αυτές τις χώρες -εκτός της Κίνας- θα μπορούσαν να χρειαστούν δύο δεκαετίες για να ανακτήσουν τις οικονομικές απώλειες της δεκαετίας του 2020.

Η Τράπεζα προειδοποιεί ότι πάνω από τις μισές χώρες χαμηλού εισοδήματος βρίσκονται είτε σε δυσχέρεια χρέους είτε διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισής της. Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται λόγω της συρρίκνωσης των ροών οικονομικής και ανθρωπιστικής βοήθειας από τον ανεπτυγμένο κόσμο. «Εκτός Ασίας, ο αναπτυσσόμενος κόσμος εξελίσσεται σε μια ζώνη χωρίς ανάπτυξη» σημειώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ιντερμίτ Γκιλ. Για την ακρίβεια, η πρόοδος που επιτεύχθηκε στα τελευταία πενήντα χρόνια σε αυτές τις χώρες οδηγώντας σε τετραπλασιασμό του ΑΕΠ τους και βγάζοντας πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους από την ακραία φτώχεια, έχει πλέον διακοπεί. Ο μέσος όρος ανάπτυξής τους επιβραδύνεται σταθερά και αυτό συμβαίνει επειδή επενδύσεις και εμπόριο υποχωρούν ενώ από την άλλη πλευρά τα χρέη αυξάνονται.

Η Παγκόσμια Τράπεζα καλεί τις κυβερνήσεις να διαπραγματευτούν έναν τερματισμό των εμπορικών εντάσεων και τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες να ανοικοδομήσουν τα δημόσια οικονομικά τους διευρύνοντας τη φορολογική τους βάση και να πραγματοποιήσουν μεταρρυθμίσεις με την ελπίδα να προσελκύσουν επενδύσεις.